بزرگ‌ترین ذخیره‌گاه ژنتیکی گیاهی هرمزگان در معرض خطر/ معادن کرومیت کوهشاه؛ فرصت یا تهدید؟
فایل های صوتی و تصویری این مطلببه نقل از خبرگزاری فارسکد خبر 1399a1114751399/10/257
(تصویر شماره 1)به گزارش خبرگزاری فارس از بندرعباس، منطقه کوهشاه احمدی در شمال استان هرمزگان از توابع شهرستان حاجی‌آباد است و با توجه به وضعیت خاص کوهستانی آن و قرار گرفتن در سلسله جبال زاگرس و ارتفاعات کوهستانی و مرز میان دو شرایط خاص آب و هوایی در منطقه از ویژگی‌های خاصی برخوردار بوده و ذخیره‌گاهی از تنوع اقلیمی و ژنتیکی گیاهی و حیوانی بشمار می‌رود.
دکتر قدرت میرزاده از دانش‌آموختگان دکترای رشته کشاورزی و از فعالان اجتماعی این منطقه در گفت‌وگویی با خبرگزاری فارس در هرمزگان ضمن اشاره به ظرفیت‌های ممتاز این منطقه و سخن درباره تنوع زیستی و اقلیمی آن، درباره فعال شدن برخی معادن منطقه و اثرگذاری منفی آنها بر این تنوع زیستی نکات مهم و قابل توجهی بیان داشته است.
وی با بیان این که ایران دارای ۸ هزار گونه گیاهی است که نزدیک به دو هزار گونه آن بومی هستند و حفظ ذخایر گیاهی به ویژه گونه‌های بومی و در معرض خطر از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، اظهار داشت: استان هرمزگان، جنگلهای بسیار محدودی در مناطق خشکی دارد و این اقلیم بسیار شکننده است و صیانت از آن از اهمیت بسیار ویژه‌ای برخوردار است.
(تصویر شماره 2)
این استاد دانشگاه ادامه داد: جنگلهای انبوه منطقه کوهشاه احمدی از جمله معدود پوشش‌های جنگلی وسیع با تنوع گیاهی بسیار بالاست که واگذاری هرگونه مجوز فعالیت‌های خطرآفرین برای این سرمایه بزرگ گیاهی و ژنتیکی می‌بایست با رعایت ساز و کارهای دقیق و نظارت‌های سخت‌گیرانه باشد تا گسترش دامنه این فعالیت‌ها به نابودی این ذخیره‌گاه بزرگ منتج نشود.
زندگی مردم با پوشش گیاهی این منطقه گره خورده است
میرزاده با تصریح بر این که زندگی مردم منطقه کوهشاه احمدی با این پوشش گیاهی گره خورده است، عنوان داشت: اکثر اهالی این منطقه از اقشار ضعیفی هستند که از محصولات جنگلی و مرتعی نظیر بادام کوهی، بنه، گیلاس وحشی، سبزی‌های بهاره ،گیاهان دارویی و... برای تامین مایحتاج زندگی و فروش آن در خارج از منطقه زندگی می‌گذرانند و بخش عمده شیر و گوشت و کشک، روغن، مرغ و تخم مرغ و عسل مصرفی خانوار نیز از پرورش دام و طیورو زنبورعسل در پوشش‌های جنگلی و مرتعی منطقه تامین می‌شود و مازاد محصولات را نیز به عنوان منبع اصلی درآمد خانواده به بازار مصرف مناطق اطراف ارسال می‌کند و در صورتی که جنگل ها و مراتع منطقه آسیب ببینند زندگی دشوار روستاییان بسیار سخت‌تر و ناگوارتر خواهد بود.
وی اضافه کرد: در صورت بهره برداری بی رویه از معادن در مناطق جنگلی ایجاد راه‌های دسترسی و تجهیز کارگاه ها و برداشت معادن باعث دستکاری خاک‌های سطحی می گردد و به دلیل شیب دار بودن این مناطق خاک اراضی دستکاری شده به راحتی شسته شده و توسط سیلاب از عرصه خارج می‌شود و در نتیجه به دلیل فقر مواد مغذی اراضی جنگلی استقرار و زادآوری گیاهان به شدت کاهش می‌یابد و ذخیره نزولات آسمانی نیز کاهش یافته و درختان با کم‌آبی مواجه می‌شوند.
این دکترای کشاورزی گفت: با گسترش حفاری‌ها و خارج شدن آب سفره های زیرزمینی در اثر زهکشی ناشی از حفر تونل ها هم منابع آبی چشمه ها تهدید می شود و هم آب زیرزمینی از محدوده دسترسی ریشه گیاهان خارج شده و توان درختان برای تحمل فصول گرم و خشک را کاهش می یابد که به مرگ و خشکیدگی آنها منجر می‌شود بنابراین این موضوع می‌تواند به کاهش تولیدات گیاهان و در نتیجه احشام و پرندگان بیانجامد که پیامد آن آسیب جدی به منشأ زندگی روستاییان در آینده است.
به گفته میرزاده، اکثر اهالی منطقه کوهشاه، درختان جنگلی را به عنوان مادری دلسوز قلمداد می کنند که غذای آنها و احشام شان را سخاوتمندانه تامین می‌کند و ریشه آن صبورانه آب گوارا را در زمین ذخیره می‌کند و در چشمه سارها و قنات جاری می سازد و در سخت ترین شرایط خشکسالی‌ها آب و غذای مردم را تأمین می‌کند و کاستی‌های مسئولین را در قبال اقشار محروم این منطقه جبران می کند.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: همین نگاه و اعتقاد مردم به اهمیت جنگل ها سبب شده که با کشف ذخایر مواد معدنی به ویژه کرومیت در محدوده‌های جنگلی و مرتعی علیرغم نیاز شدید مردم به کسب درآمد از معادن برای خروج از بحران معیشت در برابر پاسخ منفی مسئولین منابع طبیعی و محیط زیست استعلام بهره‌برداری متقاضیان بومی از معادن بزرگوارانه تمکین نموده و منافع درازمدت حفظ جنگلها محیط زیست را بر منافع کوتاه مدت استخراج معادن ترجیح دادند که جای تقدیر و تشکر دارد.
اولویت بهره‌برداری از معادن باید تعاونی‌های محلی باشند
میرزاده در همین زمینه توضیح داد: متأسفانه ناباورانه شاهد بودیم که با صدور مجوز بهره برداری از معدن در قلب ذخیره‌گاه‌های ژنتیکی درختان جنگلی برای یک فرد غیر بومی برغم وجود درخواست از سوی بومیان و مردم محلی توسط دستگاه‌های مسئول موافقت شده است که این موضوع می‌تواند سرآغازی برای نابودی کامل جنگلهای منطقه باشد زیرا با تشدید فعالیت معادن، آن هم توسط افرادی که بدون هیچ گونه دلسوزی برای آینده پوشش گیاهی منطقه ، تلاش می‌کند که در قبال هزینه های انجام شده حداکثر بهره برداری بر استحصال معدن به راحتی، بهار نابودی درختان جنگلی را در دستور کار قرار دارند.
وی در پایان بیان کرد: در صورت ضرورت و اولویت بالاتر و بهره‌مندی از ذخایر معدنی در برابر حفاظت از ذخایر ژنتیکی درختان جنگلی به دلایل زیر واگذاری مجوز بهره‌برداری معادن حتما بایستی به خود مردم منطقه صورت بپذیرد چرا که به دلیل وابستگی شدید زندگی مردم به جنگل ها و مراتع و ساکن بودن آنها در این مناطق همواره تلاش خواهند کرد که بهره‌برداری مسئولانه تر از معادن داشته باشند و خسارت وارده به محیط زیست و منابع طبیعی به حداقل برسد و همچنین به دلیل درآمد ناچیز مردم بومی اولویت مسئولان باید ایجاد منبع درآمد برای افراد بومی و ساکن این منطقه کم برخوردار باشد و از آنجا که ایجاد شغل های جدید و متنوع و راه اندازی صنایع و کسب و کار در این منطقه بسیار مشکل و پر هزینه است لذا ضرورت دارد که حداقل این منبع درآمد از آنها دریافت نشود و تلاش شود معادن در قالب تعاونی به مردم منطقه واگذار شود.
گفت‌وگو از فاطمه خسروی
88055