علیخانی، مدیری و غفوریان حذف شدند، معتمدی و رضا صادقی چه می کنند؟

مهسا بهادری: اساسا در آثاری که برای تلویزیون ساخته می شود، رگه های خلاقیت و نبوغ چندان به چشم نمی خورد. این مسئله هم به این خاطر نیست که هنرمندان خلاقیت ندارند یا بلد نیستند برنامه ای متفاوت بسازند. اتفاقا هنرمندان ما بسیار هم توانمندند اما چه می شود که در تلویزیون برنامه ای ساخته نمی شود که متفاوت باشد؟ اولین ایرادی که به این ماجرا وارد می شود، عدم توانایی تلویزیون در نگه داشتن هنرمندان توانمندش است. می پرسید چرا؟ همین ویژه برنامه های نوروزی را نگاه کنید، کدام یک از مجریانی که محبوب بودند و هر سال روی آنتن مخاطبان را سرگرم می کردند، امسال هم حضور دارند؟ رامبد جوان، مهران مدیری، رضا رشیدپور، علی ضیا و... این افراد هم مجریان توانمندی هستند، هم ایده های خوبی برای برنامه سازی دارند. یکی از همین ایده ها «خندوانه»ی رامبد جوان بود؛ اما چه شد؟ جهانی شد؟ خیر. درآخر او را کنار گذاشتند. مسئله دومی که درباره عدم توانایی در ساخت برنامه های متنوع، متفاوت و خلاقانه در تلویزیون مطرح می شود، این است که این رسانه مقبولیت و مشروعیت خود را نسبت به گذشته از دست داده و کمتر کسی آن را دنبال می کند.

کاهش جذابیت برنامه ها، افت کیفی سریال ها، کم شدن مخاطبان و موارد دیگر، از مهم ترین اتفاقاتی است که در سال های اخیر در تولیدات سازمان صداوسیما دیده می شود. شاید برای گریز از این بحران بود که مدیران سیما تصمیم گرفتند تا با کپی برداری از برنامه های محبوب خارجی یا اصطلاحا بومی سازی و ایرانیزه کردن آن ها، برای تلویزیون جذابیتی دست وپا کنند.

اگرچه عده ای معتقدند این مسئله امری عادی در دنیای تلویزیون ها است و در همه جای جهان با چنین اتفاقی روبه رو هستیم اما بسیاری دیگر این مسئله را نقصی اساسی برای نهادی بزرگ و گسترده مانند صداوسیما می دانند و تاکید می کنند کپی کاری، بیشتر در شبکه های کوچک و غیرملی با پوشش کم استفاده می شود اما گویا شبکه های داخلی، گوش شان به این انتقادها چندان بدهکار نیست و همچنان بر طبل کپی کاری می کوبند. در ادامه چند نمونه از کپی هایی که اخیرا در تلویزیون پخش شده اند را مرور می کنیم.

مگر «عصر جدید» چه ایرادی داشت؟

به تازگی در یکی از شبکه های فارسی زبان خارجی برنامه ای پخش می شود که هنرمندان و کسانی که صدای خوبی دارند، در هر سن و با هر جنسیتی در آن برنامه حاضر می شوند و استعداد خوانندگی خود را به نمایش می گذارند، برنامه ای که مشابه آن را داشتیم اما فقط به خوانندگی معطوف نمی شد و به هر استعدادی بها می داد. نام این برنامه «عصر جدید» با اجرای احسان علیخانی بود. زمانی که این برنامه روی آنتن تلویزیون رفت، تَب این تقلیدها تازه در تلویزیون داغ شده بود. ماجرای فراگیر شدن این برنامه استعدادیابی از آن جایی شروع شد که حدود سه ماه قبل از آغاز «عصر جدید»، علی فروغی، مدیر شبکه سه سیما، به برنامه «حالا خورشید» آمد و خبر از ساخت یک برنامه جدید با اجرای احسان علیخانی داد. بعد از صحبت های مدیر شبکه سه در مورد برنامه «عصر جدید»، تبلیغاتش شروع شد که از مردم می خواست ویدئوی استعداد خودشان را در زمینه های مختلف برای برنامه بفرستند، باز هم تا این جا چیزی مشخص نبود که می خواهند با این ویدئوها چه کاری انجام بدهند. از اوایل بهمن که ویدئوهای تبلیغاتی این برنامه آغاز شد، همه متوجه شدند که با یک مسابقه استعدادیابی طرف هستند. تا اینجای کار اتفاق عجیبی رخ نداده بود اما پس از شروع اولین قسمت و دیدن دکور و اجرای برنامه مشخص شد که سوژه ساخت «عصر جدید» چیزی نبود جز برنامه «آمریکا استعداد دارد» (America"s Got Talent) که در کشورهای مختلف دنیا با رعایت قانون کپی رایت امتیاز آن خریداری شده و در شکل های مختلف و با دکورهای متنوع اجرا می شود.

با وجود این که خود «عصر جدید» یک کپی دست چندم از یک برنامه دیگر بود و البته بسیار مورد استقبال قرار گرفته بود، بازهم تعطیل شد و یک کپی خیلی ضعیف تر از برنامه «عصر جدید» ساخته شد. برنامه ای به نام «رویانیوم» که سیدبشیر حسینی اجرای آن را برعهده داشت. کسی که خود داورد مسابقه «عصر جدید» بود.

(تصویر شماره 2)

«آوای جادویی» و جریاناتش

در آمریکا، اروپا، ترکیه و کشورهای زیادی برنامه استعدادیابی خوانندگی برگزار می کنند و پس از سال های طولانی نوبت برگزاری این مسابقات به ایران رسیده است.

بعد از «عصر جدید» که با تعطیلی اش موقعیت های استعدادیابی از دست رفت یکی از پلتفرم ها تصمیم به پخش مسابقه ای به نام «آوای جادویی» گرفت. برنامه ای که به کشف استعدادهای موسیقی می پردازد و داوران آن محمد اصفهانی، محمد معتمدی، رضا یزدانی و رضا صادقی هستند و پخش آن از صبح روز پنجشنبه 25 اسفند 1401 به صورت هفتگی از پلتفرم فیلم نت آغاز شده است. علیرضا افکاری به عنوان مدیر هنری مسابقه حضور دارد و علی اوجی هم اجرای این مسابقه را برعهده دارد.

در نخستین قسمت از مسابقه «آوای جادویی»، علاوه بر معرفی داوران و جزییات مسابقه، اولین گروه از شرکت کنندگان هر کدام یک قطعه اجرا می کنند و نفرات منتخب وارد تیم داوران می شوند.

این مسابقه ابتدا قرار بود اسفند سال گذشته پخش خود را آغاز کند ولیکن درنهایت از آخرین پنجشنبه سال 1401 از فیلم نت عرضه شد.

پیش تولید این مسابقه سال 99 آغاز و فراخوان ارسال ویدئوها توسط علاقه مندان به شرکت در خرداد سال 1400 منتشر شد. پس از اعلام فراخوان، چندین هزار ویدئو به دبیرخانه «آوای جادویی» ارسال شد که این آثار در گروهی به سرپرستی علیرضا افکاری مورد بررسی قرار گرفت و افراد منتخب برای مرحله اولیه مسابقه با عنوان راستی آزمایی به طور حضوری دعوت شدند. از بین این افراد، منتخبانی که اجرایشان مورد تایید قرار گرفت کارت طلایی دریافت کرده و وارد مسابقه شدند. در هر قسمت از «آوای جادویی»، شرکت کنندگان به اجرای قطعاتی از آثار چهره های مطرح کشور می پردازند و نفرات برگزیده با نظر داوران به مراحل بعدی راه می یابند.

تلویزیون کنداکتورش را با مسابقه پر می کند

طلسم حضور رضا صادقی و رضا یزدانی در شبکه نمایش خانگی شکست

تلویزیون در پی جایگزین مهران مدیری است؟

«دورهمی» و تقلید از هندی ها

مسئله کپی از برنامه های خارجی تا قبل از برنامه «دورهمی» مهران مدیری آن چنان جنجال به پا نکرده بود، دست کم به اندازه امروز عیان نشده بود. اولین بار که در سال 94 مراحل پیش تولید برنامه «دورهمی» آغاز شد، به نظر می آمد یک برنامه متفاوت و خلاقانه قرار است با ساختاری کاملا جدید نسبت به سایر آثار نمایشی پیشین تلویزیون ساخته شود اما پس از شروع برنامه معلوم شد که «دورهمی» کپی کاملی از یک برنامه پربیینده کشور هندوستان به نام «Comedy night with kapil» است که مدت هاست به زبان هندی پخش می شود و یکی از پربیننده ترین برنامه های تلویزیونی و جُنگ های طنز شبانه هند است. «دورهمی» کاملا با کپی برداری از آن برنامه ساخته شد و حتی این کپی برداری در شکل دکور و نحوه نشستن مهران مدیری نیز رعایت شده بود و فقط به نوعی متن فارسی در قالب یک برنامه هندی اجرا می شد.

کی زودتر کُپی کرد؟

رمضان سال 97 بود که محمدرضا گلزار پس از حضور در برنامه «ماه عسل » احسان علیخانی، اعلام کرد در حال ساخت برنامه ای با هدف ترویج کتابخوانی است و در همین میان هم به این نکته اشاره کرد که «برنده باش»، نمونه ایرانی یک مسابقه آمریکایی است و او سعی کرده آن را مطابق با شرایط کشور بازسازی و به عبارتی ایرانیزه اش کند اما پیش تر از پخش «برنده باش» برنامه ای با نام «پنج ستاره» برای اولین بار در تاریخ 17 اسفند 96 روی آنتن تلویزیون رفت. کارگردان این برنامه، مصطفی امامی، هم هدف این مسابقه را ترویج کتابخوانی اعلام کرد. مجری فصل اول این برنامه اشکان خطیبی و مجری فصل دوم و سوم آن حمید گودرزی بود.

جنجال های پیرامون این مسابقه تلویزیونی و اشاره به کپی بودن آن زمانی آغاز شد که حمید گودرزی، در صفحه شخصی خود کنایه ای به برنامه رقیب زد و نوشت:« ما می خواهیم یک برنامه حرفه ای و استاندارد بسازیم همه انرژی و توان یک تیم 60 نفر این است که شما یک ساعت از دیدن یک مسابقه جذاب لذت ببرید. هر کسی می خواهد کپی کند، بکند ولی حداقل درست کپی کند.»

این در حالی بود که گلزار حدود دو ماه قبل از شروع برنامه اعلام کرده بود که الگوی خود برای ساخت این برنامه را یک کشور غربی قرارداده اما گودرزی که فصل دوم برنامه اش سه هفته زودتر از «برنده باش» آغاز شده بود معتقد بود که «برنده باش» یک کپی دست دوم و سطح پایین از برنامه «پنج ستاره» است. در همین میان هم عده ای معتقد بودند که این بحث ها تنها یک دعوای رسانه ای برای تبلیغات برنامه است و عده ای دیگر هم معتقد بودند کُپی، کُپی است فرقی نمی کند چه کسی زودتر آن را انجام داده باشد. مهم این است که خلاقیت و نوآوری در آن وجود ندارد.

مهران غفوریان، استیو هاروی می شود؟

بعدها هم برنامه ای به اسم «اعجوبه ها» با اجرای مهران غفوریان پخش شد که از همان ابتدا و حتی از تیزر آن هم مشخص بود که موضوع آن رقابت کودکان برای کشف استعدادهایشان است. این برنامه در 100 قسمت 70 دقیقه ای از شبکه سه سیما پخش شد و بعد از آن، امسال، حامد سلطانی اجرای آن را برعهده گرفت که دیگر با محوریت اصلی آن تفاوت فاحشی داشت.

فصل اول «اعجوبه ها» برنامه ای بود که تاکنون مانند آن در ایران ساخته نشده بود اما استیو هاروی، مجری آمریکایی، پیش از این برنامه ای را با عنوان «کله گنده های کوچک / Little Big Shots» روی آنتن برده که موضوع برنامه رقابت کودکان برای کشف استعدادشان است. عکس های اولیه منتشر شده از دکور برنامه شباهت زیادی به الگوی آمریکایی خود دارد.

259245