جلد 89 از کتاب فهرست نسخ خطی سازمان اسناد و کتابخانه ملی منتشر شد
به نقل از خبرگزاری کتاب ایران1399/8/10کد خبر 139983631923
به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، به نقل از روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، هشتاد و نهمین جلد از کتاب «فهرست نسخ خطی» به معرفی 300 جلد نسخه خطی نسخه پرداخته است و به زبان غالب عنوان های این مجموعه فارسی و عربی است. موضوعات مربوط به هشتاد و نهمین جلد از کتاب فهرست نسخ خطی در حوزه علوم دینی، عرفانی، ادبی، نجوم، ریاضیات، طب، ادعیه و علوم غریبه است. برخی از رساله های معرفی شده در این کتاب متعلق به کتابخانه شيخ محمدعلی دیانی در بیرجند است. هشتاد و نهمین جلد از کتاب فهرست نسخ خطی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در دو بخش کتاب شناسی و نسخه شناسی تدوین شده که بخش کتاب شناسی شامل دو قسمت توصیفی و تحلیلی می شود و ترتیب معرفی نسخه ها شامل کتاب شناسی، سرشناسه مؤلف، عنوان، تکرار نام مؤلف و سایر پدیدآورندگان، زبان، معرفی کتاب، آغاز، انجام و انجامه، منابع مورد استفاده در شناسایی و معرفی نسخه می شود. پروین متواری سورکی، مولف هشتاد و نهمین جلد از کتاب فهرست نسخ خطی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در مقدمه این کتاب درباره ترتیب معرفی نسخه ها چنین آوره است: «ترتیب تنظیم فهرست به ترتیب شماره بازیابی مندرج بر عطف نسخه که برابر با شماره ردیف نسخه در قفسه مخزن نسخ خطی است. در بخش کتاب شناسی سرشناسنامه مولف، عنوان، تکرار نام مولف و سایر پدیدآورندگان، زبان، معرفی کتاب، آغاز، انجام و انجامه منابع مورد استفاده در شناسایی و معرفی نسخه آورده شده است و در بخش نسخه شناسی خط، کاتب، محل کتابت، تار یخ کتابت، آرایه ها، مهرها، حواشی، یادداشت های متفرقه نوشته شده بر اوراق نسخه، امتیاز، آسیب ها، نوع کاغذ و جلد، تعداد اوراق، اندازه سطر و قطع نسخه عنوان شده است.» همچنین در استفاده از منابع برای شناسایی و معرفی کتاب و ذکر وجود آن در کتابخانه های دیگر در هشتاد و نهمین جلد از کتاب فهرست نسخ خطی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، بیشتر از کتاب های الذریعه، کشف الظنون، ریحانة الادب، نسخه ها، فهرست مشترک، فهرست مشار، نشریه دانشگاه تهران و فهرست های سایر کتابخانه های بزرگ و مطرح مانند آستان قدس رضوی، مرعشی، ملک، مجلس و در صورت نیاز از سایر فهرست های نسخ خطی، همچنین فهرستگان نسخه های خطی ایران (فنخا) استفاده شده است. در هشتاد و نهمین جلد از کتاب فهرست نسخ خطی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران از جمله تازه های نشر انتشارات سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران است و علا قمندان برای تهیه این کتاب می توانند به فروشگاه انتشارات سازمان واقع در ساختمان کتابخانه ملی ایران و به صورت غیرحضوری به فروشگاه آنلاین انتشارات سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران به http://bookshop.nlai.ir مراجعه کنند. لازم به توضیح است، با انتشار این فهرست تعداد منشورات سازمان به 1566 جلد و تعداد فهرست های نسخه های خطی منتشر شده کتابخانه ملی ایران به 50 جلد رسید.واژه شناسی این خبر (نسخ خطی): ▲
دَستنِوِشته یا دستنویس یا نُسخه خَطی به کتابها و نوشتههایی میگویند که بهوسیله گونهای قلم و با دست نوشته شده باشد.
اُستاد خطوط قدیمی، جان مِلونِ فرانسوی بر این باور است که: ʺاین نگاه تک بُعدی که «نسخههای خطّی، صرفاً حاوی اطلاعاتی برای مطالعه است» موجب وقوع بحران در این عرصه شده است.ʺ از این رو هیچکس از اینکه ما باید تا این دوران منتظر میماندیم تا دریابیم که نسخههای خطّی یا کتابهای چاپی تنها ابزاری برای انتقال اندیشه نیست بلکه حاوی شواهد و قرائنی مادّی در مورد دورانِ پیدایش آن است، شگفت زده نمیشود.
دستنویسی در خاورزمین و به ویژه ایران پیشینهای بسیار کهن دارد. در روزگاران کهن فرمانروایان معمولاً در دربار خود دیوان نگارش (دبیرخانه) برپا میکردند تا نگارندهها در آن به نوشتن دستنوشتهها یا رونویسی آنها بپردازند. پدیدآوردن رونویسهای نفیستر از روی دستنویسهای پیشین یکی از فعالیتهای دلخواه درباریان پیشین یوده است.
(واژه نسخ خطی از دانشنامه آزاد ویکیپدیا)