در مقبره‌های فرعون‌های مصر چه خبر است؟

(تصویر شماره 2)
به گزارش ایران اکونومیست و به نقل از لایوساینس، زمانی که «هاروارد کارتر» باستان شناس بریتانیایی مقبره فرعون «توت عنخ آمون» را در سال 1922 گشود، گفت «اشیاء فوق العاده ای» را دیده است. این مقبره با گنجینه های شگفت آوری پر شده بود که از جمله آن ها به نقاب مرگ «توت عنخ آمون»، یک تخت پادشاهی طلا و حتی صندل های طلا می توان اشاره کرد. اما آیا در دل تمام مقبره های سلطنتی مصر باستان چنین اشیاء حیرت انگیزی وجود دارد؟ پاسخ خیر است.

درحالی که هرم عظیم جیزه و سایر اهرام باستانی مصر به عنوان بناهای یادبود حیرت انگیزی شناخته می شوند، اما اشیاء تدفینی که در آن ها وجود دارد در مقایسه با اشیائی که در مقبره فرعون های بعدی همچون «توت عنخ آمون» دفن شد، ساده تر محسوب می شود.

به گفته «ولفرام گراجتسکی» که یک مصرشناس است، اهرام از دوره فرعون «جوزر»(دوران حکومت از 2630 پیش از میلاد تا 2611 پیش از میلاد) تا «اهمسه یکم»(دوران حکومت از 1550 پیش از میلاد تا 1525 پیش از میلاد) به عنوان مقبره فرعون های مصر مورد استفاده قرار می گرفتند. اغلب این اهرام قرن ها پیش غارت شدند، اما تعداد کمی از مقبره های سلطنتی تا حدی دست نخورده باقی ماندند و شواهدی از گنجینه های آن ها باقی ماند.

برای مثال، شاهزاده «نفروپتاح»(که حوالی 1800 پیش از میلاد زندگی می کرد) در هرمی واقع در «هواره» منطقه ای در 100 کیلومتری جنوب قاهره دفن شده است. دالانی که این شاهزاده در آن دفن شده است در سال 1956 مورد بررسی قرار گرفت و درنتیجه آن آثار سفالین، مجموعه ای از تابوت ها، تعدادی زیورآلات شخصی طلاکاری شده و چند نشان سلطنتی که هویت او را برای «ازیریس» ایزد جهان زیرین مشخص می کرد، کشف شد.

فرعون «هور»(که در حوالی 1750 پیش از میلاد زندگی می کرد) به همراه اشیاء مشابهی دفن شد با این تفاوت که او در هرم دفن نشده است. جسد «هور» را در پارچه پیچیدند، اعضای داخلی بدنش را در ظروف مخصوص قرار دادند و صورتش را با نقاب مومیایی پوشاندند.

بر اساس مقاله ای از «گراجتسکی» که در سال 2008 منتشر شد، مقبره «حتپ حرس» مادر «خوفو»(فرعونی که هرم عظیم را ساخت) کمی مجلل تر است. این مقبره که در «جیزه» ساخته شده است یک تخت خواب و دو صندلی را که با طلا تزئین شده اند به همراه چند ظرف سفالین و ابزارهای کوچک مسی شامل می شود.

به گفته «رگ کلارک» که یک مصرشناس است، بخش زیرین هرم ناتمام پادشاه «سخم خت» درحالی که هدف سرقت قرار نگرفته بود در سقاره کشف شد. تابوت دان این پادشاه خالی بود اما باستان شناسان توانستند 21 دستبند طلا، یک عصای سلطنتی طلا و چندین جواهر دیگر کشف کنند. با این که تمامی این موارد، اشیاء تدفینی ارزشمندی محسوب می شوند اما با گنجینه مقبره «توت عنخ آمون» قابل مقایسه نیستند.

آثار تاریخی که در این مقبره های سلطنتی کشف شده است نشان می دهد، فرعون هایی که در اهرام دفن شده اند در مقایسه با «توت عنخ آمون» با اشیاء معمولی تری دفن شده اند. بر خلاف نخستین فرعون های مصر، مقبره «توت عنخ آمون» در «دره پادشاهان» در اقصر امروزی واقع شده است. از این دره به مدت بیش از 500 سال به عنوان مکانی برای دفن افراد سطلنتی «پادشاهی نوین» استفاده شده است.

«گراجتسکی» در یکی از مقالات خود نوشته است: «این به آن معنا نیست که «خوفو» ثروت کمتری نسبت به «توت عنخ آمون» داشته است چراکه هرم او خلاف این موضوع را ثابت می کند. او فقط طبق رسوم زمانی که در آن زندگی می کرد دفن شده است.»

گنجینه های بزرگ در هیچ یک از هرم های مصری کشف نشده است.

«هانس مونک» که یک محقق در حوزه اشیاء تدفینی مصر باستان است معتقد است، در هیچ یک از هرم ها گنجینه بزرگ مشابه مقبره «توت عنخ آمون» وجود ندارد. در دوران «پادشاهی نوین»، یعنی زمانی که ساخت هرم متوقف شد، تعداد اشیاء تدفینی مجلل برای افراد سلطنتی و غیرسلطنتی افزایش یافت.

در طول «پادشاهی نوین»، مردم اگر این توانایی را داشتند، سعی می کردند تعداد زیادی از اشیاء تزئین شده را در داخل مقبره ها بگذارند. به گفته «مونک» ، قرار دادن چنین حجم زیادی از وسیله در مقبره ها رسمی بود که در دوران «پادشاهی نوین» به راه افتاد و هدف دقیق آن ها از انجام این کار مشخص نیست.

البته با این.که اشیاء تدفینی داخل مقبره های هرم ها در مقایسه با اشیاء مقبره های جدیدتر مصر باستان کمتر بود اما بر روی دیوارهای برخی از این هرم ها حکاکی های هیروگلیفی طولانی وجود دارد که کارشناسان آن ها را «نوشته های هرم» می نامند.

این نوشته ها به فردی که جانش را از دست داده است کمک می کنند به یک «اخ» یعنی روحی که در دنیای پس از مرگ وجود دارد، تبدیل شود. هدف از این نوشته ها، متصل شدن «کا» و «با» بخش هایی از روح انسان بود که مصریان معتقد بودند هنگام مرگ از یکدیگر جدا می شوند.