فارس نوشت: حساب کاربری «خزانه علیاحضرت» یا همان «وزارت خزانه داری بریتانیا» در 9 فوریه سال 2018 توئیتی خطاب به انگلیسی ها منتشر کرد با این جملات: «میلیون ها نفر از شما برای پایان دادن به تجارت برده از طریق مالیات های خود کمک کرده اید.» در توضیح این توئیت نیز نوشت: «آیا می دانید؟ در سال 1833 انگلیس 20 میلیون پوند یعنی 40 درصد بودجه ملی خود را برای خرید آزادی همه بردگان امپراتوری هزینه کرد. مبلغی که برای قانون برده داری هزینه شده به قدری زیاد بود که تا سال 2015 پرداخت نمی شد. این بدان معناست که شهروندان زنده بریتانیا نیز برای پایان دادن به تجارت برده به پرداخت هزینه ها کمک کرده اند.» این توئیت که قرار بود به عنوان یک حقیقت تاریخی برای شهروندان بریتانیا مایه افتخار باشد به سرعت با واکنش منفی مواجه و روز بعد حذف شد.


نکته این بود که معلوم شد انگلستان به جای پرداخت غرامت به برده ها درواقع به برده داران غرامت پرداخته است. علاوه بر آن فرزندان بردگان هم که حالا شهروندان انگلستان هستند در پرداخت این غرامت سهیم بوده اند؛ غرامت به کسانی که اجدادشان را به ناروا به بردگی کشیده بودند. همان موقع زخم تاریخی برده داری در بریتانیا و نقش پربحث و مناقشه اشراف در آن دوباره سر باز کرد.


(تصویر شماره 1)


توئیت خزانه داری بریتانیا درباره غرامت برده داری در سال 2018 فقط یک روز دوام داشت ولی جنجالی که به پا کرد همچنان باقی است


برده هایی که انگلیسی ها فروختند


ماجرای برده داری در انگلستان چیست؟ در قرن 18 انگلستان با قدرت نمایی دریایی در مقابل رقبای استعمارگرش یعنی هلند، فرانسه، اسپانیا و پرتغال به صاحب اصلی تجارت پرسود برده تبدیل شد. تا جایی که برآورد می شود نیمی از کل برده ها با کشتی های انگلیسی جابه جاشده اند و این کشتی ها برای حمل برده از آفریقا حدود 10 هزار سفر انجام داده اند. به بردگی گرفتن سیاه پوستان که از قرن 15 میلادی آغاز شده بود از قرن 16 تا اوایل قرن 19 در جهان رونق گرفت و انگلیسی ها در قرن 17 و 18 از طریق ربودن انسان های آزاد به ویژه از غرب آفریقا و انتقال آن ها به آمریکا و اروپا به مهم ترین تاجر برده در جهان تبدیل شدند. بریتانیا بیش از 200 کشتی با ظرفیت 50 هزار برده داشت و در تجارت و حمل ونقل دریایی برده ها گوی سبقت از همه استعمارگران ربود. طی چند قرن سیاه پوستان اسیرشده برای کار در معادن، مزارع و منازل به انگلستان و اروپا وارد می شدند اما مقصد اصلی آمریکا بود.


(تصویر شماره 2)


نمونه ای از آگهی فروش برده - پیش از رسیدن کشتی حامل برده ها به مقصد آگهی حراج آن ها پخش می شد


بنا به اسناد آرشیو ملی بریتانیا بین سال های 1640 تا 1807 بیش از 3 میلیون برده از آفریقا توسط انگلیسی ها جابه جا شدند که بخشی از آنان در این سفر دریایی طولانی جان باختند و حدود 2.7 میلیون برده در مقصد فروخته شدند. تأسف بار این که همه امور مربوط به تجارت برده از دزدیدن سیاه پوستان از روستاها و قبایل آفریقایی گرفته تا فروش آن ها در کشور مقصد، تحت عنوان فعالیت تجاری و کاملا قانونی انجام می شد. مجوزهای تجارت برده بنا به قوانین بریتانیا توسط نهاد سلطنت صادر می شد و برای نمونه می توان به مجوز تأسیس کمپانی سلطنتی آفریقا یا همان «رویال آفریقا» اشاره کرد که بریتانیا را به بزرگ ترین صادرکننده برده به آمریکا تبدیل کرد. این کمپانی که دفتر اصلی اش در لندن قرار داشت برخی بنادر در مستعمرات بریتانیا در غرب آفریقا را به پایگاه صادرات برده تبدیل کرده بود. علاوه بر آن تاریخ می گوید که برده داری در شهرهای بریستول و لیورپول نیز رواج داشته تا جایی که امور مربوط به تجارت برده به شغل اغلب ساکنان تبدیل شده بود. بخش عمده تجارت و گردش مالی در انگلستان طی قرن 17 و 18 به برده اختصاص داشت و ازاین رو اقتصاددانان معتقدند هزینه ساخت و توسعه شهرهای انگلستان از تجارت برده به دست آمده است.


(تصویر شماره 3)


یک برگه از اسنادی که دانشگاه کمبریج از تجارت برده ها توسط بریتانیا منتشر کرد/ این بخشی از تاریخ است که حاکمان انگلستان دوست ندارند کسی درباره اش بداند


برده ها را در مقصد به حراج می گذاشتند و به بالاترین قیمت می فروختند. قیمت برده ها چقدر بود؟ طبق اسناد باقی مانده از تجارت برده توسط بریتانیا که دانشگاه کمبریج 5 سال پیش منتشر کرد حوالی سال 1790 قیمت یک برده مرد برای کار روی زمین 140 پوند (معادل 21 هزار دلار امروزی) و قیمت یک برده زن برای آشپزی و نظافت 60 پوند (معادل 9 هزار دلار امروزی) بوده است.


(تصویر شماره 4)


نقشه ای از مسیر دریایی تجارت برده در قرن 18 میلادی/ حدود 200 کشتی بریتانیایی بیش از 3 میلیون برده را در این مسیرها جابه جا کردند


180 سال مالیات مردم در جیب برده داران


در سال 1807 خریدوفروش و تجارت برده در بریتانیا ممنوع شد اما برده داری همچنان آزاد بود. بالاخره در سال 1833 نیز برده داری غیرقانونی اعلام شد ولی تا سال 1843 هنوز برده هایی در سراسر بریتانیا آزاد نشده بودند. در همان سال 1833 دولت برای جبران خسارت لغو برده داری پذیرفته بود که به برده داران غرامت بدهد و بودجه این غرامت 2 سال بعد مهیا شد. «ناتان مایر روچیلد» و برادرزاده اش که بانکداران مشهور و ثروتمند اروپا بودند و پیش از آن در تجارت برده دست داشتند 15 میلیون پوند به دولت قرض دادند و بعدها 5 میلیون پوند نیز به این مبلغ اضافه شد؛ درمجموع 20 میلیون پوند آن زمان که معادل 300 میلیارد پوند امروزی است. این طوری بود که برده داران پول کلان بادآورده دریافت کردند و روچیلدها هم سود کلان بازپرداخت وام را. بازپرداخت تدریجی اصل و سود پول و بدهی های ناشی از این وام بزرگ تا سال 2015 طول کشید و افشای آن دردسر ساز شد.چون این بدهی از طریق درآمدهای دولتی و درواقع از مالیات مردم بازپرداخت می شد و تازه مردم انگلستان فهمیدند بیش از 180 سال خودشان و اجدادشان قرضی را پرداخته اند که زمانی به عنوان غرامت به ثروتمندان برده دار پرداخت شده بود.


(تصویر شماره 5)


در بریتانیا غرامت برده داری به جای برده های ستمدیده و بازماندگان شان به برده داران پرداخت شد


پس از افشای این موضوع، روزنامه گاردین در مارس 2018 در مقاله ای با عنوان «چه زمانی بریتانیا با جنایاتش علیه بشریت مواجه خواهد شد؟» درباره این پرداخت غرامت ناعادلانه نوشت: «شما انتظار دارید آنچه به اصطلاح غرامت برده نامیده می شود به بردگان آزادشده برای جبران بی عدالتی ها در حقشان پرداخت شده باشد. ولی این پول انحصاراً به مالکان برده ها پرداخت شده است... نسل بریتانیایی ها در میراث حمایت مالی برای یکی از سنگین ترین جنایات علیه بشریت نقش داشته اند.»


(تصویر شماره 6)


«دیوید کامرون» نخست وزیر انگلستان در سال 2015 در سفر به جامائیکا درباره نقش بریتانیا در الغای برده داری پُز داد ولی با گوشزد مکرر این نکته مواجه شد که پیشینیان و اقوامش برده دار بوده اند


هنوز نوادگان برده داران حکومت می کنند


در تحقیقی در سال 2013 معلوم شده بود بخش عمده املاک قدیمی حومه لندن با پول غرامت ها و توسط برده داران سابق و فرزندانشان ساخته شده است. در همان سال کالج سلطنتی لندن تحقیقی درباره بررسی امکان جبران خسارت برده داری انجام داد و معلوم شد اجداد و خویشاوندان «دیوید کامرون» نخست وزیر وقت نیز جزو برده داران بوده اند. به همین دلیل است که مورخان، فعالان اجتماعی و برخی سیاستمداران آفریقایی در جریان سفر کامرون به جامائیکا در سال 2015 به وی پیشینه نیاکانش در تجارت برده را گوشزد کردند. البته کامرون خودش را به نشنیدن زد و در آن سفر چنین سخنانی بر زبان راند: «برده داری در همه اشکال آن ناخوشایند بوده و در هیچ جامعه متمدنی جایی ندارد. انگلستان مفتخر است که در مسیر لغو آن پیشرو بوده است.»


(تصویر شماره 7)


نگاره ای از حراج یک خانواده برده - ثروت های ناروایی که برده داران بریتانیایی کسب کرده اند به افزایش جایگاه اقتصادی و سیاسی فرزندان و نوادگان شان در جامعه امروزی منجر شده است


«کامرون» کار عجیبی نکرد و رفتارش قابل پیش بینی بود چراکه تنها او نیست؛ اغلب نخست وزیران بریتانیا نوادگان همان برده دارانی هستند که برای آنکه انسان ها را با زور و فریب نربایند و ناعادلانه به بردگی نگیرند، غرامت کلان گرفتند. درواقع از این نخست وزیران که ثروت ناروای اجدادی، برایشان قدرت به ارمغان می آورد در تاریخ انگلستان زیادند؛ یک نمونه دیگر «ویلیام گلادستون» که 4 بار بین سال های 1868 تا 1894 نخست وزیر بریتانیا شد و پدرش «جان گلادستون» جزو برده دارانی بود که غرامت گرفتند.


تاریخ دیده می شود


برده داری بخش مهمی از تاریخ بریتانیاست؛ بخشی که اگر نگوییم سانسور می شود لااقل نادیده گرفته می شود یا تقلیل داده می شود. کار به جایی رسیده که در انگلستان برای دیدن حقایق تاریخ باید به تلاش های اجتماعی و رسانه ای و راه اندازی کمپین های جمعی متوسل شد. یک نمونه فعالیت موسسه «بلک کوریکولوم» است که برای افزایش آموزش های مربوط به تاریخ سیاه پوستان بریتانیا در مدارس تلاش می کند. «لاوینیا استنت» بنیان گذار این موسسه می گوید:«بیشتر مواقع، تاریخ سیاه پوستان در بریتانیا را از لندن آغاز می کنیم و این شهر را مرکز آن می دانیم. اما منبع بخش زیادی از ثروت گلاسکو درواقع تنباکو، شکر و پنبه ای است که توسط برده ها در جامائیکا، ترینیداد و باربادوس تولید و نگهداری می شد.»


(تصویر شماره 8)


مجسمه برده داران بریتانیایی زیر دست و پای معترضان


البته شاید حالا دوره جدیدی آغاز شده است. چراکه معترضان به «تاریخ تبعیض و نژادپرستی و برده داری» در بریتانیا این روزها صدای بلندی دارند. مرگ «جورج فلوید» در آمریکا آتشی روشن کرد که دامن سرزمین های بریتانیا را هم گرفت و حالا معترضان اسکاتلندی خواهان تغییر نام خیابان هایی شده اند که نام تاجران برده دار و معروف تنباکو و شکر و پنبه را بر خود دارند. در لندن و سایر شهرهای انگلستان تکلیف روشن تر است و مجسمه شخصیت های تاریخی را که برده داشته یا به برده داری معروف اند از میدان ها پایین می کشند.


(ویدئو شماره 1)


در این فیلم ببینید چگونه مردم شهر بریستول انگلستان مجسمه «ادوارد کلستون» برده فروش معروف قرن 17 را به زیر می کشند