امر به معروف؛ کلید سلامت جامعه!
حدیثی از امام رضا علیه السلام به یادگار مانده است که در آن به فرمایشات رسول خدا صلی الله علیه و آله اشاره می‌کند. امام می‌فرماید: «هرگاه امت من از انجام امر به معروف و نهی از منکر سرپیچی کنند و آن را به یکدیگر واگذار نمایند، گویا با خداوند اعلان جنگ داده‌اند.» این حدیث در واقع هشدارها و تهدیدهای جدی را به ما می‌دهد که عواقب غفلت از فریضه‌های اجتماعی و دینی می‌تواند چه پیامدهایی را به دنبال داشته باشد.
امر به معروف و نهی از منکر دو فریضه مهم در دین اسلام هستند که به عنوان زیربنای اخلاق اجتماعی شناخته می‌شوند. این دو فریضه نه‌تنها وظیفه‌ای فردی، بلکه یک مسئولیت اجتماعی محسوب می‌شوند که به حفظ نیکی و جلوگیری از زشتی در جامعه کمک می‌کند. اگر اعضای یک جامعه به یکدیگر اهمیت ندهند، فساد و ناهنجاری‌ها به آسانی جای خود را در آن جامعه پیدا می‌کنند.
پیام رسول خدا صلی الله علیه و آله در این حدیث بسیار واضح است: هنگامی که امت من از مسئولیت‌های خود شانه خالی کنند و به یکدیگر گوشزد نکنند که چه کارهایی نیکو و چه کارهایی ناپسند است، به نوعی با خداوند اعلام جنگ کرده‌اند. این موضوع نشان‌دهنده این است که دین اسلام صرفاً به عبادت فردی محدود نمی‌شود، بلکه شامل تلاش برای بهبود شرایط جامعه و مقابله با زشتی‌ها و فسادها است.
این پیام نه تنها برای مسلمانان بلکه برای تمام جوامع بشری مهم است. در دنیای امروز که با چالش‌های زیادی از جمله فساد اقتصادی، تبعیض‌های اجتماعی و بی‌اعتنایی به حقوق بشر مواجه است، اهمیت انجام امر به معروف و نهی از منکر بیش از پیش احساس می‌شود. به عنوان مثال، اگر افراد جامعه‌ای نسبت به فساد مالی و اخلاقی بی تفاوت باشند، در نهایت این بی‌توجهی باعث از بین رفتن اصول اخلاقی و انسانی می‌شود.
در واقع، این حدیث ما را به مسئولیت اجتماعی خود دعوت می‌کند. نباید فراموش کنیم که تمام افراد یک جامعه به نوعی به یکدیگر وابسته‌اند و هر یک از ما تأثیرگذار بر دیگری هستیم. اگر فردی در جامعه‌ای ببیند که خلافی انجام می‌شود و در برابر آن سکوت کند، فقط به خود و سایرین آسیب نمی‌زند، بلکه بذر بی‌توجهی و غفلت را در دل جامعه می‌کارد.
در نهایت، این حدیث تأکید می‌کند که اگر افراد جامعه مسئولیت‌های خود را جدی نگیرند و در مقام عمل اقدام نکنند، نه‌تنها به خود ظلم کرده‌اند بلکه بر اتحاد و هویت اجتماعی نیز آسیب خواهند زد. با پیگیری و عمل به این فریضه‌ها، می‌توان وضعیت بهتری برای جامعه فراهم کرد و به پیشرفت آن کمک نمود. در این راستا، هر کدام از ما باید به این موضوع توجه کنیم و نسبت به انجام امر به معروف و نهی از منکر در زندگی روزمره خود کوشا باشیم. بدین ترتیب می‌توانیم از خطرهایی که امام رضا علیه السلام به آنها اشاره فرموده‌اند، دور بمانیم و جامعه‌ای سالم‌تر و پایدارتر بسازیم.