وقتی «سینما»مثل «فیلم» دیدنی می شود

به گزارش خبرنگار مهر، «فقط فیلم نبینید، سینما ببینید!» شعاری بود که چند دهه پیش و در اولین گام های بازسازی سالن های سینمایی فرسوده، برخی سینماداران تلاش می کردند در رقابت با دیگر سالن های سینمایی، مخاطبان بیشتری را به سمت خود فرابخوانند. فارغ از ایده طراحی این شعار و کارکردی که در آن مقطع داشت اما واقعیتی مهمی در آن نهفته است. سالن سینما گاه می تواند به اندازه کیفیت فیلمی که قرار است روی پرده سینما به نمایش درآید، در فرآیند جذب مخاطب و گردش چرخ اقتصاد سینما، موثر واقع شود.

به همین دلیل هم همواره تلاش برای بازسازی سینماهای فرسوده و فراهم آوردن زیرساخت های لازم برای احداث سالن هایی با تجهیزات به روز در راستای سیاست دسترسی آسان تر مخاطبان بالقوه سینما در اقصی نقاط کشور، در دستور کار مدیران بلندنظر سینمایی قرار داشته؛ نکته ای که البته با ورود بخش خصوصی به جریان سینماداری و سینماسازی، ابعاد جدی تری هم به خود گرفته است و به نظر می رسد بیش از پیش اهمیت آن مدنظر فعالان این حوزه قرار گرفته است.

* طرح توسعه ای که در «بهمن سبز» متولد شد

سازمان سینمایی سوره حوزه هنری یکی از آن مجموعه هایی است که از سال ها قبل در کنار سرمایه گذاری در حوزه تولید و ساخت فیلم های سینمایی، نیم نگاهی هم به عرصه سالن داری و سالن سازی در نقاط مختلف کشور داشته است. از آنجایی که سلسله سینماهای متعلق به این مجموعه در اقصی نقاط کشور پراکندگی قابل توجهی دارند و از نظر کمیت بخش قابل توجهی از ظرفیت اکران کشوری سینمای ایران را شامل می شود، حوزه هنری همواره به عنوان یکی از بزرگ ترین سینماداران کشور هم شناخته شده است و نقشی تعیین کننده در زمینه اجرای سیاست های مرتبط با تجهیز و نوسازی سالن های سینمایی هم داشته است.

در همین راستا و از نیمه دوم سال 98 طرح «توسعه سینماهای حوزه هنری» در مجموعه «بهمن سبز» کلید خورد که اجرای آن طی سه فاز طراحی شده بود. این طرح با دو هدف کلان در دستور کار این مجموعه قرار گرفت؛ یکی احیای سینماهای فرسود و افزایش بهره وری آن ها و دیگری توسعه عادلانه زیرساخت های سینمایی به منظور دسترسی آسان تر مخاطبان ساکن در اقصی نقاط کشور به سالن های سینما.

در واپسین روزهای سال 1401 و در حالی که در آستانه ورود به سال 1402 قرار داریم، مروری بر کیفیت تحقق اهداف این طرح در استان های مختلف و میزان پیشرفت پروژه های تعریف شده در قالب این طرح خواهیم داشت. آمار ارائه شده در این گزارش مبتنی بر آمار رسمی ای است که موسسه «بهمن سبز» در اختیار خبرگزاری مهر قرار داده است.

* هر فاز از طرح توسعه شامل چه سینماهایی می شود؟

همان طور که اشاره شد طرح توسعه سالن های سینمایی حوزه هنری در سه فاز طراحی شده است که در حال حاضر می توان گفت بخش عمده ای از اهداف این طرح در فازهای اول و دوم محقق هم شده، در فاز اول تمرکز اصلی بر سالن های سینمایی بوده است که از سال ها قبل فعالیت داشته و با کمترین نیاز به تغییر در ترکیب معماری سالن و کمترین هزینه، امکان نوسازی و یا حتی افزودن سالن های جدید به آن ها وجود داشته است. این فاز با اولویت شهرهایی که از نظر تعداد سالن سینما در شرایط نامطلوبی هم قرار داشتند، کلید خورد و تا پایان سال 99 هم به پایان رسید.

در فاز دوم پروژه هایی مدنظر قرار گرفت که نیاز به بازسازی جدی تری داشتند. مانند سینماهایی که بنای مستحکم و مستعدی داشتند اما به دلایلی از رده خارج شده و در وضعیت تعطیل قرار گرفته بودند. این سینماها نیاز به یک بازسازی جدی تر داشتند تا در قالب پردیس های چندسالنه با امکانات به روز بتوانند میزبان مخاطبان باشند. پروژه های تعریف شده در این فاز طبیعتاً نیاز به زمان بیشتری داشتند و اجرایی شدن آن ها نیاز به همراهی بیشتر نهادهای دیگر هم داشت. بخش عمده ای از سینماهای این فاز هم در حال حاضر افتتاح شده و دیگر سالن ها مراحل آماده سازی را طی کردند و در مرحله آزمایشی قرار دارند.

فاز سوم این طرح اما اساساً به طراحی مجتمع های سینمایی چند منظوره اختصاص دارد. از آنجایی که مخاطبان اصلی سینماها خانواده ها هستند این قبیل مجتمع های فرهنگی با این رویکرد طراحی می شوند که بتوانند خدمات متنوعی را به یک خانواده ارائه دهند. ساخت این پروژه ها به طور کامل از نقطه صفر کلید می خورند و به همین دلیل طول زمان درنظر گرفته شده برای به سرانجام رسیدن آن ها بسیار طولانی تر از دو فاز اول و دوم خواهد بود. در این فاز برخی سالن هایی سینمایی که به دلیلی به صورت کامل تخریب شده بودند، به عنوان زمین زیربنایی برای احداث یک مجتمع تازه با مختصات متفاوت مورد استفاده قرار خواهند گرفت.

*چند سینما و سالن تا امروز به مرحله افتتاح رسیده است؟

براساس آنچه درباره فازبندی طرح توسعه سینماهای حوزه هنری تشریح شد، فاز اول این طرح با دربرگیری 20 سینما در 13 استان کشور، تا پایان سال 99 به طور کامل احداث شده و همه 20 سینمای تعریف شده در این فاز، در حال حاضر به مرحله افتتاح و بهره برداری رسیده اند که جمعاً 37 سالن نمایش را شامل می شود. بهمن سبز در فاز دوم اما 14 سینما در 11 استان را مدنظر قرار داد که از این تعداد 7 سینما شامل «هجرت» در گنبد کابوس، «مهر کوهسنگی» در مشهد، «بهمن» در سبزوار، «کیهان» در آبادان، «شاهد» در تهران، «29 بهمن» در تبریز، «فلسطین» در بروجرد، «همافران» در نوشهر، «مهر» در گلدشت و «سپاهان» در اصفهان به مرحله بهره برداری رساند و افتتاح کرد. 5 سینمای دیگر شامل «گلدسته» در اصفهان، «آزادی» در ارومیه و «مهر» در نایسر هم به اتمام رسیده و آماده افتتاح هستند. با اتمام کامل این فاز، 57 سالن جدید به سینماهای سراسر کشور افزوده شده است تا جمعاً 94 سالن به زنجیره سینماهای سراسر کشور اضافه شود.

تعداد پروژه های تعریف شده در فاز سوم این طرح نیز که به جهت حجم و گستردگی پروژه ها، بزرگترین بخش اجرایی آن هم محسوب می شود، شامل 27 مجموعه سینمایی در 15 استان است که عمدتاً در مراحل اولیه ساخت قرار دارند و یا طراحی آن ها برای ورود به مرحله ساخت و احداث نهایی شده است. از پروژه های این فاز 2 مجموعه شامل «ققنوس» در سمنان و «مهر مادر» در دزفول مرحله طراحی و ساخت را پشت سر گذاشته و در حال حاضر فرآیند ساخت را سپری می کنند و مجموعه سینمایی «هماگ» در بجنورد با 7 سالن سینمایی به عنوان پیشروترین پروژه این فاز، به روزهای پایانی ساخت خود رسیده و بزودی آماده افتتاح می شود.

* تعداد صندلی یا ظرفیت اکران؟

یکی از نکات قابل بررسی در فرآیند اجرای طرح توسعه سینماهای حوزه هنری، تغییر ظرفیت سالن های سینمایی از منظر تعداد صندلی به تعداد سالن است. بدین معنا که با اجرای این طرح، ساختار فرسوده و قدیمی سینماهای تک سالنه به پردیس های سینمایی چندساله با قابلیت نمایش چند فیلم تبدیل شدند تا از پدیده «فیلم سوزی» جلوگیری شود. با این کار علیرغم آنکه در برخی سینماها با حذف سالن های بزرگ چندصدنغره، با کاهش جزئی صندلی ها روبرو هستیم، اما با افزایش تعداد سالن ها و امکان نمایش همزمان چندین فیلم مواجهه هستیم. نکته مهم در این فرآیند کیفی تر شدن امکان میزبانی برمبنای ضریب اشغال سالن های سینمایی است.

علاوه بر این نکته واضح که شانس تکمیل ظرفیت سالن هایی با تعداد صندلی کمتر، بیشتر است، تعدد سالن های نمایش در یک سینما، ویترینی متنوع تر را پیش روی مخاطبان بالقوه آن سینما قرار می دهد و همین رویکرد می تواند منجر به جذاب مخاطبان بیشتری به یک سینما و افزایش ضریب اشغال سالن های آن برمبنای سلایق مختلف شود.

*پردیس های سینمایی یا مجموعه های فرهنگی؟!

طرح توسعه سینماهای حوزه هنری در فاز سوم خود با یک تغییر رویکرد نیز روبرو می شود. در این فاز، در کنار توسعه چندسالنه سینما، شاهد خلق مجموعه های چندمنظوره فرهنگی (culture complex) با محوریت خانواده خواهیم بود که شامل ارائه یک بسته کاملی از خدمات متنوع با پیوند سینما، کتاب و خانواده هستیم. نظیر خانه بازی کودک، فروشگاه عرضه کتاب و محصولات فرهنگی، سالن های سینمایی متنوع، گالری، پلاتو، اتاق مادر و نوزاد، کافه سینمای روباز، اتاق فرار و… که تمامی نیازهای ارکان مختلف یک خانواده را تحت پوشش قرار دهد. این اتفاق را برای نخستین بار در پردیس سینمایی مهر کوهسنگی مشهد که روز گذشته افتتاح شد، شاهد هستیم.