دریغ از درگذشتگان بی تکرار
(تصویر شماره 1)(تصویر شماره 2)(تصویر شماره 3)(تصویر شماره 4)(تصویر شماره 5)(تصویر شماره 6)(تصویر شماره 7)(تصویر شماره 8)(تصویر شماره 9)(تصویر شماره 10)
وقتی به سال 1401 نگاه می کنیم هنرمندان مطرحی را در این سال از دست داده ایم. شاید بهتر باشد در پایان سال 1401 یادی از آن ها کنیم.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)؛ سال 1401 روزهای پایانی خود را طی می کند، وقتی به سال 1401 نگاه می کنیم هنرمندان مطرحی را در این سال از دست داده ایم و همین بهانه خوبی است که به سراغ درگذشتگان هنر در سال 1401 برویم و از آن ها یادی کنیم. امیدواریم روح همه بزرگان این عرصه قرین رحمت الهی قرار بگیرد. جلال مقامی – دوبلور (تصویر شماره 2) جلال مقامی دوبلور، گوینده، مدیر دوبلاژ و بازیگر ایرانی بود. جلال مقامی به دلیل اجرای برنامه «دیدنی ها» در بین مردم شهرت داشت. جلال مقامی در دوم مرداد 1320 در تهران و در خانواده ای اهل کاشان زاده شد. فعالیت هنری را از سنین نوجوانی با بازی در تئاتر شروع کرد و سپس به تشویق حیدر صارمی از سال 1337 وارد عرصه دوبلاژ شد. وی از سال 1344 در فیلم های سینمایی به ایفای نقش پرداخت و مدیریت دوبلاژ را از سال 1345 آغاز کرد. جلال مقامی همسر رفعت هاشم پور، دوبلور پیشکسوت سینما و تلویزیون، و همچنین دایی شراره حضرتی، دوبلور، است. جلال مقامی از سال 1362 به مدت 12 سال اجرای برنامه دیدنی ها به تهیه کنندگی غلامحسین میرزاده را برعهده داشت. این برنامه در آن سال ها که با دوران جنگ هشت ساله همزمان بود، روزهای یکشنبه از شبکه دو پخش می شد و با اجرای جلال مقامی به یکی از محبوب ترین برنامه های تلویزیونی در ایران تبدیل شد. دوبله منحصربه فرد او در سریال لبه تاریکی یکی از شاهکارهای مقامی است. از مشهورترین آثار مقامی می توان به گویندگی اش در آثاری چون «لورنس عربستان به جای عمر شریف»، «شکوه علفزار»، «ارتش سری»، «پوآرو»، «شرلوک هلمز»، «هشدار برای کبری 11 به جای سمیر» اشاره کرد. او در باب دوبلوری و آینده آن در ایران می گوید: «بگذارید واقعیت را بگویم که با ادامه روند فعلی چند سال آینده شاهد این اتفاق خواهیم بود که دوبله ایران از جایگاه رفیع خود را به سطح نازلی برسد.» جلال مقامی عصر پنجشنبه 5 آبان 1401 در اثر ایست قلبی درگذشت. مراسم تشییع پیکر زنده یاد جلال مقامی صبح یکشنبه هشتم آبان ماه از مقابل خانه هنرمندان ایران برگزار و پیکر او در قطعه هنرمندان بهشت زهرا به خاک سپرده شد. شهروز ملک آرایی – دوبلور و بازیگر (تصویر شماره 3) شهروز ملک آرایی دوبلور و بازیگر ایرانی بود. او در خانواده ای مذهبی که نمایندگی علمای قم در ملایر را به عهده داشت به دنیا آمد و در سال 1333 در 13 سالگی به پیشنهاد یکی از دوستان خانوادگی اش به تهران آمد. وی دوران ابتدایی و راهنمایی تحصیل خود را در مدرسه وحید در خیابان شوش تهران به تحصیل پرداخت. ملک آرایی پس از ورود به تهران برای حضور در فعالیت های فرهنگی و هنری جامعه تئاتر باربد به اسماعیل مهرتاش معرفی شد. او در آنجا ابتدا رشته آواز و سپس بازیگری تئاتر را در پیش گرفت. گویندگی ملک آرایی شامل نقش کاپیتان لینچ در کارتون ماجراهای گالیور و آقای ووپی در پویانمایی تنسی تاکسیدو می شود. در دهه 50 به دلیل کمبود دستمزد عده ای از دوبلورها اعتصاب کردند و خواستار بررسی وضعیت خود شدند یکی از این دوبلورها ملک آرایی بود. اما برخی از هنرپیشگان رادیو و تئاتر از جمله اکبر زنجان پور با همان دستمزد دعوت به کار دوبله شدند و اعتصابات را شکستند. پس از آن در دهه های اخیر نیز مجدداً دست به اعتصاب زدند و این بار دوبلورهایی چون چنگیز جلیلوند اعتصابات را شکستند و به سرانجام نرسید. عباس منتجم شیرازی- خواننده محلی و بازیگر (تصویر شماره 4) عباس منتجم شیرازی (زاده 1314 در شیراز – درگذشته 22 مرداد 1401 در اصفهان) خواننده و بازیگر اهل ایران بود. او در دهه 1340 با خواندن ترانه های محلی به شهرت رسید و به بازیگری در سینما نیز پرداخت. وی برای نخستین بار، ترانه فولکلور واسونک شیرازی را در یک فیلم سینمایی اجرا کرد. او نخستین کسی است که برای شهر شیراز ترانه خواند و ترانه فولکلور واسونک شیرازی را برای نخستین بار در یک فیلم سینمایی اجرا کرد و به گوش مخاطبان رساند. او پس از انقلاب 1357 در محله سعدیه شیراز، در یک داروخانه مشغول به کار شد. وی در زمان جنگ ایران و عراق در عملیات والفجر 8 حضور داشت و از ناحیهٔ سر مورد اصابت ترکش خمپاره قرار گرفت و دچار آسیب دیدگی جدی شد. او بعدها به اصفهان رفت و به همراه پسرش تا پایان زندگی در آن شهر ماند. کتاب از گشایش تا نوا به کوشش فرشته اسدپناه از زندگی نامه عباس منتجم شیرازی گردآوری شده استعباس منتجم شیرازی، 22 مرداد 1401 در اصفهان درگذشت. توران مهرزاد - بازیگر پیشکسوت تئاتر، دوبلور (تصویر شماره 5) توران مهرزاد با نام اصلی فاطمه بزرگمهری راد، بازیگر پیشکسوت تئاتر، دوبلور و گوینده ی رادیوی اهل ایران بود. با نام اصلی فاطمه بزرگمهری راد، سال 1309 در تهران متولد شد و خواهر ایران بزرگمهری راد دوبلور می باشد. او فعالیت هنری خود را از سال 1323 در عرصه تئاتر زیرنظر عبدالحسین نوشین آغاز کرد و از بازیگران اصلی گروه نوشین در تئاتر فردوسی و تئاتر سعدی بوده است. وی بازی در نمایش های رادیویی را از سال 1335، فعالیت در دوبله را از سال 1338، بازی در سینما را از سال 1347 با فیلم تنگه اژدها به کارگردانی سیامک یاسمی و بازی در تلویزیون را از سال 1352 آغاز کرد. او اولین گوینده زنی بود که در رادیو دعای صبحگاهی خوانده است. او در فیلم های مهمی چون لیلا ، پری ، قرمز و ... نقش آفرینی کرده بود و آخرین نقش آفرینی اش در تله فیلم حبیب به کارگردانی داریوش یاری در سال 1389 بود. شهلا ناظریان – دوبلور (تصویر شماره 6) شهلا ناظریان صداپیشه، مجری رادیو و بازیگر اهل ایران بود. شهلا ناظریان در سال 1326 در تهران متولد شد و به تشویق مادرش از سال 1341 و همزمان با تحصیل در دبیرستان وارد عرصه دوبله شد. او در ابتدا با نقش های کوتاه زیر نظر عطاءالله کاملی، سعید شرافت و محمدعلی زرندی گویندگی را آغاز کرد و سپس به پیشنهاد روبیک در استودیو دماوند به مدت 5 سال مشغول شد و به خاطر استعدادش خیلی زود به عنوان گوینده نقش های اول مورد توجه مدیران دوبلاژ قرار گرفت. او همسر حسین عرفانی، دوبلور و بازیگر و دخترعموی ایرج ناظریان، دوبلور ایرانی است. دخترش مهسا عرفانی نیز در دوبله فعالیت دارد. او از اواسط دهه هشتاد و پس از بیماری، به ندرت گویندگی می کرد و به عنوان مدیر دوبلاژ مشغول به کار بود. شهلا ناظریان 4 اردیبهشت 1401 در سن 74 سالگی براثر ایست قلبی درگذشت. پیکر وی روز چهارشنبه 7 اردیبهشت 1401 در قطعه هنرمندان بهشت زهرا به خاک سپرده شد. حسن ناهید – نوازنده نی (تصویر شماره 7) حسن ناهید موسیقی دان و نوازنده نی اهل ایران بود. در سال 1341 توسط حسین قوامی به برنامه گلها دعوت شده و همکاری خود را در این برنامه آغاز نمود. او در فرهنگ و هنر نیز با ارکستر فرامرز پایور شرکت نمود که بیست سال این همکاری ادامه یافت. حسن ناهید درباره شیوه کار خود می گوید: «من هیچ وقت از زنده یاد کسایی تقلید نکردم و دنبال کار خودم رفته ام» در سال 1392 مدرک درجه یک هنری به حسن ناهید اعطاء شد. او در بیست و یکمین جشنواره بین المللی موسیقی فجر در سال 1384 مورد تقدیر قرار گرفت. ناهید طی مصاحبه ای در اردیبهشت 1397 اظهار داشت از سه، چهار سال پیش و به دلیل انجام جراحی ایمپلنت، دیگر قادر به نی نوازی نیست. سرانجام وی پس از مدتی بیماری در شامگاه پنجشنبه 27 بهمن 1401 در خانه اش درگذشت. پیکر وی روز دوشنبه 1 اسفند با حضور جمعی از هنرمندان موسیقی ایران از تالار وحدت به قطعه هنرمندان بهشت زهرا منتقل شد. محمد جواد نظری گلپایگانی – بازیگر (تصویر شماره 8) محمد جواد نظری گلپایگانی تهیه کننده و بازیگر اهل ایران بود. وی با بازی در نقش آتقی در سریال آینه عبرت معروف شد. جواد گلپایگانی تهیه کننده دو فیلم «شیلات» و «نقطه ضعف» است. جواد گلپایگانی در سال 1380 با یک عابر پیاده تصادف کرد، خانواده متوفی بدون گرفتن دیه اعلام رضایت کردند ولی مجدداً تصادف کرد و تصادفش منجر به جرح شد و گلپایگانی به زندان رفت. گلپایگانی گفته زندانی شدن، باعث شد نتواند متولی اموالش باشد و برای بدهی ها سال ها در زندان ماند. در بهمن 1393 اعلام شد که با کمک ستاد دیه و خیرین گلپایگانی همه بدهی های او داده شده و او از زندان آزاد شده است. جواد گلپایگانی 14 اسفند 1401 بر اثر سکته قلبی در سن 71 سالگی درگذشت. سیاوش نورپور- آهنگساز (تصویر شماره 9) سیاوش نورپور آهنگساز، مدرس موسیقی، نوازنده تار، سه تار و تنبور کُرد اهل ایران بود. تصنیف «مردانِ خدا» از آثار او است. وی همچنین بنیان گذار و سرپرست گروه موسیقی مشتاق بود. سیاوش نورپور 28 آذر سال 1328 در محله فیض آباد کرمانشاه متولد شد. او در سال 1358 با همراهی و نظارت مسعود زنگنه در مرکز حفظ و اشاعه موسیقی، گروه تنبورنوازان را تشکیل داد و تصنیف «باز هوای وطنم آرزوست» را که از ملودی های دراویش قادری کردستان بود، در آواز بیات اصفهان تنظیم و با صدای حشمت الله لرنژاد ضبط کرد. پس از آن به مدت 10 شب، همراه با گروه تنبورنوازان به خوانندگی سید جلال الدین محمدیان در تالار وحدت تهران به اجرای برنامه پرداخت. سیاوش نورپور 26 تیر 1401، پس از یک دوره بیماری در کرمانشاه درگذشت. پیکر او 27 تیر 1401، در قطعه هنرمندان باغ فردوس کرمانشاه به خاک سپرده شد. اصغر یوسفی نژاد- کارگردان و فیلمنامه نویس(تصویر شماره 10) اصغر یوسفی نژاد کارگردان، فیلم نامه نویس و منتقد سینما بود. وی سال ها در نشریه های معتبری مانند مجله فیلم فعالیت داشت. او در سال 1395 با فیلم خانه (اِئو) توجه منتقدین را جلب کرد. آخرین فیلم او، عروسک، از جشنواره فیلم فجر کنار گذاشته شد و تلاش های او برای دریافت پروانه نمایش بی نتیجه ماند. مراسم تشییع پیکر این سینماگر، چهارشنبه 23 شهریورماه ساعت 10 صبح از مقابل صداوسیما تبریز انجام و در «وادی رحمت» این شهر به خاک سپرده شد. هر چند در سطر سطر این گزارش از مرگ نوشتیم اما غافل نبودیم از آثار گرانقدری که هر کدام از چهره های درگذشته هنر برایمان به جای گذاشتند و هر وقت یکی ار آثارشان را مرور کنیم یا چشممان به نامشان بر روی آثارشان بیفتد آنها زنده خواهند بود و به ما راه را نشان خواهند داد تا از میان سطرهای پر دانش و عمیق شان باز هم برای اعتلای ایران عزیز قدم برداریم.