به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری برنا، ارمنستان و جمهوری آذربایجان به فاصله کمتر از سه ماه برای دومین بار بر سر منطقه مورد نزاع قره باغ درگیری های خونینی را آغاز کردند.


جدال بر سر این منطقه کوهستانی با حدود 4400 کیلومتر مساحت که ساکنان آن مسیحیان ارمنی و آذری‎های مسلمان هستند دهه هاست که بر مناسبات دو کشور آذربایجان و ارمنستان و منطقه قفقاز سایه افکنده است.


منطقه قفقاز از لحاظ استراتژیک پل ارتباطی بین شرق و غرب و شمال و جنوب به حساب می آید و دریای خزر را به دریای سیاه متصل می کند. علاوه بر اهمیت ژئوپلتیک، این منطقه به لحاظ تاریخی نیز محل تلاقی تمدن ها و مذاهب گوناگون بوده است.


وجود منابع طبیعی مانند انرژی در دریای خزر و همچنین مسیرهای انتقال آن به سمت اروپا نیز بر اهمیت استراتژیکی این منطقه افزوده و موجب شده تا قفقاز همواره در طول تاریخ محل رقابت قدرت های بزرگ منطقه ای و فرامنطقه ای باشد.


مرزبندی های مصنوعی که در دوره شوروی به وجود آمد، یکی از مهمترین دلایل بروز مناقشه بر سر قره باغ است. در آن دوره با وجود اینکه منطقه قره باغ به صورت تاریخی آذری نشین بود ولی تقسیمات قومی که شوروی در دوره استالین دنبال می کرد منجر به ایجاد مرزبندی های مصنوعی شد قره باغ را تحت حاکمیت ارمنستان قرار داد.


با فروپاشی شوروی آذری ها تأکید دارند که این منطقه بر اساس پیشینه تاریخی باید زیر حاکمیت باکو قرار گیرد و ارمنی ها نیز با تأکید بر تغییرات در ترکیب جمعیتی منطقه آن را در حاکمیت ارمنستان یا دست کم خودمختار می دانند.


در درگیری اخیر نقش ترکیه و رژیم صهیونیستی کاملا برجسته است. تشدید درگیری در قره باغ می تواند تمرکز ایران و روسیه را از منطقه غرب آسیا کاهش دهد و آن ها را سرگرم مشکلات و چالش های منطقه قفقاز کند و صهیونیست ها در این زمینه تحرکات بسیار جدی را در ماه های گذشته انجام دادند. ترکیه نیز نقش بسیار مهمی ایفا و در دوره بعد از درگیری پیشین، مانور نظامی مشترک با جمهوری آذربایجان برگزار کرد و پس از مانور، نیروهای نظامی خود را از خاک آذربایجان خارج نکرد.


این درگیری با وجود خط و نشان های مقامات دو طرف احتمالاً به طول نخواهد انجامید چون طرفین به دلایل مختلف کشش تداوم نبرد طولانی مدت را ندارند. در میان بازیگران خارجی ذی نفع هم، به جز ترکیه و رژیم صهیونیستی، دیگران مانند آمریکا، اروپا و روسیه تمایلی به تداوم بحران ندارند.


بر این اساس؛ چون طرفین حاضر به حل اساسی مسئله از مسیرهای حقوقی و دیپلماتیک نیستند و بازیگران خارجی هم نفع خود را در تداوم اختلافات می بینند، مهمترین چشم انداز پیش رو برای این مناقشه تداوم وضعیت به صورت «نه جنگ نه صلح» و درگیری های نوبه ای است.


نکته آنکه؛ منطقه قفقاز در طول قرن های متمادی زیر چتر وحدت بخش حوزه تمدن اسلامی ـ ایرانی، محل هم زیستی ادیان، مذاهب، زبان ها و هویت های فرهنگی و دینی گوناگون بود اما از زمانی که برجسته سازی استعماری اختلاف های هویتی عرصه را بر اشتراکات تمدنی تنگ کرد دچار مهندسی ترکیب جمعیتی و پاکسازی های قومیتی و تبعیدهای دسته جمعی شد. این در حالی است که دو جمهوری آذربایجان و ارمنستان با الهام از عصر همزیستی تمدنی در قرون پیشااستعماری و با تکیه بر مشترکات فرهنگی خود می توانند راهی صلح آمیز برای حل مسئله پیدا کرده و صلحی پایدار را برای مردم خود به ارمغان بیاورند و جمهوری اسلامی ایران نیز آماده کمک به برقراری این صلح پایدار در منطقه است. مواضع جمهوری اسلامی در خصوص ضرورت رعایت و به رسمیت شناختن تمامیت ارضی جمهوری آذربایجان بسیار روشن است و دولت جمهوری اسلامی ایران تاکنون بارها بر این حق مشروع در چارچوب حقوق بین الملل و قطع نامه های سازمان ملل تاکید کرده است و بر این باور است که اختلاف دو کشور فقط راه حل صلح آمیز دارد و ایران و ترکیه و روسیه می توانند در جهت اجرایی سازی قطع نامه های سازمان ملل، آن دو همسایه را کمک کنند تا اختلافات خود را در اشکال مسالمت آمیز حل کنند.


منبع؛ نور نیوز