سیر تاریخی تأثیرات آستان حضرت معصومه(س) بر تحولات اجتماعی ایران
به نقل از خبرگزاری ایکنا1399/9/6کد خبر 139992672832
عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان با اشاره به تأثیرات عمیق بارگاه ملکوتی حضرت معصومهﷺ در تحولات اجتماعی، فرهنگی ایران، این مضجع شریف را الگویی کمنظیر برای تبدیل شدن بقاع متبرکه کشور به قطبهای فرهنگی عنوان کرد.
(تصویر شماره 1)
(تصویر شماره 2)
به گزارش ایکنا، بهره گیری از ظرفیت بقاع متبرکه در ایجاد تحولات فرهنگی در سطح جامعه یکی از دغدغه های مسئولان ارشد نظام به ویژه مقام معظم رهبری بوده است. وجود مبارک امامزادگان عظیم الشأن در ایران اسلامی از قدیم الایام و نیز بقاع متبرکه فراوانی که در جای جای این مرزو بوم همچون ستاره ای تابناک در آسمان می تابند، زمینه ای بسیار مناسب برای پیشبرد برنامه های فرهنگی کشور است.
رهبر معظم انقلاب اسلامی نیز با ایراد این سخن که «بقاع متبرکه باید به قطب فرهنگی تبدیل شوند» مسیر را برای مسئولان روشن کردند که با برنامه ریزی و هدف گذاری مشخص بتوانند به خوبی از ظرفیت عظیم بقاع متبرکه و امامزادگان کشور برای حرکت در مسیر اعتلای فرهنگی جامعه استفاده کنند.
به جز مضجع شریف ثامن الائمه حضرت علی بن موسی الرضاﷺ در مشهد، شاید هیچ یک از بقاع و امامزادگانی که بقاع مطهر ایشان در ایران اسلامی قرار دارد، نتوانسته همانند بارگاه ملکوتی حضرت فاطمه معصومهﷺ بدرخشد. مدفن مطهر حضرت معصومهﷺ در خاک مقدس قم نه تنها موجب اعتلا و توسعه اجتماعی، فرهنگی این شهر شده، بلکه تأثیرات فرهنگی عمیقی نیز در کل ایران و حتی خارج از کشور داشته است که حضور اتباع خارجی در این شهر جهت فراگیری علم و دانش، یکی از این تأثیرات است.
اصغر منتظر القائم، عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان در گفت وگو با خبرنگار ایکنا، در رابطه با تأثیرات وجود بارگاه ملکوتی حضرت فاطمه معصومهﷺ در قم و نیز ضرورت تبدیل شدن تمامی بقاع متبرکه کشور به قطب فرهنگی اظهار کرد: حضرت معصومهﷺ پس از حضور امام رضاﷺ در ایران، به همراه تنی چند از برادران خود جهت دیدار با امام به ایران سفر کردند که در میان راه در ساوه بیمار شده و بنا به درخواست ایشان به خانه یکی از شیعیان در قم عزیمت کردند و پس از چند روز نیز در این شهر وفات یافتند.
قم؛ پایگاه شیعیان در خفقان خلفا
منتظر القائمﷺ بیان کرد: در آن زمان و به ویژه پس از وفات حضرت معصومهﷺ و خاکسپاری ایشان در این شهر، قم کانون رفت و آمد علویان و همواره از نظر اجتماعی پایگاه مهمی برای پناهنده شدن سادات و شیعیان بود به طوری که در قرن چهارم هجری بیش از 300 نفر از شیعیان در این شهر زندگی می کردند. در تاریخ آمده است که تعداد سادات قم و کسانی که برای زیارت از شهرهای مختلف دور و نزدیک به این شهر می آمدند، بسیار زیاد بوده است. به تدریج قم پایگاه شیعیان و سادات شد و چون اغلب مردم آن از نظر سیاسی و اجتماعی مخالف خلفای وقت بودند، پایگاه مهمی برای شیعیان محسوب می شد.
عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان با بیان اینکه قم پس از وفات حضرت معصومهﷺ در این شهر به عنوان پایگاه مهم شیعیان در شرزمین های اسلامی معرفی شد، ادامه داد: امام معصومﷺ به ویژه امامان عصر وکالت یعنی امام جوادﷺ، امام هادیﷺ و امام حسن عسکریﷺ وکلای تام الاختیار و صاحب اختیاری در این شهر داشتند که نسبت به بیان احکام شرعی و نیز نظارت بر موقوفات، خمس و زکات و صدقات شیعیان اقدام می کردند. مرقد مطهر حضرت معصومهﷺ رفته رفته تبدیل به پایگاهی مهم در قم تبدیل شد که این شهر را میزبان مدارس حدیثی، علمی و معارفی شیعه کرد.
وی تصریح کرد: قم از زمان وفات حضرت معصومهﷺ تا دوران حکومت شیعی آل بویه خاستگاه علمای بزرگی بوده است که هر کدام از ایشان تأثیرات فراوانی بر نشر و ترویج علوم مختلف داشته اند. با وجود اینکه با روی کار آمدن حکومت سلجوقیان که سنی مذهب بودند و نیز کاهش فعالیت شیعیان در این دوران، اما شهر قم مسیر فرهنگی و اجتماعی خود را که برگرفته از وجود مقدس حضرت معصومهﷺ در این شهر بود، به تدریج ادامه داد.
منتظر القائم بیان کرد: با آغاز حکومت صفویان در ایران و رسمی شدن مذهب شیعه در کشور، شهر قم نیز شاهد رشد و شکوفایی دوچندانی نسبت به گذشته می شود، اما این روند رو به رشد در دوران بعدی به ویژه دوره قاجار به کاهش نسبی روبه رو می شود. البته وجود بزرگانی همچون میرزای قمی در این دوران، خود شاهد عمق توسعه فرهنگی و اجتماعی قم که در طول تاریخ به هیچ وجه متوقف نشده بود، است اما شکوفایی مجدد قم به زمان حضور آیت الله العظمی حائری یزدی و ایجاد حوزه علمیه در این شهر بازمی گردد.
وی با اشاره به حوادث اجتماعی مهم شهر قم در دوران مبارزات امام خمینی(ره) و ملت ایران برای دستیابی استقلال و آزادی کشور، اظهار کرد: پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز مراکز عملی بزرگی در قم ایجاد شد و توسعه یافت که امروزه این شهر را به عنوان قطب علمی و کانون تشیع در جهان اسلام معرفی کرده است.
فرهنگ سازی با ظرفیت بقاع متبرکه
عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان با بیان اینکه وجود مضجع شریف حضرت معصومهﷺ در قم موجب تحولات عمیق اجتماعی و فرهنگی در این شهر و ایران اسلامی بوه است، تصریح کرد: مسئولان سایر بقاع متبرکه نیز می توانند با تأسی به این مضجع شریف طوری عمل کنند که امامزادگان و بقاع متبرکه زیر نظر ایشان به عنوان عامل تحولات فرهنگی و اجتماعی در سطح منطقه خود و حتی فراتر از آن باشند.
منتظرالقائم با بیان اینکه از صد سال گذشته تاکنون، قم به عنوان یکی از پایگاه های اصلی تشیع و جهان اسلام معرفی شده است، ادامه داد: امامزگان و بقاع متبرکه مختلفی که در اقصی نقاط کشور وجود دارند نیز می توانند در راستای تمدن سازی و فرهنگ سازی در میان جامه تلاش کنند و اگر مسئولان این بقاع متبرکه برنامه ریزی دقیقی در این زمینه داشته باشند، می توانند به منویات رهبر معظم انقلاب اسلامی که فرمودند: «بقاع متبرکه باید به قطب فرهنگی تبدیل شوند» جامه عمل بپوشانند.
وی ادامه داد: امروز به برکت وجود مرقد مطهر حضرت معصومهﷺ در قم، این شهر به جایگاهی رسیده است که نه تنها از ایران، بلکه دانشجویان مختلفی از اقصی نقاط عالم برای علم آموزی به این شهر رهسپار شده اند. همچنین، حضور خیل زائران مسلمان اعم از شیعه و سنی در قم برای زیارت بارگاه حضرت معصومهﷺ، موجبات رشد و توسعه اجتماعی بیش از پیش این شهر را فراهم کرده است.
عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان در پایان سخنان خود با اشاره به تأثیرت عمیق اجتماعی و فرهنگی قم در طول تاریخ که تمامی این تأثیرات تمدن ساز در جهان اسلام و تشیع به واسطه وجود مضجع شریف حضرت معصومهﷺ در این دیار بوده است، تصریح کرد: امیدوار هستیم که مسئولان دیگر بقاع متبرکه نیز بتوانند با الگوبرداری از این بارگاه ملکوتی، از ظرفیت بقاع و امامزادگان خود در راستای برنامه های تأثیرگذار فرهنگی به خوبی استفاده کنند.انتهای پیام
(تصویر شماره 2)
به گزارش ایکنا، بهره گیری از ظرفیت بقاع متبرکه در ایجاد تحولات فرهنگی در سطح جامعه یکی از دغدغه های مسئولان ارشد نظام به ویژه مقام معظم رهبری بوده است. وجود مبارک امامزادگان عظیم الشأن در ایران اسلامی از قدیم الایام و نیز بقاع متبرکه فراوانی که در جای جای این مرزو بوم همچون ستاره ای تابناک در آسمان می تابند، زمینه ای بسیار مناسب برای پیشبرد برنامه های فرهنگی کشور است.
رهبر معظم انقلاب اسلامی نیز با ایراد این سخن که «بقاع متبرکه باید به قطب فرهنگی تبدیل شوند» مسیر را برای مسئولان روشن کردند که با برنامه ریزی و هدف گذاری مشخص بتوانند به خوبی از ظرفیت عظیم بقاع متبرکه و امامزادگان کشور برای حرکت در مسیر اعتلای فرهنگی جامعه استفاده کنند.
به جز مضجع شریف ثامن الائمه حضرت علی بن موسی الرضاﷺ در مشهد، شاید هیچ یک از بقاع و امامزادگانی که بقاع مطهر ایشان در ایران اسلامی قرار دارد، نتوانسته همانند بارگاه ملکوتی حضرت فاطمه معصومهﷺ بدرخشد. مدفن مطهر حضرت معصومهﷺ در خاک مقدس قم نه تنها موجب اعتلا و توسعه اجتماعی، فرهنگی این شهر شده، بلکه تأثیرات فرهنگی عمیقی نیز در کل ایران و حتی خارج از کشور داشته است که حضور اتباع خارجی در این شهر جهت فراگیری علم و دانش، یکی از این تأثیرات است.
اصغر منتظر القائم، عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان در گفت وگو با خبرنگار ایکنا، در رابطه با تأثیرات وجود بارگاه ملکوتی حضرت فاطمه معصومهﷺ در قم و نیز ضرورت تبدیل شدن تمامی بقاع متبرکه کشور به قطب فرهنگی اظهار کرد: حضرت معصومهﷺ پس از حضور امام رضاﷺ در ایران، به همراه تنی چند از برادران خود جهت دیدار با امام به ایران سفر کردند که در میان راه در ساوه بیمار شده و بنا به درخواست ایشان به خانه یکی از شیعیان در قم عزیمت کردند و پس از چند روز نیز در این شهر وفات یافتند.
قم؛ پایگاه شیعیان در خفقان خلفا
منتظر القائمﷺ بیان کرد: در آن زمان و به ویژه پس از وفات حضرت معصومهﷺ و خاکسپاری ایشان در این شهر، قم کانون رفت و آمد علویان و همواره از نظر اجتماعی پایگاه مهمی برای پناهنده شدن سادات و شیعیان بود به طوری که در قرن چهارم هجری بیش از 300 نفر از شیعیان در این شهر زندگی می کردند. در تاریخ آمده است که تعداد سادات قم و کسانی که برای زیارت از شهرهای مختلف دور و نزدیک به این شهر می آمدند، بسیار زیاد بوده است. به تدریج قم پایگاه شیعیان و سادات شد و چون اغلب مردم آن از نظر سیاسی و اجتماعی مخالف خلفای وقت بودند، پایگاه مهمی برای شیعیان محسوب می شد.
عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان با بیان اینکه قم پس از وفات حضرت معصومهﷺ در این شهر به عنوان پایگاه مهم شیعیان در شرزمین های اسلامی معرفی شد، ادامه داد: امام معصومﷺ به ویژه امامان عصر وکالت یعنی امام جوادﷺ، امام هادیﷺ و امام حسن عسکریﷺ وکلای تام الاختیار و صاحب اختیاری در این شهر داشتند که نسبت به بیان احکام شرعی و نیز نظارت بر موقوفات، خمس و زکات و صدقات شیعیان اقدام می کردند. مرقد مطهر حضرت معصومهﷺ رفته رفته تبدیل به پایگاهی مهم در قم تبدیل شد که این شهر را میزبان مدارس حدیثی، علمی و معارفی شیعه کرد.
وی تصریح کرد: قم از زمان وفات حضرت معصومهﷺ تا دوران حکومت شیعی آل بویه خاستگاه علمای بزرگی بوده است که هر کدام از ایشان تأثیرات فراوانی بر نشر و ترویج علوم مختلف داشته اند. با وجود اینکه با روی کار آمدن حکومت سلجوقیان که سنی مذهب بودند و نیز کاهش فعالیت شیعیان در این دوران، اما شهر قم مسیر فرهنگی و اجتماعی خود را که برگرفته از وجود مقدس حضرت معصومهﷺ در این شهر بود، به تدریج ادامه داد.
منتظر القائم بیان کرد: با آغاز حکومت صفویان در ایران و رسمی شدن مذهب شیعه در کشور، شهر قم نیز شاهد رشد و شکوفایی دوچندانی نسبت به گذشته می شود، اما این روند رو به رشد در دوران بعدی به ویژه دوره قاجار به کاهش نسبی روبه رو می شود. البته وجود بزرگانی همچون میرزای قمی در این دوران، خود شاهد عمق توسعه فرهنگی و اجتماعی قم که در طول تاریخ به هیچ وجه متوقف نشده بود، است اما شکوفایی مجدد قم به زمان حضور آیت الله العظمی حائری یزدی و ایجاد حوزه علمیه در این شهر بازمی گردد.
وی با اشاره به حوادث اجتماعی مهم شهر قم در دوران مبارزات امام خمینی(ره) و ملت ایران برای دستیابی استقلال و آزادی کشور، اظهار کرد: پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز مراکز عملی بزرگی در قم ایجاد شد و توسعه یافت که امروزه این شهر را به عنوان قطب علمی و کانون تشیع در جهان اسلام معرفی کرده است.
فرهنگ سازی با ظرفیت بقاع متبرکه
عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان با بیان اینکه وجود مضجع شریف حضرت معصومهﷺ در قم موجب تحولات عمیق اجتماعی و فرهنگی در این شهر و ایران اسلامی بوه است، تصریح کرد: مسئولان سایر بقاع متبرکه نیز می توانند با تأسی به این مضجع شریف طوری عمل کنند که امامزادگان و بقاع متبرکه زیر نظر ایشان به عنوان عامل تحولات فرهنگی و اجتماعی در سطح منطقه خود و حتی فراتر از آن باشند.
منتظرالقائم با بیان اینکه از صد سال گذشته تاکنون، قم به عنوان یکی از پایگاه های اصلی تشیع و جهان اسلام معرفی شده است، ادامه داد: امامزگان و بقاع متبرکه مختلفی که در اقصی نقاط کشور وجود دارند نیز می توانند در راستای تمدن سازی و فرهنگ سازی در میان جامه تلاش کنند و اگر مسئولان این بقاع متبرکه برنامه ریزی دقیقی در این زمینه داشته باشند، می توانند به منویات رهبر معظم انقلاب اسلامی که فرمودند: «بقاع متبرکه باید به قطب فرهنگی تبدیل شوند» جامه عمل بپوشانند.
وی ادامه داد: امروز به برکت وجود مرقد مطهر حضرت معصومهﷺ در قم، این شهر به جایگاهی رسیده است که نه تنها از ایران، بلکه دانشجویان مختلفی از اقصی نقاط عالم برای علم آموزی به این شهر رهسپار شده اند. همچنین، حضور خیل زائران مسلمان اعم از شیعه و سنی در قم برای زیارت بارگاه حضرت معصومهﷺ، موجبات رشد و توسعه اجتماعی بیش از پیش این شهر را فراهم کرده است.
عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان در پایان سخنان خود با اشاره به تأثیرت عمیق اجتماعی و فرهنگی قم در طول تاریخ که تمامی این تأثیرات تمدن ساز در جهان اسلام و تشیع به واسطه وجود مضجع شریف حضرت معصومهﷺ در این دیار بوده است، تصریح کرد: امیدوار هستیم که مسئولان دیگر بقاع متبرکه نیز بتوانند با الگوبرداری از این بارگاه ملکوتی، از ظرفیت بقاع و امامزادگان خود در راستای برنامه های تأثیرگذار فرهنگی به خوبی استفاده کنند.انتهای پیام
واژه شناسی این خبر (دانشگاه اصفهان): ▲
دانشگاه اصفهان، به عنوان اولین دانشگاه منطقه مرکزی و جنوبی ایران یکی از دو دانشگاه بزرگ دولتی شهر اصفهان و به لحاظ قدمت و رشتههای تحصیلی بزرگترین دانشگاه جامع منطقه مرکزی کشور است؛ که یکی از 5 دانشگاه برتر جامع کشور ایران و یکی از 10 دانشگاه برتر این کشور میباشد. این دانشگاه در مجاورت دروازه شیراز قرار گرفته و با وسعتی نزدیک به 300 هکتار یکی از بزرگترین دانشگاههای ایران است. دانشگاه اصفهان با 13 دانشکده (45 گروه آموزشی)، محدوده هزار جریب تا نزدیکی کوه صفه را دربردارد.
(واژه دانشگاه اصفهان از دانشنامه آزاد ویکیپدیا)