کاش جشنواره‌ها و دوسالانه‌های سرامیک بخش فروش داشته باشند
(تصویر شماره 1)
نیلوفر ابراهیم‌نیا می‌گوید: شاید اینگونه به نظر برسد که سرامیک در بخش صنایع دستی کاربرد دارد و مورد توجه است اما در اصل سرامیک متریالی گسترده است که کاربردهای بسیار زیادی دارد و علاوه بر کاربردهای مرسوم در کارهای دیگر نیز مورد استفاده است.
(تصویر شماره 2)
نیلوفر ابراهیم‌نیا می‌گوید: شاید اینگونه به نظر برسد که سرامیک در بخش صنایع دستی کاربرد دارد و مورد توجه است اما در اصل سرامیک متریالی گسترده است که کاربردهای بسیار زیادی دارد و علاوه بر کاربردهای مرسوم در کارهای دیگر نیز مورد استفاده است.
به گزارش خبرنگار ایلنا، هنرهای تجسمی دارای شاخه های مختلف است و گرایش هایی چون نقاشی، خوشنویسی، نگارگری، مجسمه سازی، عکاسی، گرافیک، کاریکاتور و کارتون نیز را دربرمی گیرد. هنرهای جدید نیز بخش جدیدی است که به دیگر بخش های جشنواره های تخصصی افزوده شده و در جشنواره هنرهای تجسمی فجر امسال مورد توجه قرار گرفت. این بخش به هنرهای تلفیقی و نوین می پردازد و به تازگی به یکی از زیر مجموعه های هنرهای تجسمی افزوده شده است.
سرامیک نیز یکی دیگر از رشته هایی است که در دسته هنرهای تجسمی قرار دارد. در نظر کلی و از منظر عوام واژه سرامیک رشته سفالگری را به یاد می آورد، اما در واقع سرامیک محدود به سفالگری نیست. در واقع می توان گفت سفال، نوعی سرامیک به حساب می آید.
نیلوفر ابراهیم نیا برگزیده دوسالانه سرامیک و یکی از هنرمندان این عرصه است که در آخرین جشنواره هنرهای تجسمی نیز حضور داشته است. او طی گفتگو با ایلنا درباره ماهیت و کاربردهای سرامیک توضیحات بیشتری داد.
(تصویر شماره 4)
از نظر شما هنر سرامیک چه تعریفی دارد؟
هنر سرامیک در ایران قدمت بسیاری دارد و هنری جدید نیست. شاید اینگونه به نظر برسد که سرامیک در بخش صنایع دستی کاربرد دارد و مورد توجه است اما در اصل سرامیک متریالی گسترده است که کاربردهای بسیار زیادی دارد و علاوه بر کاربردهای مرسوم در کارهای دیگر نیز مورد استفاده است. هنرهای تجسمی دارای رشته های مختلفی است و در بسیاری از آن ها می توان از سرامیک استفاده های بهینه و کاربردی کرد. به طور مثال با اینکه رشته ای مانند مجسمه سازی هنری مستقل است، اما سرامیک در آن نیز کاربردهای مفید دارد و حتی می تواند ماده و متریال اصلی این هنر محسوب شود.
سرامیک به جز وجوه هنری ماده ای کاربردی در برخی صنایع نیز هست.
بله همینطور است. نمونه بارز این کاربرد در صنایع دستی است و در این زمینه ساخت ظروف سرامیکی وجهه ای کاربردی دارد.
آیا می توان گفت سرامیک نوعی هنر صنعت است؟
به طور واضح نمی توانیم رشته سرامیک را هنر صنعت بدانیم، اما خب در صنعت نیز دارای کاربردهای بسیار است. به طور مثال در ساخت کاشی های ساختمانی نیز از سرامیک استفاده می شود و دلیل این گستردگی انعطاف بسیار متریال سرامیک است. حتی می تواند در حوزه های دیگر نیز کاربرد داشته باشد.
با توجه به تعدد زیر شاخه های هنرهای تجسمی گاه رشته های مختلف در بخش هایی با یکدیگر هم در زمینه اجرا و هم در زمینه تعاریف تداخل هایی دارند. آیا این تداخل ها از تخصصی بودن رشته سرامیک نمی کاهد و آن را به هنری جانبی تبدیل نمی کند؟
حتی اگر چنین اتفاقی رخ دهد اشکالی در آن نمی بینم و به نظرم باید این اتفاق را قبول کنیم. و در نهایت باز هم باید سرامیک را به عنوان هنری تخصصی مدنظر قرار دهیم. می توان اینطور گفت که ما عادت کرده ایم سرامیک را به عنوان متریال و ابزاری کاربردی ببینیم و این نگاه همیشه وجود داشته است. در صورتیکه واقعا اینطور نیست. رشته سرامیک دوسالانه ای دارد که به طور کم و بیش برگزار شده و امسال نیز یازدهمین دوره آن برگزار شد. در دوسالانه سرامیک امسال تنوع آثار بسیار زیاد بود و در برخی از آن ها از ابزار آلات مکانیکی نیز استفاده شده بود و تلفیقی جدید را رقم زده بود. یعنی اینکه سرامیک از منظر زیباشناسانه و به عنوان هنری معاصر، رشته ای قابل تلفیق است و این اتفاق نه تنها اشکالی ندارد، بلکه بسیار هم خوب است.
(تصویر شماره 5)
برای شما وجه هنری سرامیک اهمیت دارد یا وجه کاربردی آن؟
سرامیک برای من وجهه هنری تری دارد و اثری هم که به جشنواره تجسمی فجر امسال ارائه کردم، اثری کاملا حجمی است.
جشنواره هنرهای تجسمی فجر امسال را به لحاظ کمی و کیفی چگونه دیدید؟
در اینباره نمی توانم نظر قطعی دهم زیرا اولین بار است که در این رویداد شرکت کرده ام و در بخش رقابتی آن حضور یافته ام و قاعدتأ نمی توانم آن را با دوره های قبلی مقایسه کنم. به نظرم با وجود بیماری کرونا که اغلب رویدادها و مشاغل را به حالت تعطیل یا نیمه تعطیل درآورده، جشنواره تجسمی امسال از کیفیت مطلوبی برخوردار بود. از طرفی اتفاق و سنتی در این جشنواره مورد توجه قرار گرفته که اتفاق بسیار خوبی است. منظورم افزوده شدن بخش «عیدی سازی» است و آنطور که خبر دارم در دوره های قبلی وجود نداشته و اتفاقی نو و جدید است. عیدی سازی سنتی قدیمی و رو به فراموشی است که در جشنواره امسال به نوعی احیا شده است. این اتفاق بر کیفیت و تنوع جشنواره امسال افزوده و به نظرم کیفیت و جایگاه آن را ارتقاء داده است. شخصا از وجود این بخش بهره بردم و تا آنجا که می دانم بسیار مورد توجه قرار گرفته است.
(تصویر شماره 6)
وجود ورکشاپ ها و کارگاه ها در رشته ها و رویدادهای مختلف تا چه حد بر ارتقا سطح کیفی هنرهای مختلف تاثیر دارد؟
بی شک نمی توان وجود کارگاه های مختلف را نادیده گرفت. طبیعتا بیماری کرونا از تعداد این رویدادها طی یک سال گذشته، کاسته و جشنواره ها از جمله جشنواره هنرهای تجسمی فجر نیز از این رویه مستثنی نبوده است. تا آنجا که اطلاع دارم بخش عیدی سازی این رویداد تعدادی ورکشاپ داشته و من در یکی از آن ها شرکت کردم و آن را بسیار موثر و کاربردی دیدم. اما در کل ورکشاپ های زیادی برگزار نشد.
یکی از موضوعات مهم در زمینه هنرهای مختلف از جمله سرامیک وجود بازار فروش است. خودتان تا چه حد از هنری که دارید کسب درآمد کرده اید؟
واقعیت این است که با توجه به سابقه کاری ام در حوزه سرامیک در زمینه فروش آثار تجربه ای نداشته ام. حتی دوسالانه سرامیک نیز که چندی پیش برگزار شد فاقد بخش فروش بود. آنطور که مرسوم است گالری ها در زمینه فروش فعالیت بیشتری دارند و برخی هنرمندان با برگزاری نمایشگاه هایی در سطح کشور اقدام به فروش آثارشان می کنند که البته این موضوع هم مقوله ای کم و بیش است. در کل دوسالانه ها و جشنواره ها در بخش فروش فعالیتی ندارند اما چه خوب است که به بخش فروش آثار نیز به طور جدی توجه شد زیرا به هرحال هنرمندان عرصه های مختلف برای خلق آثار هزینه می کنند و در نهایت باید از کاری که در آن تخصص دارند کسب درآمد کنند.
آیا هنر سرامیک رشته دانشگاهی دارد؟
رشته تحصیلی من در دانشگاه گرافیک بوده و هنر سرامیک را خارج دانشگاه از آقای صادق باقری که یکی از اساتید هنر سرامیک است، آموخته ام. آقای باقری یکی از افرادی است که بر وجه هنری سرامیک اشراف دارد. ایشان با آموزش درست و اساسی مرا به فعالیت در عرصه سرامیک و توجه به جنبه هنری آن تشویق کرد.
مگر اساتید دیگر و آموزشگاه های متعددی که در زمینه سرامیک فعال هستند به وجه هنری سرامیک توجه ندارند؟
معمولا استادان و آموزشگاه های مختلف به ساخت ظرف و ظروف و فروش آن ها توجه دارند و آنچه آقای باقری به آن توجه دارد فراتر از چنین مقولاتی است. البته از آنجایی که در رشته هنر تحصیل کرده ام، پیش زمینه ای داشتم تا این روند هنری و خلاقانه را دنبال کنم. زمانی که شما مقوله هنر را جدی بگیرید و در این زمینه فعالیت کنید، مقولات مختلف هنری را درک خواهید کرد. در ادامه هرچه بیشتر پیش رفتم متوجه شدم این امکان وجود دارد که ایده هایم را با متریال سرامیک اجرا کنم که این اتفاق همواره برای ام خوشایند بوده است زیرا همانطور که گفتم سرامیک منعطف است و قابلیت های بسیار گسترده ای دارد.
با این حساب باید گفت دانشگاه های هنری فاقد رشته سرامیک هستند.
سرامیک در دانشگاه تدریس می شود اما نه به صورت تخصصی. سرامیک در دانشگاه زیر شاخه صنایع دستی است اما این پتانسیل را دارد که به عنوان رشته ای مستقل و تخصصی مورد توجه قرار گیرد و خب اگر اینطور باشد افراد بیشتری به آن علاقمند خواهند شد. متاسفانه رشته سرامیک به لحاظ منابع مکتوب چه پژوهشی و چه آموزشی غنی نیست. هرآنچه وجود دارد خارجی است و این مورد نیز به ترجمه نیاز دارد. اما اینگونه هم نیست که هیچ منبع مکتوبی وجود نداشته باشد، به اضافه اینکه در حال حاضر استادان خوبی در این زمینه فعالیت می کنند که می توان از داشته های شان بهره برد. اگر در زمینه ترجمه آثار خارجی اتفاقات مثبتی رخ دهد دانشگاه ها نیز به منابع متنوع تر و قابل استنادتری دسترسی می یابند.
نیلوفر ابراهیم‌نیا می‌گوید: شاید اینگونه به نظر برسد که سرامیک در بخش صنایع دستی کاربرد دارد و مورد توجه است اما در اصل سرامیک متریالی گسترده است که کاربردهای بسیار زیادی دارد و علاوه بر کاربردهای مرسوم در کارهای دیگر نیز مورد استفاده است.
به گزارش خبرنگار ایلنا، هنرهای تجسمی دارای شاخه های مختلف است و گرایش هایی چون نقاشی، خوشنویسی، نگارگری، مجسمه سازی، عکاسی، گرافیک، کاریکاتور و کارتون نیز را دربرمی گیرد. هنرهای جدید نیز بخش جدیدی است که به دیگر بخش های جشنواره های تخصصی افزوده شده و در جشنواره هنرهای تجسمی فجر امسال مورد توجه قرار گرفت. این بخش به هنرهای تلفیقی و نوین می پردازد و به تازگی به یکی از زیر مجموعه های هنرهای تجسمی افزوده شده است.
سرامیک نیز یکی دیگر از رشته هایی است که در دسته هنرهای تجسمی قرار دارد. در نظر کلی و از منظر عوام واژه سرامیک رشته سفالگری را به یاد می آورد، اما در واقع سرامیک محدود به سفالگری نیست. در واقع می توان گفت سفال، نوعی سرامیک به حساب می آید.
نیلوفر ابراهیم نیا برگزیده دوسالانه سرامیک و یکی از هنرمندان این عرصه است که در آخرین جشنواره هنرهای تجسمی نیز حضور داشته است. او طی گفتگو با ایلنا درباره ماهیت و کاربردهای سرامیک توضیحات بیشتری داد.
(تصویر شماره 4)
از نظر شما هنر سرامیک چه تعریفی دارد؟
هنر سرامیک در ایران قدمت بسیاری دارد و هنری جدید نیست. شاید اینگونه به نظر برسد که سرامیک در بخش صنایع دستی کاربرد دارد و مورد توجه است اما در اصل سرامیک متریالی گسترده است که کاربردهای بسیار زیادی دارد و علاوه بر کاربردهای مرسوم در کارهای دیگر نیز مورد استفاده است. هنرهای تجسمی دارای رشته های مختلفی است و در بسیاری از آن ها می توان از سرامیک استفاده های بهینه و کاربردی کرد. به طور مثال با اینکه رشته ای مانند مجسمه سازی هنری مستقل است، اما سرامیک در آن نیز کاربردهای مفید دارد و حتی می تواند ماده و متریال اصلی این هنر محسوب شود.
سرامیک به جز وجوه هنری ماده ای کاربردی در برخی صنایع نیز هست.
بله همینطور است. نمونه بارز این کاربرد در صنایع دستی است و در این زمینه ساخت ظروف سرامیکی وجهه ای کاربردی دارد.
آیا می توان گفت سرامیک نوعی هنر صنعت است؟
به طور واضح نمی توانیم رشته سرامیک را هنر صنعت بدانیم، اما خب در صنعت نیز دارای کاربردهای بسیار است. به طور مثال در ساخت کاشی های ساختمانی نیز از سرامیک استفاده می شود و دلیل این گستردگی انعطاف بسیار متریال سرامیک است. حتی می تواند در حوزه های دیگر نیز کاربرد داشته باشد.
با توجه به تعدد زیر شاخه های هنرهای تجسمی گاه رشته های مختلف در بخش هایی با یکدیگر هم در زمینه اجرا و هم در زمینه تعاریف تداخل هایی دارند. آیا این تداخل ها از تخصصی بودن رشته سرامیک نمی کاهد و آن را به هنری جانبی تبدیل نمی کند؟
حتی اگر چنین اتفاقی رخ دهد اشکالی در آن نمی بینم و به نظرم باید این اتفاق را قبول کنیم. و در نهایت باز هم باید سرامیک را به عنوان هنری تخصصی مدنظر قرار دهیم. می توان اینطور گفت که ما عادت کرده ایم سرامیک را به عنوان متریال و ابزاری کاربردی ببینیم و این نگاه همیشه وجود داشته است. در صورتیکه واقعا اینطور نیست. رشته سرامیک دوسالانه ای دارد که به طور کم و بیش برگزار شده و امسال نیز یازدهمین دوره آن برگزار شد. در دوسالانه سرامیک امسال تنوع آثار بسیار زیاد بود و در برخی از آن ها از ابزار آلات مکانیکی نیز استفاده شده بود و تلفیقی جدید را رقم زده بود. یعنی اینکه سرامیک از منظر زیباشناسانه و به عنوان هنری معاصر، رشته ای قابل تلفیق است و این اتفاق نه تنها اشکالی ندارد، بلکه بسیار هم خوب است.
(تصویر شماره 5)
برای شما وجه هنری سرامیک اهمیت دارد یا وجه کاربردی آن؟
سرامیک برای من وجهه هنری تری دارد و اثری هم که به جشنواره تجسمی فجر امسال ارائه کردم، اثری کاملا حجمی است.
جشنواره هنرهای تجسمی فجر امسال را به لحاظ کمی و کیفی چگونه دیدید؟
در اینباره نمی توانم نظر قطعی دهم زیرا اولین بار است که در این رویداد شرکت کرده ام و در بخش رقابتی آن حضور یافته ام و قاعدتأ نمی توانم آن را با دوره های قبلی مقایسه کنم. به نظرم با وجود بیماری کرونا که اغلب رویدادها و مشاغل را به حالت تعطیل یا نیمه تعطیل درآورده، جشنواره تجسمی امسال از کیفیت مطلوبی برخوردار بود. از طرفی اتفاق و سنتی در این جشنواره مورد توجه قرار گرفته که اتفاق بسیار خوبی است. منظورم افزوده شدن بخش «عیدی سازی» است و آنطور که خبر دارم در دوره های قبلی وجود نداشته و اتفاقی نو و جدید است. عیدی سازی سنتی قدیمی و رو به فراموشی است که در جشنواره امسال به نوعی احیا شده است. این اتفاق بر کیفیت و تنوع جشنواره امسال افزوده و به نظرم کیفیت و جایگاه آن را ارتقاء داده است. شخصا از وجود این بخش بهره بردم و تا آنجا که می دانم بسیار مورد توجه قرار گرفته است.
(تصویر شماره 6)
وجود ورکشاپ ها و کارگاه ها در رشته ها و رویدادهای مختلف تا چه حد بر ارتقا سطح کیفی هنرهای مختلف تاثیر دارد؟
بی شک نمی توان وجود کارگاه های مختلف را نادیده گرفت. طبیعتا بیماری کرونا از تعداد این رویدادها طی یک سال گذشته، کاسته و جشنواره ها از جمله جشنواره هنرهای تجسمی فجر نیز از این رویه مستثنی نبوده است. تا آنجا که اطلاع دارم بخش عیدی سازی این رویداد تعدادی ورکشاپ داشته و من در یکی از آن ها شرکت کردم و آن را بسیار موثر و کاربردی دیدم. اما در کل ورکشاپ های زیادی برگزار نشد.
یکی از موضوعات مهم در زمینه هنرهای مختلف از جمله سرامیک وجود بازار فروش است. خودتان تا چه حد از هنری که دارید کسب درآمد کرده اید؟
واقعیت این است که با توجه به سابقه کاری ام در حوزه سرامیک در زمینه فروش آثار تجربه ای نداشته ام. حتی دوسالانه سرامیک نیز که چندی پیش برگزار شد فاقد بخش فروش بود. آنطور که مرسوم است گالری ها در زمینه فروش فعالیت بیشتری دارند و برخی هنرمندان با برگزاری نمایشگاه هایی در سطح کشور اقدام به فروش آثارشان می کنند که البته این موضوع هم مقوله ای کم و بیش است. در کل دوسالانه ها و جشنواره ها در بخش فروش فعالیتی ندارند اما چه خوب است که به بخش فروش آثار نیز به طور جدی توجه شد زیرا به هرحال هنرمندان عرصه های مختلف برای خلق آثار هزینه می کنند و در نهایت باید از کاری که در آن تخصص دارند کسب درآمد کنند.
آیا هنر سرامیک رشته دانشگاهی دارد؟
رشته تحصیلی من در دانشگاه گرافیک بوده و هنر سرامیک را خارج دانشگاه از آقای صادق باقری که یکی از اساتید هنر سرامیک است، آموخته ام. آقای باقری یکی از افرادی است که بر وجه هنری سرامیک اشراف دارد. ایشان با آموزش درست و اساسی مرا به فعالیت در عرصه سرامیک و توجه به جنبه هنری آن تشویق کرد.
مگر اساتید دیگر و آموزشگاه های متعددی که در زمینه سرامیک فعال هستند به وجه هنری سرامیک توجه ندارند؟
معمولا استادان و آموزشگاه های مختلف به ساخت ظرف و ظروف و فروش آن ها توجه دارند و آنچه آقای باقری به آن توجه دارد فراتر از چنین مقولاتی است. البته از آنجایی که در رشته هنر تحصیل کرده ام، پیش زمینه ای داشتم تا این روند هنری و خلاقانه را دنبال کنم. زمانی که شما مقوله هنر را جدی بگیرید و در این زمینه فعالیت کنید، مقولات مختلف هنری را درک خواهید کرد. در ادامه هرچه بیشتر پیش رفتم متوجه شدم این امکان وجود دارد که ایده هایم را با متریال سرامیک اجرا کنم که این اتفاق همواره برای ام خوشایند بوده است زیرا همانطور که گفتم سرامیک منعطف است و قابلیت های بسیار گسترده ای دارد.
با این حساب باید گفت دانشگاه های هنری فاقد رشته سرامیک هستند.
سرامیک در دانشگاه تدریس می شود اما نه به صورت تخصصی. سرامیک در دانشگاه زیر شاخه صنایع دستی است اما این پتانسیل را دارد که به عنوان رشته ای مستقل و تخصصی مورد توجه قرار گیرد و خب اگر اینطور باشد افراد بیشتری به آن علاقمند خواهند شد. متاسفانه رشته سرامیک به لحاظ منابع مکتوب چه پژوهشی و چه آموزشی غنی نیست. هرآنچه وجود دارد خارجی است و این مورد نیز به ترجمه نیاز دارد. اما اینگونه هم نیست که هیچ منبع مکتوبی وجود نداشته باشد، به اضافه اینکه در حال حاضر استادان خوبی در این زمینه فعالیت می کنند که می توان از داشته های شان بهره برد. اگر در زمینه ترجمه آثار خارجی اتفاقات مثبتی رخ دهد دانشگاه ها نیز به منابع متنوع تر و قابل استنادتری دسترسی می یابند.