کتاب «عملیات والفجر 10» و بازخوانی جنایت بعثی ها در حلبچه
جنایت صدام در بمباران شیمیایی حلبچه، حتی برای رژیم بعث هم جنایت بزرگی بود. او جان چند هزار غیرنظامی، آن هم از مردم عراق را گرفت و بعد به صراحت از این کار دفاع کرد.
به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)؛ در کتاب «عملیات والفجر 10» از قول یکی از شاهدان عینی بمباران شیمایی حلبچه می خوانیم: «لحظه ای پس از بمباران شهر بوی مشمئزکننده سیر به مشامم رسید. فوراً از زیرزمین منزلم خارج شدم و در حالی که چشمانم به شدت می سوخت به سوی منزل پدربزرگم که در پانصد متری در خیابان شهدای حلبچه قرار دارد، رفتم. به جرئت می توانم بگویم که در فاصله منزلم تا خانه پدرم حداقل 300 تن از اهالی محل را دیدم که بی آنکه آثار جراحت بر بدن آن ها باشد در آستانه درب منزل شان به زمین افتاده و جان سپرده بودند.» اما برای درک بهتر این ماجرا، که یکی از بزرگ ترین جنایت های رژیم بعث عراق بود، باید کمی به عقب تر برگردیم و روایت مان را از روز 26 اسفند، که از چند روز قبل از آن شروع کنیم. عملیات والفجر 10، پیشروی در سایه تعجب و نگرانی در چهل وهشت سال نخست عملیات والفجر 10، ناتوانی دشمن در مواجهه با حمله ما هم بسیار آشکار و هم بسیار عجیب بود. فرماندهان ما از ضعف بعثی ها تعجب کرده بودند و به نظرشان چیزی این وسط مشکوک بود. در بخش دیگری می خوانیم: «با توجه به تجربه گذشته، به خصوص سابقه مقاومت سرسختانه و طولانی ارتش عراق در منطقه عملیاتی بیت المقدس 2 در منطقه عمومی ماووت، پیش بینی می شد که دشمن به محض پی بردن به اصلی بودن عملیات جمهوری اسلامی در منطقه حلبچه، هم زمان با استفاده از یگان های احتیاط نزدیک، در مقیاس وسیعی اقدام به آوردن یگان های جدید از مناطق جنوب کند و به مقابله جدی با رزمندگان ایرانی بپردازد.» اما این اتفاق نیفتاد. «پس از گذشت بیش از دو روز از آغاز عملیات، هنوز اقدام درخور انتظاری از ارتش عراق مشاهده نشده است و تحرکات دشمن قوت چندانی ندارد. عدم تحرک جدی دشمن خود بر ابهامات موجود از رفتار دشمن افزوده است.» به نظر می رسید که جایی از کار ایراد دارد. حتی فرماندهان ما این پرسش را پیش می کشیدند که چرا حکومت عراق به مردم شهر حلبچه دستور تخلیه نمی دهد؟ چرا با کاتیوشا و توپخانه اتریشی که از مسافت دور قابل شلیک است، آتش نمی کند؟ آیا دشمن نقشه پیچیده ای طرح کرده و دامی برای چیده است؟ ایرانی ها در حلبچه، تفاوت ما و دشمنان مان این تردید و نگرانی وجود داشت، اما مانع پیشروی ما نمی شد. رزمندگان ما آماده ورود به سه شهر حلبچه و دوجیله و خرمال بودند و حتی هاشمی رفسنجانی، نماینده امام (ره) در شورای عالی دفاع در پیامی به نیروها تاکید و توصیه کرد در ورود به این شهرها، چنان رفتار کنید که تفاوت ما و با دشمنان مان کاملاً معلوم شود. «برای اولین بار ده ها هزار نفر از مردم غیرنظامی عراق در منطقه در اختیار شما قرار می گیرند. از شما انتظار داریم که جلوه های انسانی تان، تبلور رأفت و رحمت الهی و سرمشق برای فاتحان آینده تاریخ شود. می دانید که مردم مظلوم عراق مخصوصاً مردم مسلمان کرد کمرشان زیر بار ستم خمیده و سزاوار محبت و دلجویی اند و نباید آن ها را شریک جنایت بعثی های سفاک به حساب آوریم.» رزمندگان ما نیز چنین کردند. قبل از ورود نیروهای ما به شهر حلبچه، مردم مغازه ها را بسته و در خانه های خودشان پناه گرفته بودند، اما بعد که دیدند هیچ خطری تهدیدشان نمی کند، به مرور از خانه های خودشان بیرون زدند و به زندگی عادی برگشتند و مشغول کارهای روزانه شدند. امام جمعه این شهر، ملاعلی عبدالعزیز که از مدتی قبل به ایران پناهنده شده بود نیز همراه نیروهای ما وارد شهر شد و نقش مهمی در ایجاد آرامش و اعتماد میان اهالی ایفا کرد. خشم بعثی ها از شکست و انتقام آنان از مردم اما در آن سوی ماجرا، بعثی ها نقشه پیچیده ای نکشیده و دامی پهن نکرده بودند. آنان در این نبرد، طرف ضعیف تر بودند و توان مهار موج حملات ما را نداشتند. مقاومت شان به آسانی درهم شکست و بعد به تلافی این شکست، همان شیوه ای را به کار گرفتند که از مدتی قبل، هر بار که شکست می خوردند یا به شکست نزدیک می شدند از آن استفاده می کردند. آنان با حملات هوایی کل آن منطقه را با بمب های شیمیایی بمباران کردند. این بار منطقه ای در خاک عراق، یعنی حلبچه و روستاهای اطراف آن را بمباران کردند و به روایتی جان چند هزار نفر را گرفتند. شمار قربانیان غیرنظامی این جنایت را تا پنج هزار نفر ثبت کرده اند. «با این اقدام دشمن، وضعیت عادی شهر و روستاهای اطراف آن یک باره و به طور کلی تغییر کرد. بمباران شیمیایی تنها چند دقیقه بعد چهره ای متفاوت از شهر و مردم پیش روی همگان قرار داد. در لحظاتی کوتاه بر اثر تنفس گازهای سمی تعداد زیادی از مردم به شهادت رسیدند. خانه ها، کوچه ها و خیابان های شهر پر از جنازه هایی شد که همچون مجسمه در حالت های مختلف در جای خود خشک شده و صحنه های بسیار رقت باری را در جای جای شهر به وجود آورده بودند. با آغاز بمباران، بسیاری از مردم حلبچه برای در امان ماندن از انفجارها به زیرزمین منازل خود پناه بردند که به دلیل سنگینی گازهای سمی و نفوذ به این مکان ها، همه آن ها به طور دسته جمعی شهید شدند.» کتاب «عملیات والفجر 10» که از سوی مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس منتشر شده است گوشه ای از این جنایت بعثی ها را، از لابه لای خاطرات و مستندات بازخوانی می کند. از جمله روایت اسدالله احمدی، راوی نیروی زمینی سپاه که یک ساعت پس از بمباران به آن منطقه رفت و می نویسد که «به اتفاق برادر علیرضا ایزدی راوی قرارگاه فتح جهت مشاهده نتیجه بمباران به منطقه مذکور رفتیم. شهر و جاده های منتهی به آن بمباران شده و محل اصابت بمب ها به قطر حدود هفت تا هشت متر و به عمق حدود دو متر حفره هایی ایجاد کرده بود. مقدار زیادی البسه و لحاف و تشک و وسایل زندگی روی جاده ریخته بود. در نزدیکی یک خودرو نظامی عراقی که در حال سوختن بود، به جنازه چهار نفر (دو زن و یک پسر جوان چهارده یا پانزده ساله و یک دختربچه شش یا هفت ساله) برخوردیم. یکی از جنازه ها متعلق به دختری بود که از سینه به بالای بدنش وجود نداشت. جنازه دیگر مربوط به یک زن، یک پسرک جوان و یک کودک بود که در حاشیه جاده افتاده بودند.» کنت تیمرمن در کتاب «سوداگری مرگ» درست می نویسد که «صدام که از همدستی کردهای عراقی با دشمن (ایران) به خشم آمده بود، فرمان مرگ تمامی مردم حلبچه را صادر کرد.» شهر حدود هفتاد هزار نفر جمعیت داشت و صدام مصمم بود که همه آنان را دسته جمعی مجازات کند. بمباران شیمیایی آن منطقه، ساعت 11 روز 26 اسفندماه 1366 شروع شد و با شدت و ضعف، تا پایان آن ماه ادامه داشت. دیکتاتور عراق حتی سعی در پنهان نگه داشتن این جنایت نکرد «بلکه با صراحت اعلام کرد که شهر کردنشین حلبچه به جرم همدستی با دشمن مجازات شده است.»