فرصتی که تلویزیون برای گفتن از «مستوره» میسوزاند
به نقل از خبرگزاری تحلیلی ایران1399/12/8کد خبر 1399c3062428
اگرچه رئیس مرکز سیمای استانها در خرداد سال جاری گفته بود «ساخت سریال مستوره اردلان جزو اولویتهاست» اما این اهالی تئاتر بودند که در نمایش این شاعر کُرد که نخستین زن مورخ جهان میدانندش، پیشقدم شدند.
(تصویر شماره 1)
اگرچه رئیس مرکز سیمای استانها در خرداد سال جاری گفته بود «ساخت سریال مستوره اردلان جزو اولویتهاست» اما این اهالی تئاتر بودند که در نمایش این شاعر کُرد که نخستین زن مورخ جهان میدانندش، پیشقدم شدند.
نرگس کیانی: احتمالا حُسنجهان خانم، دختر فتحعلیشاه قاجار و همسرِ نخستِ خسروخان، والی اردلان پیشبینی نمیکرد که روزگاری تندیس همسر دوم شوهرش؛ مستوره اردلان، در عمارت خسروآباد جا بگیرد. تندیسی که در سال 1390 توسط هادی ضیاءالدینی، پیکرتراش معروف سنندجی و دایی هوتن شکیبا ساخته و در عمارت خسروآباد که اماناللهخان اردلان، برای پسرش خسروخان ساخته بود، نصب شد.
از مستوره اردلانِ شاعر که تنها 44 سال در این جهان زیست و پس از مرگ همسر و پایان والیگری اردلانها، ناچار به مهاجرت به سلیمانیه عراق شد، با عنوان نخستین زن مورخ جهان یاد میکنند.
عنوانی که جمال احمدیآیین، مستورهشناس و کارشناس زبان و ادبیات فارسی در سال 1397 در گفتوگویی، در خصوص آن گفت: «بسیار تحقیق کردهام اما واقعا هیچ زنی قبل از مستوره نیست که کتاب تاریخ نوشته باشد.»
احمدیآیین دلیل تاریخنگاری مستوره را نواقصی میداند که او در کتابهای تاریخی پیش از خود مانند «زبده التواریخ» قاضی محمدشریف و «لبالتواریخ» منوچهربیگ مصنف دید و از آنجا که خانوادهاش از دیرباز در بطن حوادث سیاسی کردستان بودند و خودش هم ناظر بسیاری از وقایع آن روزگار بود تصمیم به نوشتن تاریخی دقیقتر و واضحتر گرفت.
(تصویر شماره 3)
او همچنین از مستوره اردلان به عنوان اولین زنی نام میبرد که بر واهمه سُرایش اشعار عاشقانه خطاب به معشوق زمینی غلبه کرد و این تابوشکنی را، پس از مستوره، فروغ فرخزاد و سیمین بهبهانی بودند که ادامه دادند.
اگرچه سیدعباس فاطمی، رئیس مرکز سیمای استانها در خرداد سال جاری گفته بود «ساخت سریال مستوره اردلان جزو اولویتهاست که امیدواریم با منابع ملی و استانی بتوانیم آن را به تولید برسانیم» اما این اهالی تئاتر بودند که در نمایشِ تصویری از این شاعر و تاریخنگارِ کُرد پیشقدم شدند.
«کنسرت عروسکی یادهای جاویدان» نمایشی محیطیست به کارگردانی سارا بهرامی براساس متنی از علی یونسی که روایت داستان خود را به مستوره سپرده است تا از بزرگان موسیقی بگوید. اثری که مهمان هجدهمین جشنواره نمایش عروسکی تهران- مبارک نیز شده است.
سارا بهرامی در مورد چرایی انتخاب مستوره اردلان برای روایت زندگی بزرگان موسیقی ایران گفت: «موقعیت مستوره اردلان به عنوان نخستین زن مورخ جهان بود که موجب شد او را که خود جفای بسیار دیده است به عنوان راوی زندگی بزرگانی انتخاب کنیم که نادیده انگاشته شدند، بر صدر ننشستند و قدر ندیدند.»
او با ذکر اسامی این بزرگان، توضیح داد: «از میان کسانی که مستوره اردلان زندگیشان را روایت میکند تنها مظهر خالقی، از نوادر مسلم و اساتید بزرگ موسیقی کُردی در قید حیات است. او در تیرماه 1398 بعد از قریب به 40 سال دوری از وطن به منظور حضور در کنگره مشاهیر کُرد که در دانشگاه کردستان برگزار شد از طریق مرز باشماق مریوان وارد خاک ایران شد و اکنون ساکن عراق است.»
(تصویر شماره 4)
کارگردان «کنسرت عروسکی یادهای جاویدان» افزود: «سیدعلی اصغر کردستانی، خواننده کرد و از استادان آواز دوره قاجار و اوایل پهلوی و متولد روستای صلواتآباد در نزدیک سنندج، حسن زیرک خواننده پرآوازه ترانههای کردی و معروف به بلبل کردستان و متولد بوکان و مجتبی میرزاده متولد کرمانشاه و از جمله برترین نوازندگان کمانچه در ایران که گستره وسیعی از آهنگها را ساخته و نواخته است سه بزرگمرد دیگری هستند که مستوره به روایت زندگیشان میپردازد.»
بهرامی با اشاره به این که علاقهمند بود کسان دیگری را نیز در این روایت بر صحنه بیاورد گفت: «عروسکهای ما شبیهسازی شدهاند و در شرایط فعلی افزودن یک شخصیت دیگر به این مجموعه هزینهای حدودا 20 میلیون تومانی میخواست.»
او در پایان مورد شیوه عروسکگردانی «کنسرت عروسکی یادهای جاویدان» هم توضیح داد: «این شش عروسک شبیهسازیشده شامل مستوره اردلان، چهار مرد بزرگی که نامشان ذکر شد و یک نوازنده به عنوان آغازکننده کار، به شیوه بونراکو گردانده میشوند. شیوهای با ریشه در تاریخ نمایش ژاپن که در آن، عروسکگردان با پوشیدن لباس و نقاب سیاه بر تن و چهره عروسکهایی بزرگ را بازی میدهد.»
57259
اگرچه رئیس مرکز سیمای استانها در خرداد سال جاری گفته بود «ساخت سریال مستوره اردلان جزو اولویتهاست» اما این اهالی تئاتر بودند که در نمایش این شاعر کُرد که نخستین زن مورخ جهان میدانندش، پیشقدم شدند.
نرگس کیانی: احتمالا حُسنجهان خانم، دختر فتحعلیشاه قاجار و همسرِ نخستِ خسروخان، والی اردلان پیشبینی نمیکرد که روزگاری تندیس همسر دوم شوهرش؛ مستوره اردلان، در عمارت خسروآباد جا بگیرد. تندیسی که در سال 1390 توسط هادی ضیاءالدینی، پیکرتراش معروف سنندجی و دایی هوتن شکیبا ساخته و در عمارت خسروآباد که اماناللهخان اردلان، برای پسرش خسروخان ساخته بود، نصب شد.
از مستوره اردلانِ شاعر که تنها 44 سال در این جهان زیست و پس از مرگ همسر و پایان والیگری اردلانها، ناچار به مهاجرت به سلیمانیه عراق شد، با عنوان نخستین زن مورخ جهان یاد میکنند.
عنوانی که جمال احمدیآیین، مستورهشناس و کارشناس زبان و ادبیات فارسی در سال 1397 در گفتوگویی، در خصوص آن گفت: «بسیار تحقیق کردهام اما واقعا هیچ زنی قبل از مستوره نیست که کتاب تاریخ نوشته باشد.»
احمدیآیین دلیل تاریخنگاری مستوره را نواقصی میداند که او در کتابهای تاریخی پیش از خود مانند «زبده التواریخ» قاضی محمدشریف و «لبالتواریخ» منوچهربیگ مصنف دید و از آنجا که خانوادهاش از دیرباز در بطن حوادث سیاسی کردستان بودند و خودش هم ناظر بسیاری از وقایع آن روزگار بود تصمیم به نوشتن تاریخی دقیقتر و واضحتر گرفت.
(تصویر شماره 3)
او همچنین از مستوره اردلان به عنوان اولین زنی نام میبرد که بر واهمه سُرایش اشعار عاشقانه خطاب به معشوق زمینی غلبه کرد و این تابوشکنی را، پس از مستوره، فروغ فرخزاد و سیمین بهبهانی بودند که ادامه دادند.
اگرچه سیدعباس فاطمی، رئیس مرکز سیمای استانها در خرداد سال جاری گفته بود «ساخت سریال مستوره اردلان جزو اولویتهاست که امیدواریم با منابع ملی و استانی بتوانیم آن را به تولید برسانیم» اما این اهالی تئاتر بودند که در نمایشِ تصویری از این شاعر و تاریخنگارِ کُرد پیشقدم شدند.
این مطالب را هم بخوانید
◾️سریالی که زندگی مستوره اردلان را به تصویر میکشد
◾️جایزه علمی، ادبی، فرهنگی «مستوره اردلان» در کردستان برگزار میشود
«کنسرت عروسکی یادهای جاویدان» نمایشی محیطیست به کارگردانی سارا بهرامی براساس متنی از علی یونسی که روایت داستان خود را به مستوره سپرده است تا از بزرگان موسیقی بگوید. اثری که مهمان هجدهمین جشنواره نمایش عروسکی تهران- مبارک نیز شده است.
بازگویی داستان زندگی جفادیدگان از زبان یک جفادیده
سارا بهرامی در مورد چرایی انتخاب مستوره اردلان برای روایت زندگی بزرگان موسیقی ایران گفت: «موقعیت مستوره اردلان به عنوان نخستین زن مورخ جهان بود که موجب شد او را که خود جفای بسیار دیده است به عنوان راوی زندگی بزرگانی انتخاب کنیم که نادیده انگاشته شدند، بر صدر ننشستند و قدر ندیدند.»
او با ذکر اسامی این بزرگان، توضیح داد: «از میان کسانی که مستوره اردلان زندگیشان را روایت میکند تنها مظهر خالقی، از نوادر مسلم و اساتید بزرگ موسیقی کُردی در قید حیات است. او در تیرماه 1398 بعد از قریب به 40 سال دوری از وطن به منظور حضور در کنگره مشاهیر کُرد که در دانشگاه کردستان برگزار شد از طریق مرز باشماق مریوان وارد خاک ایران شد و اکنون ساکن عراق است.»
(تصویر شماره 4)
کارگردان «کنسرت عروسکی یادهای جاویدان» افزود: «سیدعلی اصغر کردستانی، خواننده کرد و از استادان آواز دوره قاجار و اوایل پهلوی و متولد روستای صلواتآباد در نزدیک سنندج، حسن زیرک خواننده پرآوازه ترانههای کردی و معروف به بلبل کردستان و متولد بوکان و مجتبی میرزاده متولد کرمانشاه و از جمله برترین نوازندگان کمانچه در ایران که گستره وسیعی از آهنگها را ساخته و نواخته است سه بزرگمرد دیگری هستند که مستوره به روایت زندگیشان میپردازد.»
عروسکهایی شبیهسازی شده که به شیوه بونراکو جان میگیرند
بهرامی با اشاره به این که علاقهمند بود کسان دیگری را نیز در این روایت بر صحنه بیاورد گفت: «عروسکهای ما شبیهسازی شدهاند و در شرایط فعلی افزودن یک شخصیت دیگر به این مجموعه هزینهای حدودا 20 میلیون تومانی میخواست.»
او در پایان مورد شیوه عروسکگردانی «کنسرت عروسکی یادهای جاویدان» هم توضیح داد: «این شش عروسک شبیهسازیشده شامل مستوره اردلان، چهار مرد بزرگی که نامشان ذکر شد و یک نوازنده به عنوان آغازکننده کار، به شیوه بونراکو گردانده میشوند. شیوهای با ریشه در تاریخ نمایش ژاپن که در آن، عروسکگردان با پوشیدن لباس و نقاب سیاه بر تن و چهره عروسکهایی بزرگ را بازی میدهد.»
57259
کد خبر 1490135
واژه شناسی این خبر (مستوره اردلان): ▲
ماهشرف خانم مستوره اردلان فرزند ابوالحسن مستوره، (زادهٔ 1184 در سنندج – درگذشتهٔ 1227 در سلیمانیه) در زمره نخستین زنان تاریخنگار ایران و جهان، شاعر و نویسنده ای بوده که به دو زبان فارسی و کردی شعر سروده است و او را اولین زن تاریخ نویس کرد در ایران شمرده اند.(دیوان شعر)و(تاریخ اردلان)از آثار اوست.
(واژه مستوره اردلان از دانشنامه آزاد ویکیپدیا)