کارل نیوسن به موزون نویسی گرایش دارد
محمد آرا، مترجم کتاب کودک «خرس، خرس است؛ مگر وقت هایی که خرس نیست» درباره فضای آهنگین داستان گفت: نیوسن به موزون نویسی گرایش دارد و تا جایی که از من برمی آمد سعی کردم ریتم و آهنگ متن را به قلم نویسنده نزدیک کنم.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)؛ یک سوال مهم و کلی، ماجرا. این تک جمله را می توان خلاصه کتاب «خرس، خرس است؛ مگر وقت هایی که خرس نیست» دانست؛ زیرا دقیقا خرس قصه، با سوالی مهم مواجه می شود که «من چی هستم؟». در پی یافتن پاسخش یا بهتر بگوییم به خاطر پیدا کردن هویت واقعی خود، کارهای زیادی انجام می دهد و سعی می کند شبیه حیوانات دیگر شود؛ اما آیا راه حل یافتن پاسخ این است؟ سوالاتی مانند «من چی هستم؟» یا «من کی هستم؟» ماهیتی فلسفی و هویتی دارند و برای رسیدن به پاسخ آنها باید درون را زیرورو کرد نه بیرون را. کارل نیوسن نیز به همین دلیل، خرس قصه اش را متوجه خرس بودن خودش می کند نه اینکه مانند بعضی حیوانات بپرد یا کارهای دیگر کند. این کتاب را آنوسکا آلپوز تصویرگری، محمد آرا به فارسی ترجمه کرده و انتشارات کتاب نارنگی (واحد کودک و نوجوان انتشارات واله) آن را برای کودکان منتشر کرده است. در ادامه گفت وگوی ما را با مترجم این داستان فلسفی می خوانید: چه شد که این کتاب را ترجمه کردید؟ اول عنوان کتاب توجه من را جلب کرد و متن آن را که خواندم، مجذوب سادگی اش در بیان موضوعی سنگین و سرنوشت ساز برای کودکان شدم. البته به تأثیر تصاویر کتاب هم باید اشاره کنم. دیدم حیف است چنین اثر درخشانی در دسترس بچه های ما نباشد. «پس من چی هستم؟» اصلی ترین سوال خرس این کتاب است. اگر آقای آرای درون تان از شما این سوال را بپرسد چه جوابی به او می دهید؟ خب معلوم است؛ یک خرس! یک خرس که شاید کمی دیر از خواب بیدار شده باشد! شخصیت اصلی این داستان هر بار شبیه بقیه می شود؛ چون هویت خود را نمی داند. بچه ها هم حتما چنین حالت هایی را در کودکی و بخصوص نوجوانی تجربه می کنند. شما چه سنی را جهت مطرح کردن این پرسش برای بچه ها که «در این دنیا چه و که هستم؟» مناسب می دانید؟ گمان می کنم نیازی نباشد این گونه مسائل را مستقیم با کودک در میان گذاشت. چنین موضوعاتی اگر در قالب داستان هایی مناسب بیان شوند، آن وقت می توان به کمک آن داستان ها، کودکان کم سال را هم برای مواجهه با چنین مسئله ای آماده کرد؛ مثل همین داستان «خرس، خرس است». چه کسی یا کسانی بهتر است با کودکان درباره این مطلب صحبت کنند که هر نقص ظاهری یا رفتاری ما را از انسان بودن نباید دور کند و ما هم مثل خرس، ماهیتی داریم که تغییرناپذیر است؟ همان طور که در پاسخ سوال قبلی اشاره کردم، به تصور من، کودک از طریق داستان ها می تواند شاهد تجربه های دیگران باشد و حتی خود در فضای داستانی، موقعیت ها یا وضعیت های مختلف را تجربه کند.
این کتاب نیوسن سوالی فلسفی را پیش روی بچه ها می گذارد و با توجه به کتاب های دیگر این نویسنده، به نظر می رسد چنین فضایی بر ذهن و دغدغه نویسندگی اش غلبه دارد. آثار او را در انتقال پیام و درون مایه فلسفی به بچه ها چطور ارزیابی می کنید؟ تا جایی که من دیده ام او از عهده ساده سازی چنین مسائلی به خوبی برمی آید و قادر است فضایی شیرین و جذاب خلق کند و البته تصویرگران خوبی هم در شکل دادن به اثر او مشارکت داشته اند. کلام کارل نیوسن شعرگونه و قصه گوست. آیا نسخه اصلی هم به این سبک نوشته شده است؟ بله، نیوسن به موزون نویسی گرایش دارد و تا جایی که از من برمی آمد سعی کردم ریتم و آهنگ متن را به قلم نویسنده نزدیک کنم. تصویرگری آنوسکا آلپوز زیبا و روحیه بخش است. چقدر نوع تصویرگری کتاب را متناسب با قلم نیوسن می دانید؟ به نظر من تصاویر آنوسکا آلپوز برای این اثر فوق العاده است. او شانه به شانه نویسنده، اثر را پیش می برد و فضایی صمیمی و سرشار از اعتماد می آفریند تا مفهوم بنیادی متن در قالبی روان و عاری از پیچیدگی به کودک منتقل شود. اثر دیگری هم در دست ترجمه یا چاپ دارید؟ یک کتاب تصویری از تصویرگر و نویسنده پرتغالی، خانم ادوآردا لیما، زیر چاپ دارم که به گمان من همه چیزتمام است؛ هم موضوع، هم تصویر و هم متن آن که البته کوتاه است. نامش هم هیجان انگیز است: «اعتراض». در روزهای پایانی سال هستیم. چه کتاب یا کتاب هایی را پیشنهاد می کنید که کودکان و نوجوانان در تعطیلات مطالعه کنند؟ خوشبختانه کتاب خوب زیاد است. علاوه بر همین کتاب «خرس، خرس است»، برای کودکان کتاب «جرمی نگران باد بود» از پاملا بوچارت و کیت هیندلی را پیشنهاد می کنم. همچنین مطالعه کتاب دیگری از کارل نیوسن به نام «همه مثل هم اما جورواجور» که آقای اسدالله شعبانی به شعر برگردانده اند را مناسب می دانم. برای نوجوانان اثری از ژوزه ژارژه لتریا و اُندره لتریا به نام «اگر من کتاب بودم» را پیشنهاد می دهم که فکر می کنم برای هدیه دادن به دوستان و عزیزان مان هم می تواند گزینه مناسبی باشد.