ضرورت اجرای سالانه 4 میلیون هکتار عملیات آبخیزداری در کشور
به نقل از وزارت جهاد کشاورزی1399/10/29کد خبر 1399a12494836
(تصویر شماره 1)
رئیس سازمانجنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور گفت: از 125 میلیون هکتار عرصه کشور ما که در معرضفرسایش آبی است تا کنون در 30 میلیون هکتار، عملیات آبخیزداری انجام شده و برای رسیدنبه وضعیت نسبتا مناسب، باید در سال حدود چهار میلیون هکتار، اقدامات آبخیزداریانجام دهیم.
به گزارش پایگاهاطلاع رسانی وزارت جهاد کشاورزی به نقل از ایانا، مسعود منصور معاون وزیر و رئیسسازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور در رابطه با شرایط پوشش گیاهی کشور اظهارکرد: ما یک کشور خشک و نیمهخشک و به لحاظ پوشش جنگلی جزو کشورهایی با پوشش کمجنگلهستیم.
وی افزود:نسبت به بسیاری از کشورها، یک چهارم سرانه متوسط جنگل را در کشور داریم، بنابرایناز این جهت و به لحاظ شکنندگی که در اکوسیستممان وجود دارد، جنگل اهمیت بیشتریخواهد داشت.
منصور بااشاره به این که براساس آخرین تصاویر ماهوارهای در سال 2019، در حال حاضر بیش از2 میلیون هکتار جنگل هیرکانی در نوار شمالی کشور وجود دارد، ادامه داد: 6 میلیونهکتار جنگل زاگرس در شمال غربی و غرب کشور، در مجموع 14.3 میلیون هکتار جنگل درپنج ناحیه رویشگاهی داریم.
اجرای طرححفاظتی جنگلهای هیرکانی از ابتدای سال آینده
وی با اشارهبه این که یکی از مهمترین کارها برای جنگل بحث حفاظت است، تصریح کرد: حفاظت به اینمعنا است که اجازه تخریب، تصرف و قطع درخت را در جنگل ندهیم و این کار در همه جنگلهاعمومیت دارد.
معاون وزیرجهاد کشاورزی با بیان این که هر کدام از جنگلها برای توسعه و حفظ، شرایط خاصیدارد، عنوان کرد: در جنگلهای هیرکانی معضل اصلیمان برداشت چوب بوده که قبلا درقالب طرحها مجاز بود و از سال 96 و بر مبنای قانون برنامه ششم ممنوع شد.
وی افزود: درحفاظت از جنگلهای هیرکانی، مهمترین عامل این است که از پدیده قاچاق چوب و قطعدرختان جلوگیری کنیم. البته در کنارش هم باید کار غنیسازی و احیا را ادامه دهیم.
رئیس سازمانجنگللها، مراتع و آبخیزداری کشور با بیان این که در حوزه زاگرس، یکی از مهمترینمشکلات، کشت زیراشکوب است، خاطرنشان کرد: علاوه بر آن، به دلیل خشکسالیهای مداومدر کشور، آفات و بیماریها در برخی مناطق زاگرس وجود دارد، همچنین معضل قطع درخت وتولید زغال در برخی از این مناطق را شاهد هستیم.
وی با اشارهبه اقدامات انجام شده برای حفاظت از جنگلهای هیرکانی گفت: به موجب قانون باید طرحیرا تهیه و اجرا کنیم که مبتنی بر عدم برداشت چوب درختان ایستاده و سرپا باشد که باتلاشی که انجام شده، تا پایان سال مطالعات نیمه تفصیلی بیش از سه میلیون هکتار ازکل منطقه هیرکانی نهایی خواهد شد و وارد مطالعات تفصلی اجرایی میشویم.
منصور ادامهداد: شرح خدماتی مبتنی بر اقدامات اجتنابناپذیر و حفاظتی هم تدوین شده که ازابتدای سال آینده بر مبنای طرح حفاظتی، اقدامات لازم را در حوزه هیرکانی پوشش خواهیمداد.
وی با اشارهبه این که در حوزه زاگرس روستاهای زیادی داریم که در درون یا حاشیه جنگل هستند امااز سوخت مناسب برخوردار نبوده و برای تامین سوخت ناچار به قطع درخت و سرشاخه میشوند،خاطرنشان کرد: پیشنهادی از ناحیه وزیر جهاد کشاورزی به رئیس جمهوری منعکس شد کهطبق آن، تقاضا شد شورای عالی صیانت و حمایت از زاگرس تشکیل شود که رئیسجمهوریموافقت کرد و در حال پیگیری هستیم تا این شورا تشکیل شود.
معاون وزیرجهاد کشاورزی با اشاره به توسعه و غنیسازی در حوزه جنگلهای زاگرس، اذعان کرد:امسال حدود 70 هزار هکتار توسعه و غنیسازی جنگل در هیرکانی، زاگرس و ایرانی وتورانی داریم که با تشکیل این شورا، از لحاظ منافع اعتباری و هماهنگی دستگاههایمرتبط شرایط بهتری را فراهم خواهیم کرد.
اتمام طرحکاداستر جنگلها تا پایان سال
رئیس سازمانجنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور با اشاره به اینکه در جنگلهای حرا با پدیدههایخشکسالی و قطع درختان مواجه نیستیم، خاطرنشان کرد: در گام اول برای جنگلهای حرا،تثبیت و تعیین حدود را انجام دادیم.
وی افزود:جنگلهای حرا نیازمند مراقبت، احیا و غنیسازی است اما از آنجایی که معضل آفات،کشت زیراشکوب، خشکسالی و بهرهبرداری چوبی ندارد از شرایط بهتری نسبت به سایر اکوسیستمهایجنگلی برخوردار است.
منصور دررابطه با کاداستر اراضی جنگلی گفت: امسال با هدفگذاری انجام شده، کاداستر تمامعرصههای جنگلی به اتمام میرسد و تصویر روشنی به لحاظ حقوقی و تثبیت مالکیت دولتو انفال بر این اراضی را تا پایان سال خواهیم داشت.
وی با اشارهبه این که برای مراتع چند رویکرد اساسی را در پیش گرفتهایم، عنوان کرد: اولین رویکردما در حفاظت از مراتع این است که به جای پروانه چرای دام، به سمت اجرای طرحهایمرتعداری برویم.
معاون وزیرجهاد کشاورزی با اشاره به این که در سالهای گذشته حدود 35 تا 36 درصد از عرصهمراتع دارای طرح بود، بیان کرد: به همین دلیل سازمان جنگلها تصمیم دارد، در وهلهاول ممیزی مراتع، یعنی شناسایی دامداران ذیحق را امسال یا حداکثر تا اواسط سال آیندهبه اتمام برساند که حدود 7 میلیون دامدار باقی مانده است.
وی با بیان اینکه باید به تهیه طرحهای مرتعداری سرعت بخشید، خاطرنشان کرد: امسال 15 میلیونهکتار هدفگذاری شده که امیدوارم تا پایان سال محقق شود.
منصور بااشاره به هدفگذاری عقد قرارداد برای 14 میلیون هکتار از مراتع با مرتعداران،عنوان کرد: با این قرارداد، مرتعدار موظف به حفاظت از مرتع و اجرای عملیات فنی پیشبینیشده در طرح میشود، بنابراین عملا اهداف بخش با کمک و مشارکت مردم انجام میشود.
وی در رابطهبا طرح مرتعداری تلفیقی گفت: در این طرح باید سمتی برویم که مرتعدار ضمن حفظ پوششگیاهی و جلوگیری از انقراض گونهها، میزان دام را به تدریج به اندازه ظرفیت مرتعکاهش دهد.
منصور ادامهداد: طرح مرتعداری مبتنی بر اقدامات اقتصادی سبز مثل درختکاری و گیاهان دارویی، بایدجایی که طرح و شرایط اقلیمی اجازه میدهد، لحاظ شده و دام مازاد خارج شود.
هدفگذاری برایتوسعه 50 هزار هکتار گیاهان دارویی در عرصههای منابع طبیعی
رئیس سازمانجنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور در رابطه با تولید گیاهان دارویی در مراتع تصریحکرد: تولید گیاهان دارویی در دو بخش اراضی اشخاص و اراضی ملی در حال انجام است.
وی افزود:امسال برای توسعه 50 هزار هکتار گیاهان دارویی هدفگذاری کردهایم، همچنین برداشتاصولی و فنی محصولات فرعی که به صورت خودرو در مرتع وجود دارد را در دستورکار قراردادهایم.
منصور ادامهداد: دستورالعملها و ضوابط مربوط به حمل و صادرات این محصولاتدر حال بهروزرسانی است تا از انقراض تدریجیچون این محصولات جلوگیری شود.
وی با اشارهبه این که فراوری و بستهبندی گیاهان دارویی در کشور باید تقویت شود که از خامخارج شدن این محصولات جلوگیری شود، اذعان کرد: سازمان جنگلها برای توسعه این کارمحل و نقشه گونههای متناسب با هر منطقه را مشخص کرده و طرح مدنظر این سازمان،موقعیت مکانی، نوع گونه، زمان کشت، زمان بهرهبرداری، نحوه مراقبت و نگهداری و آبیاریلحاظ شده است.
اجرای عملیاتحفاظت و نگهداری در جنگلهای هیرکانی
معاون وزیرجهاد کشاورزی با بیا این که توقف بهرهبرداری چوبی یک نقطه عطف در مدیریت جنگلهایهیرکانی بوده است، اظهار کرد: در کنار این توقف، باید اقدامات جایگزین مانند، تعیینتکلیف شرکتهایی که قبلا در قالب بهرهبرداری در این جنگلها حضور داشتهاند،اقدامات بهداشتی برای دفع آفات در جنگل، مرمت و نگهداری از راههای جنگلی، آبروهاو فنسکشیها انجام شود.
وی افزود: هدفاصلی ما این است که طرح پایداری منطقه هیرکانی در قالب مطالعات تفصیلی اجرایی شودو در این دوره، فاز اول، طرح فنی و حفاظتی جنگل است که در این طرح تقویت پوششحفاظتی جنگلهای هیرکانی، مسدودسازی بیراهههای منتهی به جنگل و تقویت پوشش حفاظتیبرخی مناطق با نصب دوربین را اجرایی کردهایم.
منصور دررابطه با رصد هوایی جنگلها گفت: در حال حاضر با شرکتهای دانشبنیان در حال نهاییکردن طرحی هستیم که بتوانیم پوشش هوایی هم از جنگلها داشته باشیم که در دورههایهفتگی و ماهانه جنگل را برای ما در مساحتهای کمتر از پنج متر رصد کرده و تغییراترا گزارش دهد که از این جهت بتوانیم نظارت بیشتری داشته باشیم.
وی افزود: درجنگلهای هیرکانی باید منطقه را برای قاچاقچیان چوب ناامن کنیم و تکلیف اقداماتاجتنابناپذیر حفاظتی را روشن کنیم که بسترش در حال نهایی شدن است.
راهاندازیدفتر مرکز نوآوری و فناوری منابع طبیعی در جهت صیانت از جنگل
رئیس سازمانجنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور در رابطه با توانایی این سازمان در جلوگیری ازقاچاق چوب گفت: در زمینه قاچاق چوب و صیانت از جنگل، ضرورت دارد که سایر اجزا اجرایی،تقنینی و قضایی کشور و مهمتر از همه، مردم در این مقوله مشارکت کنند، بنابرایندستگاههای قضایی، فرهنگسازی برای عموم مردم، طرحهای عمرانی و دستگاههای دولتیهمه باید در این امر همکاری کنند.
وی با تأکیدبر لزوم مشارکت مردم در صیانت از جنگلها بیان کرد: جوامع محلی و بهرهبرداران بایدبا ما به لحاظ فرهنگی و ترویجی همراه باشند و در طرحهای منابع طبیعی مشارکت کنند.
منصور ادامهداد: این عرصه گسترده است و حتما باید تکنولوژیها و فناوریهای نوین به کار گرفتهشود، با راهاندازی مرکز نوآوری و فناوری منابع طبیعی که تفاهمش با معاونت علمیفناوری ریاست جمهوری منعقد شد به این سمت میرویم.
وی افزود:اثربخشی استفاده از تکنولوژیهاییکه در پهپادها و دوربینها است، خودروهای حفاظتیمجهز به GPS پایش هوایی که از طریق تصاویر ماهواره انجام میشود و نرمافزارهایبهروزی که اخیرا با مرکز فضایی ایران تفاهم کردیم، کمک میکند که این رسالت رابهتر انجام دهیم.
معاون وزیرجهاد کشاورزی با اشاره به این که مهمترین اتفاق در حریق تشخیص به موقع حادثه است،خاطرنشان کرد: از شرکتهای دانشبنیان خواهشمندیم در صورت داشتن ایدهای کهبتواند در اعلام و اطفا حریق به ما کمک کند، با مرکز فناوری سازمان جنگلها واردمذاکره شوند تا بتوانیم از ظرفیتهای آنها استفاده کنیم.
وی افزود:موفقیت کشور برای حفظ و توسعه جنگلها و مراتع مستلزم این است که همه بخشهای کشوردر تامین بودجه، تقویت ساختار، تامین نیروی انسانی و رعایت مقررات کمک کنند.
انجام 30 میلیونهکتار عملیات آبخیزداری در عرصههای کشور
منصور بااشاره به فرمایشات مقام معظم رهبری در خصوص اهمیت حفاظت از خاک عنوان کرد: برایحفظ آب و خاک تحقیقات و پژوهشها و مشاهدات میدانی نشان داده که یکی از بهترین راهحلها،اقدامات آبخیزداری است.
وی با بیان اینکه کشور ما در معرض شدید فرسایش خاک و آب است، گفت: براساس مطالعات پژوهکشده حفاظتخاک و آبخیزداری، سالانه 15.4 تن در هکتار فرسایش آبی در کشور ما اتفاق میافند کهعدد بالایی است.
رئیس سازمانجنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور ادامه داد: اولین اثربخشی آبخیزداری این است کهباعث میشود 15 تن فرسایش در هکتار در سال به 9 تن در هکتار کاهش داشته باشد کهعدد بالایی است.
وی با اشارهبه این که به فرموده رهبری، از وقوع سیل نمیتوان جلوگیری کرد اما میتوان ازخسارت و مشکلاتش جلوگیری کرد.، تصریح کرد: از 125 میلیون هکتار عرصه کشور ما که درمعرض فرسایش آبی است تا کنون در 30 میلیون هکتار کار آبخیزداری انجام شده و برایرسیدن به وضعیت نسبتا مناسب، باید در سال حدود چهار میلیون هکتار کار آبخیزداریانجام دهیم.
منصورخاطرنشان کرد: در حدود سه سال گذشته که از صندوق توسعه ملی به اجرای عملیات آبخیزداریکمک شده، در حد 1 تا 1.5 میلیون هکتار آبخیزداری در سال انجام شده است، بنابراینهمه باید کمک کنند منابعی را به امر پیشگیری تخصیص دهند.
معاون وزیرجهاد کشاورزی با اشاره به این که با کار آبخیزداری، اثرات تخریبی سیل به شدت کاهشپیدا میکند، ادامه داد: با این عملیات، سفرههای آب زیرزمینی تقویت میشود، از پدیدهفرونشست زمین جلوگیری میشود، فرسایش و رسوبگذاری جلوگیری شده و با احیای قنوات وچشمهسارها، امید زندگی به مردم و جوامع مجاور افزایش پیدا میکند و شاهد مهاجرتهایمعکوس خواهیم بود.
وی ادامه داد:امسال هدفگذاری کردیم که 1.2 میلیون هکتار کار آبخیزداری انجام دهیم و این کارهابسیار اثربخش است.
منصور با بیاناین که در سال 98 در برخی نقاط کشور سیلابهای مخربی داشتیم، خاطرنشان کرد: درفروردین ماه توانستیم مازاد اعتبار گرفته و 24 حوزه آبخیز در 11 استان در وسعت 280هزار هکتار را هدفگذاری کردیم، با اعتباری بالغ بر 260 میلیارد تومان عملیات آبخیزداریانجام دادیم که اثراتش را مردم در بارندگیهای یک ماه اخیر هم دیدند.
وی افزود:دروازه قرآن شیراز که حادثه 5 فروردین 98 را پشت سرگذاشت، با عملیات آبخیزداریانجام شده در چهار ماه اول سال جاری، ایمن شد و بارندگی سال جدید هیچ خسارتی به اینحوزه نزد.
رئیس سازمانجنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور ابراز امیدواری کرد: با کمک خیرین، تخصیص بیشترمنابع اعتباری سرعت کارهای آبخیزداری افزایش پیدا کند و شاهد کاهش اثرات مخرب سیلابهاباشیم.
وی با اشارهبه اقدامات مختلف آبخیزداری اذعان کرد: اقدامات انجام شده در حوزه بیولوژیک و ایجادپوشش گیاهی بخشی از عملیات آبخیزداری محسوب میشود که این عملیات به تقویت سفرههایزیرزمینی کمک میکند.
یک و نیم میلیونهکتار عرصه جنگلهای دستکاشت در راستای مقابله با ریزگرد
منصور دررابطه با مقابله با ریزگردها اظهار کرد: بخشی از منشا ریزگردها در کشور ما خارجیاست که امیدوارم در قالب روابط بینالملل، پروتکلها و کنوانسیونهای موجود، بتوانیماقدامات فرامرزی را در این زمینه با کشورهای ذیربط انجام دهیم.
وی افزود:پژوهشها نشان میدهد در کشور حدود 30 میلیون هکتار در معرض بیابانیشدن است کهفقط شامل اراضی ملی نیست.
معاون وزیرجهاد کشاورزی با اشاره به این که بسیاری از دیمزارها شرایط مناسب ندارند، بیانکرد: در دیمزارها، شخم و شیار به خصوص در جهت شیب و به هم خوردن بافت خاک و پوششاولیه، میتوانند منشا ریزگرد باشند.
وی ادامه داد:از این 30 میلیون هکتار، 14 میلیون هکتار عرصههای بیابانی بحرانی و حدود 7 میلیونهکتار هم فوق بحرانی است، هدف ما این است که از گسترش عرصههای در معرض بیابانیشدن جلوگیری کنیم.
رئیس سازمانجنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور گفت: باید عرصههایی که بیابانی شده و از وضعیتمرتعی به بیابانی رسیدهاند، با عملیات بیابانزدایی احیا شوند که این اقدامات درقالب احداث بادشکنهای زنده و غیرزنده، نهالکاری و بذرپاشی، پخش سیلاب به خصوص دربرخی مناطق و مدیریت مرتع انجام میدهیم.
وی با اشارهبه این که تا به حال بیش از یک و نیم میلیون هکتار عرصه جنگلهای دستکاشت بیابانیایجاد کردهایم، خاطرنشان کرد: در استان خوزستان که یکی از بحرانهای جدی در زمینهریزگرد بود اقدامات خوبی انجام و در بیش از 300 هزار هکتار از کانونهای گردوغبارپوشش گیاهی ایجاد شده است.
معاون وزیرجهاد کشاورزی با بیان این که امسال هدفگذاری شده که در بیش از 120هزار هکتار،اقدامات بیابانزدایی انجام دهیم، تأکید کرد: کشور ما عضو کنوانسیون مقابله با بیابانزاییو کاهش اثرات خشکسالی است و امیدوارم با تشکیل این کمیته در کشور که به ریاست وزیرجهاد کشاورزی و عضویت دستگاههای مختلف است، بتوانیم هماهنگیهای لازم را برایاجرای بیابانزدایی انجام دهیم.
اجرای طرح پایلوتنمونههای جایگزین مالچپاشی در بیابانزدایی
وی با بیان اینکه یکی از انواع خاکپوشهای متداول برای بیابانزدایی استفاده از مالچ بر پایهنفتی است، اذعان کرد: برای جلوگیری از مالچپاشی، یک سال مالچپاشی نکردیم و تنفسدادیم و در این یک سال با کمک سازمان محیط زیست، به دنبال نمونههای موجود رفتیم.
رئیس سازمانجنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور ادامه داد: یک نمونه را معاونت علمی فناوری ریاستجمهوری در سطح 200 هکتار در استان سیستان و بلوچستان به صورت پایلوت اجرا کرده ودنبال نتایج هستیم اما هنوز به جایگزین قطعی که همه آن فواید را داشته باشد، نرسیدهایم.
وی با اشارهبه استفاده از مالچ در شنزارها تصریح کرد: در مکانهایی که هجوم شنهای روان راداریم و راه و راهآهن را قطع میکنند، ناچار به استفاده از مالچ هستیم، بنابراینپروتکلی به کمک دانشگاه، مراکز علمی، انجمنها و سازمان، پژوهشکده نفت تنظیم شد،تا از مجموع میلیونها هکتار عرصه بیابانی، در حدود 30 هزار هکتار مالچ پاشی انجامشود.
استفاده از آبهایغیرمتعارف در زراعت چوب
منصور دررابطه با طرح زراعت چوب خاطرنشان کرد: زراعت چوب میتواند با پدیده قاچاق به صورتغیرمستقیم مبارزه کند؛ زمانی که صنایع چوب با استفاده از محصولات چوبی تامین شوند،عملا قاچاقچیان برای فروش محمولات قاچاقشان پایگاهی نخواهند داشت.
وی افزود: پیشبینیشده امسال میزان کشت چوب با جهش 10 برابری نسبت به متوسط سالهای قبل همراه باشد وبه حداقل 30 هزار هکتار توسعه عرصههای تحت کشت گونههای چوب برسد که هم اراضی دیمزارهاو هم اراضی ملی را شامل میشود.
معاون وزیرجهاد کشاورزی با اشاره به تأمین نهال برای زارعین چوب، اضافه کرد: علاوه بر این،زارعین میتوانند از تسهیلات ارزان که پنج سال تنفس دارد، استفاده کنند.
وی به خریدتضمینی چوب از زراعین چوب اشاره کرده و در رابطه با تأمین آب برای زراعت چوب گفت:با پیگیریهای انجام شده و با کمک وزارت نیرو، استفاده از پسابها و آبهای غیرمتعارفدر دستورکار قرار گرفته است.
منصور افزود:با ستاد کل نیروهای مسلح مکاتبه شده تا در عرصههای پادگانها و مکانهای نظامی کهآب و زیرساخت وجود دارد، زراعت چوب انجام شود.
رئیس سازمانجنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور خاطرنشان کرد: زراعت چوب باعث حفظ خاک و تلطیفهوا شده و کاملا اقتصادی است، بنابراین در چرخه کاشت و برداشت این فواید حاصل میشودو شرایط اقتصادی را برای مجری، فراهم میکند.
وی افزود:اقدام دیگر در زراعت چوب این است که در دو دهه گذشته صنوبرکاری و اکالیپتوسکاریدر مناطق مخلتف انجام شده که در حال برداشت این درختان هستیم و پیشبینی میشود باجهش 10 برابری امسال، بیش از یک میلیون مترمکعب چوب را از زراعت چوبهای سنوات قبلاستحصال کنیم.
حفاظت از خاکنیازمند پیشبینی اعتبار در برنامه هفتم
منصور بااشاره به چالشها و تنگناهای قانونی سازمان جنگلها اظهار داشت: این سازمان نیازمندتقویت ساختار به لحاظ تجهیزات، نیروی انسانی و ضرورت بوده و نیازمند کمک دستگاههایمختلف است.
وی ادامه داد:امسال در بودجه استفاده از صندوق توسعه ملی برای فعالیتهای این سازمان که حدودچهار سال استفاده میکردیم، حذف شده و باید منابع جایگزین در بودجه 1400 و برنامههفتم پیشبینی شود تا چالشی که در حفظ خاک داریم به لحاظ میزان کاری که باید درحوزه آبخیزداری انجام شود، جبران شود.
معاون وزیرجهاد کشاورزی با اشاره به این که ما کشوری در حال توسعه هستیم و فعالیتهای عمرانیمتعددی در حوزه معدن، صنعت، راه، راهآهن، برق و آب و سدسازی انجام میشود، بیانکرد: ما بهعنوان منابع طبیعی مخالف این کارها نیستیم چون ضرورت کشور است اما بایدبا منابع طبیعی در مرحله امکانسنجی تعامل داشته باشند تا عملیاتها حداقل خسارترا به دنبال داشته و مبتنی بر قانون، خسارتی که خواه ناخواه ناشی از کار عمرانیاجتنابناپذیر ایجاد میشود، در منابع اعتباری طرح، پیشبینی و جبران شود.
رئیس سازمانجنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور گفت: از 125 میلیون هکتار عرصه کشور ما که در معرضفرسایش آبی است تا کنون در 30 میلیون هکتار، عملیات آبخیزداری انجام شده و برای رسیدنبه وضعیت نسبتا مناسب، باید در سال حدود چهار میلیون هکتار، اقدامات آبخیزداریانجام دهیم.
به گزارش پایگاهاطلاع رسانی وزارت جهاد کشاورزی به نقل از ایانا، مسعود منصور معاون وزیر و رئیسسازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور در رابطه با شرایط پوشش گیاهی کشور اظهارکرد: ما یک کشور خشک و نیمهخشک و به لحاظ پوشش جنگلی جزو کشورهایی با پوشش کمجنگلهستیم.
وی افزود:نسبت به بسیاری از کشورها، یک چهارم سرانه متوسط جنگل را در کشور داریم، بنابرایناز این جهت و به لحاظ شکنندگی که در اکوسیستممان وجود دارد، جنگل اهمیت بیشتریخواهد داشت.
منصور بااشاره به این که براساس آخرین تصاویر ماهوارهای در سال 2019، در حال حاضر بیش از2 میلیون هکتار جنگل هیرکانی در نوار شمالی کشور وجود دارد، ادامه داد: 6 میلیونهکتار جنگل زاگرس در شمال غربی و غرب کشور، در مجموع 14.3 میلیون هکتار جنگل درپنج ناحیه رویشگاهی داریم.
اجرای طرححفاظتی جنگلهای هیرکانی از ابتدای سال آینده
وی با اشارهبه این که یکی از مهمترین کارها برای جنگل بحث حفاظت است، تصریح کرد: حفاظت به اینمعنا است که اجازه تخریب، تصرف و قطع درخت را در جنگل ندهیم و این کار در همه جنگلهاعمومیت دارد.
معاون وزیرجهاد کشاورزی با بیان این که هر کدام از جنگلها برای توسعه و حفظ، شرایط خاصیدارد، عنوان کرد: در جنگلهای هیرکانی معضل اصلیمان برداشت چوب بوده که قبلا درقالب طرحها مجاز بود و از سال 96 و بر مبنای قانون برنامه ششم ممنوع شد.
وی افزود: درحفاظت از جنگلهای هیرکانی، مهمترین عامل این است که از پدیده قاچاق چوب و قطعدرختان جلوگیری کنیم. البته در کنارش هم باید کار غنیسازی و احیا را ادامه دهیم.
رئیس سازمانجنگللها، مراتع و آبخیزداری کشور با بیان این که در حوزه زاگرس، یکی از مهمترینمشکلات، کشت زیراشکوب است، خاطرنشان کرد: علاوه بر آن، به دلیل خشکسالیهای مداومدر کشور، آفات و بیماریها در برخی مناطق زاگرس وجود دارد، همچنین معضل قطع درخت وتولید زغال در برخی از این مناطق را شاهد هستیم.
وی با اشارهبه اقدامات انجام شده برای حفاظت از جنگلهای هیرکانی گفت: به موجب قانون باید طرحیرا تهیه و اجرا کنیم که مبتنی بر عدم برداشت چوب درختان ایستاده و سرپا باشد که باتلاشی که انجام شده، تا پایان سال مطالعات نیمه تفصیلی بیش از سه میلیون هکتار ازکل منطقه هیرکانی نهایی خواهد شد و وارد مطالعات تفصلی اجرایی میشویم.
منصور ادامهداد: شرح خدماتی مبتنی بر اقدامات اجتنابناپذیر و حفاظتی هم تدوین شده که ازابتدای سال آینده بر مبنای طرح حفاظتی، اقدامات لازم را در حوزه هیرکانی پوشش خواهیمداد.
وی با اشارهبه این که در حوزه زاگرس روستاهای زیادی داریم که در درون یا حاشیه جنگل هستند امااز سوخت مناسب برخوردار نبوده و برای تامین سوخت ناچار به قطع درخت و سرشاخه میشوند،خاطرنشان کرد: پیشنهادی از ناحیه وزیر جهاد کشاورزی به رئیس جمهوری منعکس شد کهطبق آن، تقاضا شد شورای عالی صیانت و حمایت از زاگرس تشکیل شود که رئیسجمهوریموافقت کرد و در حال پیگیری هستیم تا این شورا تشکیل شود.
معاون وزیرجهاد کشاورزی با اشاره به توسعه و غنیسازی در حوزه جنگلهای زاگرس، اذعان کرد:امسال حدود 70 هزار هکتار توسعه و غنیسازی جنگل در هیرکانی، زاگرس و ایرانی وتورانی داریم که با تشکیل این شورا، از لحاظ منافع اعتباری و هماهنگی دستگاههایمرتبط شرایط بهتری را فراهم خواهیم کرد.
اتمام طرحکاداستر جنگلها تا پایان سال
رئیس سازمانجنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور با اشاره به اینکه در جنگلهای حرا با پدیدههایخشکسالی و قطع درختان مواجه نیستیم، خاطرنشان کرد: در گام اول برای جنگلهای حرا،تثبیت و تعیین حدود را انجام دادیم.
وی افزود:جنگلهای حرا نیازمند مراقبت، احیا و غنیسازی است اما از آنجایی که معضل آفات،کشت زیراشکوب، خشکسالی و بهرهبرداری چوبی ندارد از شرایط بهتری نسبت به سایر اکوسیستمهایجنگلی برخوردار است.
منصور دررابطه با کاداستر اراضی جنگلی گفت: امسال با هدفگذاری انجام شده، کاداستر تمامعرصههای جنگلی به اتمام میرسد و تصویر روشنی به لحاظ حقوقی و تثبیت مالکیت دولتو انفال بر این اراضی را تا پایان سال خواهیم داشت.
وی با اشارهبه این که برای مراتع چند رویکرد اساسی را در پیش گرفتهایم، عنوان کرد: اولین رویکردما در حفاظت از مراتع این است که به جای پروانه چرای دام، به سمت اجرای طرحهایمرتعداری برویم.
معاون وزیرجهاد کشاورزی با اشاره به این که در سالهای گذشته حدود 35 تا 36 درصد از عرصهمراتع دارای طرح بود، بیان کرد: به همین دلیل سازمان جنگلها تصمیم دارد، در وهلهاول ممیزی مراتع، یعنی شناسایی دامداران ذیحق را امسال یا حداکثر تا اواسط سال آیندهبه اتمام برساند که حدود 7 میلیون دامدار باقی مانده است.
وی با بیان اینکه باید به تهیه طرحهای مرتعداری سرعت بخشید، خاطرنشان کرد: امسال 15 میلیونهکتار هدفگذاری شده که امیدوارم تا پایان سال محقق شود.
منصور بااشاره به هدفگذاری عقد قرارداد برای 14 میلیون هکتار از مراتع با مرتعداران،عنوان کرد: با این قرارداد، مرتعدار موظف به حفاظت از مرتع و اجرای عملیات فنی پیشبینیشده در طرح میشود، بنابراین عملا اهداف بخش با کمک و مشارکت مردم انجام میشود.
وی در رابطهبا طرح مرتعداری تلفیقی گفت: در این طرح باید سمتی برویم که مرتعدار ضمن حفظ پوششگیاهی و جلوگیری از انقراض گونهها، میزان دام را به تدریج به اندازه ظرفیت مرتعکاهش دهد.
منصور ادامهداد: طرح مرتعداری مبتنی بر اقدامات اقتصادی سبز مثل درختکاری و گیاهان دارویی، بایدجایی که طرح و شرایط اقلیمی اجازه میدهد، لحاظ شده و دام مازاد خارج شود.
هدفگذاری برایتوسعه 50 هزار هکتار گیاهان دارویی در عرصههای منابع طبیعی
رئیس سازمانجنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور در رابطه با تولید گیاهان دارویی در مراتع تصریحکرد: تولید گیاهان دارویی در دو بخش اراضی اشخاص و اراضی ملی در حال انجام است.
وی افزود:امسال برای توسعه 50 هزار هکتار گیاهان دارویی هدفگذاری کردهایم، همچنین برداشتاصولی و فنی محصولات فرعی که به صورت خودرو در مرتع وجود دارد را در دستورکار قراردادهایم.
منصور ادامهداد: دستورالعملها و ضوابط مربوط به حمل و صادرات این محصولاتدر حال بهروزرسانی است تا از انقراض تدریجیچون این محصولات جلوگیری شود.
وی با اشارهبه این که فراوری و بستهبندی گیاهان دارویی در کشور باید تقویت شود که از خامخارج شدن این محصولات جلوگیری شود، اذعان کرد: سازمان جنگلها برای توسعه این کارمحل و نقشه گونههای متناسب با هر منطقه را مشخص کرده و طرح مدنظر این سازمان،موقعیت مکانی، نوع گونه، زمان کشت، زمان بهرهبرداری، نحوه مراقبت و نگهداری و آبیاریلحاظ شده است.
اجرای عملیاتحفاظت و نگهداری در جنگلهای هیرکانی
معاون وزیرجهاد کشاورزی با بیا این که توقف بهرهبرداری چوبی یک نقطه عطف در مدیریت جنگلهایهیرکانی بوده است، اظهار کرد: در کنار این توقف، باید اقدامات جایگزین مانند، تعیینتکلیف شرکتهایی که قبلا در قالب بهرهبرداری در این جنگلها حضور داشتهاند،اقدامات بهداشتی برای دفع آفات در جنگل، مرمت و نگهداری از راههای جنگلی، آبروهاو فنسکشیها انجام شود.
وی افزود: هدفاصلی ما این است که طرح پایداری منطقه هیرکانی در قالب مطالعات تفصیلی اجرایی شودو در این دوره، فاز اول، طرح فنی و حفاظتی جنگل است که در این طرح تقویت پوششحفاظتی جنگلهای هیرکانی، مسدودسازی بیراهههای منتهی به جنگل و تقویت پوشش حفاظتیبرخی مناطق با نصب دوربین را اجرایی کردهایم.
منصور دررابطه با رصد هوایی جنگلها گفت: در حال حاضر با شرکتهای دانشبنیان در حال نهاییکردن طرحی هستیم که بتوانیم پوشش هوایی هم از جنگلها داشته باشیم که در دورههایهفتگی و ماهانه جنگل را برای ما در مساحتهای کمتر از پنج متر رصد کرده و تغییراترا گزارش دهد که از این جهت بتوانیم نظارت بیشتری داشته باشیم.
وی افزود: درجنگلهای هیرکانی باید منطقه را برای قاچاقچیان چوب ناامن کنیم و تکلیف اقداماتاجتنابناپذیر حفاظتی را روشن کنیم که بسترش در حال نهایی شدن است.
راهاندازیدفتر مرکز نوآوری و فناوری منابع طبیعی در جهت صیانت از جنگل
رئیس سازمانجنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور در رابطه با توانایی این سازمان در جلوگیری ازقاچاق چوب گفت: در زمینه قاچاق چوب و صیانت از جنگل، ضرورت دارد که سایر اجزا اجرایی،تقنینی و قضایی کشور و مهمتر از همه، مردم در این مقوله مشارکت کنند، بنابرایندستگاههای قضایی، فرهنگسازی برای عموم مردم، طرحهای عمرانی و دستگاههای دولتیهمه باید در این امر همکاری کنند.
وی با تأکیدبر لزوم مشارکت مردم در صیانت از جنگلها بیان کرد: جوامع محلی و بهرهبرداران بایدبا ما به لحاظ فرهنگی و ترویجی همراه باشند و در طرحهای منابع طبیعی مشارکت کنند.
منصور ادامهداد: این عرصه گسترده است و حتما باید تکنولوژیها و فناوریهای نوین به کار گرفتهشود، با راهاندازی مرکز نوآوری و فناوری منابع طبیعی که تفاهمش با معاونت علمیفناوری ریاست جمهوری منعقد شد به این سمت میرویم.
وی افزود:اثربخشی استفاده از تکنولوژیهاییکه در پهپادها و دوربینها است، خودروهای حفاظتیمجهز به GPS پایش هوایی که از طریق تصاویر ماهواره انجام میشود و نرمافزارهایبهروزی که اخیرا با مرکز فضایی ایران تفاهم کردیم، کمک میکند که این رسالت رابهتر انجام دهیم.
معاون وزیرجهاد کشاورزی با اشاره به این که مهمترین اتفاق در حریق تشخیص به موقع حادثه است،خاطرنشان کرد: از شرکتهای دانشبنیان خواهشمندیم در صورت داشتن ایدهای کهبتواند در اعلام و اطفا حریق به ما کمک کند، با مرکز فناوری سازمان جنگلها واردمذاکره شوند تا بتوانیم از ظرفیتهای آنها استفاده کنیم.
وی افزود:موفقیت کشور برای حفظ و توسعه جنگلها و مراتع مستلزم این است که همه بخشهای کشوردر تامین بودجه، تقویت ساختار، تامین نیروی انسانی و رعایت مقررات کمک کنند.
انجام 30 میلیونهکتار عملیات آبخیزداری در عرصههای کشور
منصور بااشاره به فرمایشات مقام معظم رهبری در خصوص اهمیت حفاظت از خاک عنوان کرد: برایحفظ آب و خاک تحقیقات و پژوهشها و مشاهدات میدانی نشان داده که یکی از بهترین راهحلها،اقدامات آبخیزداری است.
وی با بیان اینکه کشور ما در معرض شدید فرسایش خاک و آب است، گفت: براساس مطالعات پژوهکشده حفاظتخاک و آبخیزداری، سالانه 15.4 تن در هکتار فرسایش آبی در کشور ما اتفاق میافند کهعدد بالایی است.
رئیس سازمانجنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور ادامه داد: اولین اثربخشی آبخیزداری این است کهباعث میشود 15 تن فرسایش در هکتار در سال به 9 تن در هکتار کاهش داشته باشد کهعدد بالایی است.
وی با اشارهبه این که به فرموده رهبری، از وقوع سیل نمیتوان جلوگیری کرد اما میتوان ازخسارت و مشکلاتش جلوگیری کرد.، تصریح کرد: از 125 میلیون هکتار عرصه کشور ما که درمعرض فرسایش آبی است تا کنون در 30 میلیون هکتار کار آبخیزداری انجام شده و برایرسیدن به وضعیت نسبتا مناسب، باید در سال حدود چهار میلیون هکتار کار آبخیزداریانجام دهیم.
منصورخاطرنشان کرد: در حدود سه سال گذشته که از صندوق توسعه ملی به اجرای عملیات آبخیزداریکمک شده، در حد 1 تا 1.5 میلیون هکتار آبخیزداری در سال انجام شده است، بنابراینهمه باید کمک کنند منابعی را به امر پیشگیری تخصیص دهند.
معاون وزیرجهاد کشاورزی با اشاره به این که با کار آبخیزداری، اثرات تخریبی سیل به شدت کاهشپیدا میکند، ادامه داد: با این عملیات، سفرههای آب زیرزمینی تقویت میشود، از پدیدهفرونشست زمین جلوگیری میشود، فرسایش و رسوبگذاری جلوگیری شده و با احیای قنوات وچشمهسارها، امید زندگی به مردم و جوامع مجاور افزایش پیدا میکند و شاهد مهاجرتهایمعکوس خواهیم بود.
وی ادامه داد:امسال هدفگذاری کردیم که 1.2 میلیون هکتار کار آبخیزداری انجام دهیم و این کارهابسیار اثربخش است.
منصور با بیاناین که در سال 98 در برخی نقاط کشور سیلابهای مخربی داشتیم، خاطرنشان کرد: درفروردین ماه توانستیم مازاد اعتبار گرفته و 24 حوزه آبخیز در 11 استان در وسعت 280هزار هکتار را هدفگذاری کردیم، با اعتباری بالغ بر 260 میلیارد تومان عملیات آبخیزداریانجام دادیم که اثراتش را مردم در بارندگیهای یک ماه اخیر هم دیدند.
وی افزود:دروازه قرآن شیراز که حادثه 5 فروردین 98 را پشت سرگذاشت، با عملیات آبخیزداریانجام شده در چهار ماه اول سال جاری، ایمن شد و بارندگی سال جدید هیچ خسارتی به اینحوزه نزد.
رئیس سازمانجنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور ابراز امیدواری کرد: با کمک خیرین، تخصیص بیشترمنابع اعتباری سرعت کارهای آبخیزداری افزایش پیدا کند و شاهد کاهش اثرات مخرب سیلابهاباشیم.
وی با اشارهبه اقدامات مختلف آبخیزداری اذعان کرد: اقدامات انجام شده در حوزه بیولوژیک و ایجادپوشش گیاهی بخشی از عملیات آبخیزداری محسوب میشود که این عملیات به تقویت سفرههایزیرزمینی کمک میکند.
یک و نیم میلیونهکتار عرصه جنگلهای دستکاشت در راستای مقابله با ریزگرد
منصور دررابطه با مقابله با ریزگردها اظهار کرد: بخشی از منشا ریزگردها در کشور ما خارجیاست که امیدوارم در قالب روابط بینالملل، پروتکلها و کنوانسیونهای موجود، بتوانیماقدامات فرامرزی را در این زمینه با کشورهای ذیربط انجام دهیم.
وی افزود:پژوهشها نشان میدهد در کشور حدود 30 میلیون هکتار در معرض بیابانیشدن است کهفقط شامل اراضی ملی نیست.
معاون وزیرجهاد کشاورزی با اشاره به این که بسیاری از دیمزارها شرایط مناسب ندارند، بیانکرد: در دیمزارها، شخم و شیار به خصوص در جهت شیب و به هم خوردن بافت خاک و پوششاولیه، میتوانند منشا ریزگرد باشند.
وی ادامه داد:از این 30 میلیون هکتار، 14 میلیون هکتار عرصههای بیابانی بحرانی و حدود 7 میلیونهکتار هم فوق بحرانی است، هدف ما این است که از گسترش عرصههای در معرض بیابانیشدن جلوگیری کنیم.
رئیس سازمانجنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور گفت: باید عرصههایی که بیابانی شده و از وضعیتمرتعی به بیابانی رسیدهاند، با عملیات بیابانزدایی احیا شوند که این اقدامات درقالب احداث بادشکنهای زنده و غیرزنده، نهالکاری و بذرپاشی، پخش سیلاب به خصوص دربرخی مناطق و مدیریت مرتع انجام میدهیم.
وی با اشارهبه این که تا به حال بیش از یک و نیم میلیون هکتار عرصه جنگلهای دستکاشت بیابانیایجاد کردهایم، خاطرنشان کرد: در استان خوزستان که یکی از بحرانهای جدی در زمینهریزگرد بود اقدامات خوبی انجام و در بیش از 300 هزار هکتار از کانونهای گردوغبارپوشش گیاهی ایجاد شده است.
معاون وزیرجهاد کشاورزی با بیان این که امسال هدفگذاری شده که در بیش از 120هزار هکتار،اقدامات بیابانزدایی انجام دهیم، تأکید کرد: کشور ما عضو کنوانسیون مقابله با بیابانزاییو کاهش اثرات خشکسالی است و امیدوارم با تشکیل این کمیته در کشور که به ریاست وزیرجهاد کشاورزی و عضویت دستگاههای مختلف است، بتوانیم هماهنگیهای لازم را برایاجرای بیابانزدایی انجام دهیم.
اجرای طرح پایلوتنمونههای جایگزین مالچپاشی در بیابانزدایی
وی با بیان اینکه یکی از انواع خاکپوشهای متداول برای بیابانزدایی استفاده از مالچ بر پایهنفتی است، اذعان کرد: برای جلوگیری از مالچپاشی، یک سال مالچپاشی نکردیم و تنفسدادیم و در این یک سال با کمک سازمان محیط زیست، به دنبال نمونههای موجود رفتیم.
رئیس سازمانجنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور ادامه داد: یک نمونه را معاونت علمی فناوری ریاستجمهوری در سطح 200 هکتار در استان سیستان و بلوچستان به صورت پایلوت اجرا کرده ودنبال نتایج هستیم اما هنوز به جایگزین قطعی که همه آن فواید را داشته باشد، نرسیدهایم.
وی با اشارهبه استفاده از مالچ در شنزارها تصریح کرد: در مکانهایی که هجوم شنهای روان راداریم و راه و راهآهن را قطع میکنند، ناچار به استفاده از مالچ هستیم، بنابراینپروتکلی به کمک دانشگاه، مراکز علمی، انجمنها و سازمان، پژوهشکده نفت تنظیم شد،تا از مجموع میلیونها هکتار عرصه بیابانی، در حدود 30 هزار هکتار مالچ پاشی انجامشود.
استفاده از آبهایغیرمتعارف در زراعت چوب
منصور دررابطه با طرح زراعت چوب خاطرنشان کرد: زراعت چوب میتواند با پدیده قاچاق به صورتغیرمستقیم مبارزه کند؛ زمانی که صنایع چوب با استفاده از محصولات چوبی تامین شوند،عملا قاچاقچیان برای فروش محمولات قاچاقشان پایگاهی نخواهند داشت.
وی افزود: پیشبینیشده امسال میزان کشت چوب با جهش 10 برابری نسبت به متوسط سالهای قبل همراه باشد وبه حداقل 30 هزار هکتار توسعه عرصههای تحت کشت گونههای چوب برسد که هم اراضی دیمزارهاو هم اراضی ملی را شامل میشود.
معاون وزیرجهاد کشاورزی با اشاره به تأمین نهال برای زارعین چوب، اضافه کرد: علاوه بر این،زارعین میتوانند از تسهیلات ارزان که پنج سال تنفس دارد، استفاده کنند.
وی به خریدتضمینی چوب از زراعین چوب اشاره کرده و در رابطه با تأمین آب برای زراعت چوب گفت:با پیگیریهای انجام شده و با کمک وزارت نیرو، استفاده از پسابها و آبهای غیرمتعارفدر دستورکار قرار گرفته است.
منصور افزود:با ستاد کل نیروهای مسلح مکاتبه شده تا در عرصههای پادگانها و مکانهای نظامی کهآب و زیرساخت وجود دارد، زراعت چوب انجام شود.
رئیس سازمانجنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور خاطرنشان کرد: زراعت چوب باعث حفظ خاک و تلطیفهوا شده و کاملا اقتصادی است، بنابراین در چرخه کاشت و برداشت این فواید حاصل میشودو شرایط اقتصادی را برای مجری، فراهم میکند.
وی افزود:اقدام دیگر در زراعت چوب این است که در دو دهه گذشته صنوبرکاری و اکالیپتوسکاریدر مناطق مخلتف انجام شده که در حال برداشت این درختان هستیم و پیشبینی میشود باجهش 10 برابری امسال، بیش از یک میلیون مترمکعب چوب را از زراعت چوبهای سنوات قبلاستحصال کنیم.
حفاظت از خاکنیازمند پیشبینی اعتبار در برنامه هفتم
منصور بااشاره به چالشها و تنگناهای قانونی سازمان جنگلها اظهار داشت: این سازمان نیازمندتقویت ساختار به لحاظ تجهیزات، نیروی انسانی و ضرورت بوده و نیازمند کمک دستگاههایمختلف است.
وی ادامه داد:امسال در بودجه استفاده از صندوق توسعه ملی برای فعالیتهای این سازمان که حدودچهار سال استفاده میکردیم، حذف شده و باید منابع جایگزین در بودجه 1400 و برنامههفتم پیشبینی شود تا چالشی که در حفظ خاک داریم به لحاظ میزان کاری که باید درحوزه آبخیزداری انجام شود، جبران شود.
معاون وزیرجهاد کشاورزی با اشاره به این که ما کشوری در حال توسعه هستیم و فعالیتهای عمرانیمتعددی در حوزه معدن، صنعت، راه، راهآهن، برق و آب و سدسازی انجام میشود، بیانکرد: ما بهعنوان منابع طبیعی مخالف این کارها نیستیم چون ضرورت کشور است اما بایدبا منابع طبیعی در مرحله امکانسنجی تعامل داشته باشند تا عملیاتها حداقل خسارترا به دنبال داشته و مبتنی بر قانون، خسارتی که خواه ناخواه ناشی از کار عمرانیاجتنابناپذیر ایجاد میشود، در منابع اعتباری طرح، پیشبینی و جبران شود.