سخنان حکمت‌آمیز امام صادق درباره اطاعت از خدا
این حدیث گرانقدر از امام صادق علیه السلام، بخشی از نصایح لقمان حکیم به پسرش است و ابعاد عمیق و ارزشمندی از ارتباط انسان با خداوند را بیان می‌کند. امام صادق علیه السلام در این فرمایش خود به سلسله‌ای از شناخت‌ها و رفتارهای لازم برای تقرب به خداوند اشاره می‌کند که می‌تواند سرمشق زندگی مومنان باشد.
در این حدیث، مرحله اول طاعت خداوند معرفی شده است. ̎ مَن أطاعَ اللّه ̎ به ما می‌آموزد که اطاعت از خداوند، اولین گام در مسیر بندگی و نزدیک شدن به اوست. طاعت خدا به معنای پیروی از اوامر الهی و انجام واجبات دینی است. انسان باید بداند که اطاعت از خداوند نه فقط یک وظیفه شرعی، بلکه یک نیاز روحی و روانی است. وقتی انسان در راستای دستورات الهی قدم برمی‌دارد، خود را در مسیر تعالی و رستگاری قرار می‌دهد.
در مرحله بعدی، ترس از خداوند مطرح می‌شود. ̎ ومَن خافَهُ فَقَد أحَبَّهُ ̎ ، نشان می‌دهد که ترس از خداوند نه به معنای ترس در مفهوم منفی آن، بلکه در مفهوم احترام و درک عظمت و قدرت اوست. این ترس می‌تواند به انسان کمک کند تا به سوی محبت الهی سوق یابد. هنگامی که انسان به عظمت و پاکی خداوند آگاه می‌شود، به طور طبیعی از او می‌ترسد و این ترس او را به محبت خداوند نزدیک‌تر می‌کند. این ترس، عشق به خداوند را در دل انسان می‌پروراند و انسان را به مراقبت از اعمال و رفتارهای خود وامی‌دارد.
محبت به خداوند نقطه عطفی در این حدیث است. ̎ ومَن أحَبَّهُ اتَّبَعَ أمرَهُ ̎ بدین معناست که آن‌ها که عشق واقعی به خدا دارند، فرمان‌های او را پیروی می‌کنند. محبت واقعی به خداوند انسان را به چنان حالتی می‌رساند که خواهان پیروی از دستورات او می‌شود. این پیروی در واقع ابراز عشق و ارادت بندگان به خداست. این اعتماد و عشق باعث می‌شود که انسان در هر شرایطی از خداوند مدد بگیرد و به او توکل کند.
سپس در ادامه حدیث به نتیجه پیروی از دستورات الهی پرداخته شده است: ̎ ومَنِ اتَّبَعَ أمرَهُ استَوجَبَ جَنَّتَهُ ومَرضاتَهُ ̎ . این جمله نیکو به وضوح بیان می‌کند که پیامد اطاعت از خداوند ورود به بهشت و کسب رضایت اوست. جایگاه بهشت و رضا نکته‌ای مهم و الهام‌بخش برای هر مومن است که پیروی از دستورات الهی را سرلوحه زندگی خود قرار دهد. بهشت نه فقط به عنوان یک پاداش، بلکه به عنوان نشانه‌ای از محبت و لطف خداوند به بندگانش شناخته می‌شود.
در انتهای روایت، به خطر عدم پیروی از رضای خداوند اشاره شده است: ̎ ومَن لَم يَتَّبِع رِضوانَ اللّه ِ فَقَد هانَ عَلَيهِ سَخَطُهُ ̎ . این نکته بسیار مهمی است که نشان می‌دهد عدم توجه به دستورات الهی می‌تواند انسان را به سمت خشم و غضب الهی سوق دهد. این مسأله از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است زیرا هر انسانی باید بداند که راهی جز اطاعت از خداوند برای نجات و موفقیت در زندگی وجود ندارد. از این رو، در پایان این حدیث با ذکر دعا که ̎ نَعوذُ بِاللّه ِ مِن سَخَطِ اللّه ِ ̎ ، نشان می‌دهد که مومنان باید از خشم الهی به خدا پناه ببرند و در پی طاعت و رضایت الهی باشند.
این حدیث نمونه‌ای از آموزه‌های اسلامی است که بر اهمیت اطاعت، محبت و رعایت دستورات خداوند تأکید دارد و به ما یادآوری می‌کند که این مسیر، تنها راه رسیدن به سعادت و رستگاری در دنیا و آخرت است.