انسان در قرآن به «حیوان ناطق حامد» تعریف شده است
به نقل از خبرگزاری ایکنا1399/7/8کد خبر 1399732239179
(تصویر شماره 1)
به گزارش ایکنا؛ جلسه درس تفسیر تربیتی قرآن کریم آیت الله هادی عباسی خراسانی، سه شنبه، 8 مهرماه در حوزه علمیه قم برگزار شد.
این استاد حوزه در این جلسه به تبیین و توضیح درباره آیه «الحمد لله رب العالمین» پرداخت و اظهار کرد: در بیان کریمه «الحمد لله رب العالمین» دو نکته مهم دیگر را محضرتان تقدیم کنیم. در مبانی تفسیری و قرآنی ، به این نتیجه رسیدیم که قرآن، برهان و عرفان از همدیگر جدایی ندارند و هر یک از اینها پیش نیاز دیگری است؛ یعنی عرفان پیش نیاز قرآن است و قرآن پیش نیاز برهان است. طبق این مبنا، در آیه کریمه «بسم الله الرحمن الرحیم» برهان، عرفان و قرآن را در این جهت متحد می دانیم که حامدیت و محمودیت باری تعالی حصر در ذات باری تعالی است و این امر به خاطر الوهیت و ربوبیت است.
وی افزود: اگر قرار باشد تفسیر آیه به روایات داشته باشیم، یک مبنای دیگری که داریم، این است خداوند آیات نازل می کند و آیات تحویل می گیرد؛ یعنی حضرت حق در نزول آیات الهی که قرآن باشد، در سیر نزولی که با خصوصیات زمانی و مکانی است، آیات را برای سیر و سلوک و معرفت انسان به او بدهد. انسان هم باید آیات را تحویل بدهد. می شود این حرف را زد که قرآن نازل، آیات الهی است و قرآن ساعد ادعیه انسانی و الهی است. تحویل آیات یعنی ادعیه. بهترین ادعیه ادعیه ای است که از لسان حضرات معصومینﷺ صادر شده است.
استاد سطح عالی حوزه علمیه ادامه داد: ما گفتیم برهان و قرآن و عرفان از هم جدایی ندارند، بنابراین بالاترین متن عرفان اسلامی را صحیفه سجادیه می دانیم. بنابراین دعای اول صحیفه سجادیه که زبور آل محمد است که به کلمه «الْحَمْدُ لِلَّهِ الْأَوَّلِ بِلَا أَوَّلٍ کانَ قَبْلَهُ، وَ الْآخِرِ بِلَا آخِرٍ یکونُ بَعْدَهُ» مزین شده است و بیشترین تکرار کلمه حمد در این دعای حضرت است و تعبیرات عجیبی در آن آمده است. با این توضیح، اگر بخواهیم انسانیت را تعریف کنیم، تعریف قرآن از انسان در همین اولین آیه سوره مبارکه حمد نهفته است. وقتی در برهان انسان را معرفی می کنیم، می گوییم انسان حیوان ناطق است؛ یا ناطق به گویایی یا ناطق به اراده علمی و اینکه اهل علم و تفکر است. این تعریف انسان در برهان است. در عصاره عرفان، وقتی انسان را تعریف می کنند، می گویند انسان حیوان ناطق متأله است؛ یعنی الجای او به خدا است و ربط به حضرت حق دارد. این به لحاظ عرفان قابل توجه است.
وی یادآور شد: به تعبیر آیه شریفه سوره مبارکه حمد، یک فضای دیگری از تعریف انسان باز می شود که آن را امام سجادﷺ در دعای اول صحیفه سجادیه شان بیان می فرمایند و تعبیرشان این است که: «فَلَمْ یحْمَدُوهُ، وَ تَوَسَّعُوا فِی رِزْقِهِ فَلَمْ یشْکرُوهُ. وَ لَوْ کانُوا کذَلِک لَخَرَجُوا مِنْ حُدُودِ الْإِنْسَانِیةِ إِلَی حَدِّ الْبَهِیمِیةِ فَکانُوا کمَا وَصَفَ فِی مُحْکمِ کتَابِهِ: «إِنْ هُمْ إِلَّا کالْأَنْعامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ سَبِیلًا». برداشت امام سجادﷺ از تفسیر آیه «الحمد الله رب العالمین» این است که اگر انسان ها حمد نداشته باشند، از حدود انسانیت خارج می شوند. می شود بگوییم در لسان قرآن و با توجه به این آیه شریفه، تفسیر انسان این می شود که انسان حیوان ناطق حامد است و مرز انسانیت قرآنی و انسان نماها تفاوت در حمد است.
وی افزود: حضرت می فرمایند اگر انسان حمد نداشته باشند، از حدود انسانیت خارج می شوند و بهیمه می شوند. حامد بودن فصل مقوم قرآنی انسان است، چنانچه متأله بودن فصل مقوم عرفانی انسان است و چنانچه ناطقیت فصل مقوم برهانی انسان است. برای همین برای توضیح «الرحمن الرحیم» در آیه بعدی می گوییم این هم تفسیر «الحمد لله» است یعنی رحمانی که نشأت گرفته از رب العالمین است و رحیمی که نشأت گرفته از رب العالمین است.انتهای پیام
واژه شناسی این خبر (حیوان ناطق): ▲
در تعریف ارسطویی «انسان حیوان ناطق است» مباحث مربوط به تعریف ارسطویی بهطورِ کلی در دو جهت اصلی بسط داده میشود: نخست، پرسش از انسان، ولی بهاعتبارِ آنکه درحقیقت مضمون و محتوای پرسش از وجود است. دوم، مسئلهٔ زبان.
(واژه حیوان ناطق از دانشنامه آزاد ویکیپدیا)
اخبار مربوط به (صحیفه سجادیه) را دنبال کنید:
نتایج آزمون جشنواره سراسری قرآن و عترت (ع) دانشجویان اعلام شد
واژه شناسی این خبر (صحیفه سجادیه): ▲
کتاب صحیفه سجادیه، مجموعهای از دعاها و نفرین ها و مناجات منسوب به امام چهارم شیعیان، زین العابدین علی بن الحسین است.
صحیفه سجادیه، مجموعهای از 54 دعا و نیایش است که سجاد املا کرده و باقر و برادرش زید بن علی آن را در دو نسخه نوشتهاند. اولین راوی این صحیفه، متوکل بن هارون بلخی، از اصحاب جعفر صادق است. صحیفه سجادیه نخستین بار توسط ویلیام چیتیک به زبان انگلیسی ترجمه شدهاست.
(واژه صحیفه سجادیه از دانشنامه آزاد ویکیپدیا)