این یک یادداشت سیاسی نیست...
(تصویر شماره 1)
آقای مصطفی تاجزاده از چهره های مشهور اصلاحات به تازگی توییتی را باز نشر کرده است درباره بخشی از سخنان اخیر امام جمعه تهران درباره دوری از دنیا و ترجیح آخرت بر آن و اینکه این دنیای گذرا محل رنج و مشقت انسان است و جای رفاه و آسایش نیست . در این توییت با نقل جمله مشهور شهید بهشتی درباره لجن بودن جامعه ای که در آن فقر و فاصله طبقانی وجود دارد و مقایسه آن با این بخش از سخنان خطیب یاد شده نوشته اند:
«متوجه شدی آقای صدیقی، حالا هی روایت بخوان که ملت باید بدبخت باشد!»
این توییت و بازنشر آن از سوی آقای تاجزاده به خوبی نشان دهنده نوع بینش و منش برخی از افراد در میان جریان های سیاسی و به طور کلی بخشی از جامعه است: تقلیل سریع و بعضا تحریف آشکار ناشی از بدفهمی و تحلیل هر گفتار و کرداری در هر مناسبتی به یک موضع گیری سیاسی به نفع یا علیه این یا آن!
هر چند به خطیب جمعه یاد شده در مواقع و مواضع دیگر نقد وارد است اما شنونده آگاه و با مطالعه، نه سیاست زده، ناتوان از ربط این بخش از سخنان خطیب نماز جمعه به آن چیزی است که آقای تاجزاده و نویسنده آن توییت فهمیده اند. مراجعه به قبل و بعد این فراز از سخنان خطیب یاد شده بی ربطی این تفسیرهای سیاسی سطحی را از این قیبل بیانات بیشتر نشان می دهد.
خطیب جمعه در حال بیان موعظه ای اخلاقی و فردی است. این که این دنیا محل مرارت و سختی است نه فقط آموزه ای اسلامی و حتی نه فقط دینی بلکه مورد تایید تعالیم اخلاقی کاملا سکولار نیز هست.
حتی عقل سلیم غیر فلسفی هم با اندکی تامل به اصطلاح سقراطی در می یابد که این جهان پر از درد و رنج و ناگواری است و چنانکه فیلسوفان و حکما -چه دینی و چه غیر دینی- گفته اند جای امن و آسایش نیست. البته آموزه های دینی و به خصوص تعالیم اسلامی با نشان دادن روزنه امیدی در پس این جهان که به روی جهانی دیگر باز شده است این دنیا و رنج آن را تحمل پذیر می کنند و بر خلاف برخی از حکمای بداندیش به انسان امید جبران می دهند، اما در هر صورت این درد و رنج ها هیچ ربطی به درد و رنجهای سیاسی و اجتماعی ندارد. این ها درد و رنجهای تکوینی و وجودی ناشی از انسان بودن است. از آن دست که در قرآن هم ذکر شده است: انسان را در رنج و سختی آفریدیم.
آشکار است که معنای این بخش از اظهارات خطیب جمعه هیچ ربطی به موضع گیری های سیاسی یا طرفداری و ضدیت با ایکس و ایگرگ های معلوم و مجهول سیاسی ندارد و شامل تمامی آحاد انسانی با هر مرام و مشرب سیاسی است .
مراجعه به متن سخنان صدیقی نشان می دهد بر خلاف تفسیر سطحی و سیاست زده آقای تاجزاده مراد خطیب جمعه به هیج وجه ترویج بدبختی در این دنیا نبوده چرا که در همین بخش از سخنان خود صراحتا می گوید:
« همانی که می گوید روزی به دست خداست می گوید حرکت بر من واجب است هرکسی باید یک مسئولیتی را در جامعه بدوش بگیرد...»
« سعادت را در دنیا تحصیل می کنند. هر که از دنیاش استفاده نکند آخرت ندارد »
صدیقی البته در بیانات خود موضع گیری صریح سیاسی هم دارد:
«بیکاری و این سرگردانی و این فشار معیشتی، حاصل نادانی بعضی از افرادی است که در اقتصاد باید مراقبت می کردند چشمشان را به دشمن نمی دوختند باید از امکانات داخلی استفاده می کردند»
این موضع گیری سیاسی صریح همان چیزی است که اگر آقای تاجزاده یا هر کسی آن را قابل نقد می داند باید نقدش کند نه آنکه از موعظه هایی اخلاقی با تحریف و کج نمایی تفسیر سیاسی شود.
اما چرا آقای تاجزاده و برخی دیگر از همفکران و هواداران شان درباره هر موضوعی فقط و فقط از دریچه سیاست نگاه می کنند و ذهن و ضمیرشان بر دیگر جنبه ها بسته است؟
مانند برخی مخالفان آقای تاجزاده آنقدر هم بدبین نیستیم که این موضع گیری ها را ناشی از میل به قدرت و طلب آن به هر قیمتی بدانیم. اما هر چه هست یقینا عیب و نقصان بسیار بزرگی است که در درک و فهم سخن دیگران فقط در دایره تنگ سیاست محبوس بمانیم.
متاسفانه این قبیل تحریفات و سخیف جلوه دادن رای و نظر مخالف - آگاهانه یا ناآگاهانه - در سابقه برخی اصلاح طلبان کم نیست. چیزی که در درجه اول با مرام و مسلک همان « اصلاح طلبی » سازگار نیست.
آقای مصطفی تاجزاده از چهره های مشهور اصلاحات به تازگی توییتی را باز نشر کرده است درباره بخشی از سخنان اخیر امام جمعه تهران درباره دوری از دنیا و ترجیح آخرت بر آن و اینکه این دنیای گذرا محل رنج و مشقت انسان است و جای رفاه و آسایش نیست . در این توییت با نقل جمله مشهور شهید بهشتی درباره لجن بودن جامعه ای که در آن فقر و فاصله طبقانی وجود دارد و مقایسه آن با این بخش از سخنان خطیب یاد شده نوشته اند:
«متوجه شدی آقای صدیقی، حالا هی روایت بخوان که ملت باید بدبخت باشد!»
این توییت و بازنشر آن از سوی آقای تاجزاده به خوبی نشان دهنده نوع بینش و منش برخی از افراد در میان جریان های سیاسی و به طور کلی بخشی از جامعه است: تقلیل سریع و بعضا تحریف آشکار ناشی از بدفهمی و تحلیل هر گفتار و کرداری در هر مناسبتی به یک موضع گیری سیاسی به نفع یا علیه این یا آن!
هر چند به خطیب جمعه یاد شده در مواقع و مواضع دیگر نقد وارد است اما شنونده آگاه و با مطالعه، نه سیاست زده، ناتوان از ربط این بخش از سخنان خطیب نماز جمعه به آن چیزی است که آقای تاجزاده و نویسنده آن توییت فهمیده اند. مراجعه به قبل و بعد این فراز از سخنان خطیب یاد شده بی ربطی این تفسیرهای سیاسی سطحی را از این قیبل بیانات بیشتر نشان می دهد.
خطیب جمعه در حال بیان موعظه ای اخلاقی و فردی است. این که این دنیا محل مرارت و سختی است نه فقط آموزه ای اسلامی و حتی نه فقط دینی بلکه مورد تایید تعالیم اخلاقی کاملا سکولار نیز هست.
حتی عقل سلیم غیر فلسفی هم با اندکی تامل به اصطلاح سقراطی در می یابد که این جهان پر از درد و رنج و ناگواری است و چنانکه فیلسوفان و حکما -چه دینی و چه غیر دینی- گفته اند جای امن و آسایش نیست. البته آموزه های دینی و به خصوص تعالیم اسلامی با نشان دادن روزنه امیدی در پس این جهان که به روی جهانی دیگر باز شده است این دنیا و رنج آن را تحمل پذیر می کنند و بر خلاف برخی از حکمای بداندیش به انسان امید جبران می دهند، اما در هر صورت این درد و رنج ها هیچ ربطی به درد و رنجهای سیاسی و اجتماعی ندارد. این ها درد و رنجهای تکوینی و وجودی ناشی از انسان بودن است. از آن دست که در قرآن هم ذکر شده است: انسان را در رنج و سختی آفریدیم.
آشکار است که معنای این بخش از اظهارات خطیب جمعه هیچ ربطی به موضع گیری های سیاسی یا طرفداری و ضدیت با ایکس و ایگرگ های معلوم و مجهول سیاسی ندارد و شامل تمامی آحاد انسانی با هر مرام و مشرب سیاسی است .
مراجعه به متن سخنان صدیقی نشان می دهد بر خلاف تفسیر سطحی و سیاست زده آقای تاجزاده مراد خطیب جمعه به هیج وجه ترویج بدبختی در این دنیا نبوده چرا که در همین بخش از سخنان خود صراحتا می گوید:
« همانی که می گوید روزی به دست خداست می گوید حرکت بر من واجب است هرکسی باید یک مسئولیتی را در جامعه بدوش بگیرد...»
« سعادت را در دنیا تحصیل می کنند. هر که از دنیاش استفاده نکند آخرت ندارد »
صدیقی البته در بیانات خود موضع گیری صریح سیاسی هم دارد:
«بیکاری و این سرگردانی و این فشار معیشتی، حاصل نادانی بعضی از افرادی است که در اقتصاد باید مراقبت می کردند چشمشان را به دشمن نمی دوختند باید از امکانات داخلی استفاده می کردند»
این موضع گیری سیاسی صریح همان چیزی است که اگر آقای تاجزاده یا هر کسی آن را قابل نقد می داند باید نقدش کند نه آنکه از موعظه هایی اخلاقی با تحریف و کج نمایی تفسیر سیاسی شود.
اما چرا آقای تاجزاده و برخی دیگر از همفکران و هواداران شان درباره هر موضوعی فقط و فقط از دریچه سیاست نگاه می کنند و ذهن و ضمیرشان بر دیگر جنبه ها بسته است؟
مانند برخی مخالفان آقای تاجزاده آنقدر هم بدبین نیستیم که این موضع گیری ها را ناشی از میل به قدرت و طلب آن به هر قیمتی بدانیم. اما هر چه هست یقینا عیب و نقصان بسیار بزرگی است که در درک و فهم سخن دیگران فقط در دایره تنگ سیاست محبوس بمانیم.
متاسفانه این قبیل تحریفات و سخیف جلوه دادن رای و نظر مخالف - آگاهانه یا ناآگاهانه - در سابقه برخی اصلاح طلبان کم نیست. چیزی که در درجه اول با مرام و مسلک همان « اصلاح طلبی » سازگار نیست.