ایوان مدائن را آیینۀ عبرت دان!
به نقل از خبرگزاری ایسنا1399/10/26کد خبر 1399a11245928
ایرانیان البته طاق کسری را بیشتر به نام «ایوان مدائن» میشناسند؛ بزرگترین یادگار و شاهکار معماری دوران ساسانی که در تیسفون و عراق امروز واقع است.
به گزارش ایسنا، مهرداد خدیر در یادداشتی در عصر ایران نوشت: «اختصاص سومین بخش از این سلسلهنوشتارها به «خاقانی شَروانی» به دو سبب است: یکی خود این شاعر و دیگری به بهانۀ توجه این روزها به ضرورت مرمت «طاق کسری» که در شکل «تاق کسرا» پارسیتر است.
هم 11 باستانشناس و معمار ایرانی که نامهایی در سطح جهانیاند برای مشارکت مالی و فنی اعلام آمادگی کردهاند و هم شماری از هنرمندان و فعالان فرهنگی در نامۀ سرگشاده یا سرگشودهای از دو دولت ایران و عراق خواستهاند: «طاق کسری را نجات دهند.»
ایوان طاق کسری، بزرگترین طاق آجری جهان است و میراث فرهنگی هر دو کشور ایران و عراق به حساب میآید و به تازگی کارزاری مردمی برای نجات فوری آن به راه افتاده و هزاران نفر ذیل نامه به وزیر میراث فرهنگی را امضا کردهاند.
ایرانیان البته طاق کسری را بیشتر به نام «ایوان مداین» میشناسند؛ بزرگترین یادگار و شاهکار معماری دوران ساسانی که در تیسفون و عراق امروز واقع است.
ایوان مداین، جدای دورۀ ساسانی و جنبۀ میراثی آن به خاطر شعر مشهور خاقانی آشناست:
هان، ای دل عبرت بین، از دیده عِبَر کن هان
ایوان مداین را آیینۀ عبرت دان
یک ره ز لب دجله منزل به مداین کن
وز دیده دوم دجله بر خاک مداین ران...
امروز اما نگاه ایرانیان به ایوان مداین نه از منظر عبرتآموزی تاریخی به سبب زایل شدن قدرتها که از حیث معماری و میراث فرهنگی و یادآوری شکوه ایران ساسانی است؛ چرا که این طاق آجری از نمادهای معماری ایرانی است وگرچه از سرزمن مادر دور افتاده اما یک دنیا تاریخ را در دل خود جای داده است.
شعر خاقانی اما تنها با ایوان مداین ضربالمثل نشده است. شعری از نظامی گنجوی هم با اشاره به نام خاقانی زبانزد پارسی زبانان است:
همی گفتم که خاقانی دریغاگویِ من باشد
دریغا من شدم آخر، دریغا گویِ خاقانی
این بیت را هنگامی میخوانند که فردی عزیزی را از دست میدهد که از او بزرگتر است و گمان نمیبرده زودتر از او از دنیا برود و میپنداشته وقتی خودش چشم از جهان بربندد آن دوست افسوس میخورد نه این که خود در سوگ آن عزیز بنشیند و در رثایش سخن بگوید.
هر چند شهرت اصلی خاقانی به خاطر قصیدههای اوست اما غزلیاتی هم داشته که وقتی بدانیم بر حافظ تأثیر گذاشته نیاز به توضیح بیشتر باقی نمیگذارد. بر این غزل او مثل خیلی دیگر از اشعار خاقانی گرد زمان ننشسته و همچون قصاید پیچیده نیست:
کاشکی جز تو کسی داشتمی
یا به تو دسترسی داشتمی
یا در این غم که مرا هردم هست
همدم خویش، کسی داشتمی
کی غمم بودی اگر در غم تو
نفَسی، هم نفَسی داشتمی
خوان عیسی بر من و آنگه من
باکِ هر خرمگسی داشتمی
ویژگی دیگر خاقانی این است که کمتر شاعری چون خاقانی به عیسی مسیح اشاره کرده و در ابیات خود اصطلاحات مسیحی را آورده و آن بدین سبب است که مادرش پیشتر مسیحی بوده و بعد اسلام آورده است و شاید ادعای تأثیرپذیری حافظ از انجیل که به تازگی دکتر سروش مطرح کرده نیز ناشی از همین باشد. (تأثیر از شعر خاقانی)
در گفتار پیشین به سه قرن طلایی چهارم و پنجم و ششم در بیداری ایرانیان و عصر روشنایی زودتر از اروپا اشاره شد. خاقانی هم مربوط به قرن ششم است و 75 سال در این دنیای خاکی زیسته است. (از 520 تا 595 ).
این یادآوری هم ضرورت دارد که نام او (خاقانی شَروانی) و تسلط او بر زبان پارسی برخی را به این وادی اشتباه انداخته که «خاقانی شیروانی»است حال آن که به شیروان ارتباطی ندارد و در تبریز چشم از جهان بسته و هم اکنون نیز آرامگاه او در مقبرهالشعراست.»
انتهای پیام
واژه شناسی این خبر (طاق کسری): ▲
ایوان خسرو یا طاق کسری یا ایوان مدائن برجستهترین یادگار شاهنشاهی ساسانی، در تیسفون واقع در کشور عراق کنونی است. ایوان طاق کسری به عرض 25متر پس از پل گاومیشان در ایران، عریضترین طاق معماری باستان است. این ایوان بلندی تقریبی 30 متر و پهنایی نزدیک به 43 متر دارد. ارتفاع نمای عمارت زمانی به 7 متر بلندتر از ارتفاع طاق میرسید.
(واژه طاق کسری از دانشنامه آزاد ویکیپدیا)
واژه شناسی این خبر (دوران ساسانی): ▲
شاهنشاهی ساسانی (به فارسی میانه: 𐭲𐭯𐭩𐭲𐭯𐭮𐭯𐭮) که نام رسمیاش ایرانشهر (به فارسی میانه: 𐭠𐭩𐭫𐭠𐭭𐭱𐭲𐭥𐭩) بود، پایان دورهٔ ایران باستان و آخرین شاهنشاهی ایرانی پیش از حمله اعراب به ایران در سدهٔ 7 و 8 میلادی بود که از سال 224 میلادی تا 651 میلادی به مدت 427 سال بر ایران فرمان راند؛ شاهنشاهان این حکومت از خاندان ساسان بودند. این شاهنشاهی یکپارچه را اردشیر بابکان با شکست اردوان پنجم، واپسین شاهنشاه اشکانی، پایهگذاری کرد و بیش از چهار سده دوام آورد. شاهنشاهان ساسانی که ریشهشان از پارس بود، بر پهنهٔ بزرگی از آسیای غربی چیرگی یافته و در کنار امپراتوری روم-بیزانس، در گذر بازهٔ زمانی افزون بر 400 سال، ابرقدرت جهان باستان شمرده میشدند. پایتخت ایران در این دوره، شهر تیسفون در نزدیکی بغداد در عراق امروزی بود. پرچم ایران باستان در این دوره، درفش کاویانی بود که پس از سرنگونی ساسانیان از میان رفت.
(واژه دوران ساسانی از دانشنامه آزاد ویکیپدیا)
- قیمت طلای 18 عیار امروز پنجشنبه 6 اردیبهشت 1403، 0.513 درصد کاهش داشت
- قیمت سکه گرمی امروز پنجشنبه 6 اردیبهشت 1403، 1.449 درصد کاهش داشت
- قیمت یورو (مرکز مبادلات ارزی) امروز ، 0.061 درصد کاهش داشت
- بوشهر با 2 تکانه در صدر جدول تکانه های کشور در چهارشنبه 5 اردیبهشت 1403
- شاخص USDINR امروز 0.07 درصد افزایش را تجربه کرد - چهارشنبه 5 اردیبهشت 1403