جذب روشنفکران ایرانی، سیاست شرکت نفت ایران و انگلیس
(تصویر شماره 1)
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، 29 اسفند 1329 مجلس شورای ملی طرحی را به تصویب رساند که براساس آن صنعت نفت ایران، ملی اعلام شد. این یعنی پایان بخشیدن به حاکمیت انگلستان بر حیاتی ترین ماده خامی که از سرزمین ایران به دست می آمد. نفت از روزی که در ایران کشف شد، تأثیرات مهمی در ساحت های مختلف زندگی مردم ایران گذاشت و رد پای آن را در سیاست، اقتصاد و حتی در فرهنگ می توان دید. نفت نخستین بار در مسجدسلیمان کشف شد و بعدها انگلیسی ها تمام عیار به ایران آمدند و با تأسیس شرکت نفت ایران و انگلیس، بخش مهمی از درآمد ایران از این ماده حیاتی را به جیب می زدند. شهرهای خوزستان بخصوص مسجد سلیمان و آبادان که تأسیسات شرکت نفت در آنجا بیشتر مستقر بود، اندک اندک تحت تأثیر حضور خارجی ها و نیاز به کارگر برای استخراج نفت قرار گرفت و سیمای این مناطق، از اساس دیگرگون شد.
اثرگذاری نفت بر داستان نویسی و شعر
طبیعی بود که انگلیسی ها، همزمان با ورود به ایران به هوای نفت، فرهنگ خود را به کشور ما انتقال دهند. محصولات فرهنگی انگلیسی زبان در شهرهای نفتی ایران به عنوان نخستین محل مصرف، وارد می شدند. این محصولات از کتاب و رمان گرفته تا فیلم برای کارگران و کارمندان شرکت نفت و نیز مردم این شهرها در دسترس بود، ضمن اینکه وجود چندین کارشناس و مهندس و تکنسین انگلیسی، باعث رواج این زبان در سطح این شهرها می شد. به همین دلیل نسل جوانی در این شهرها رشد کرد که به واسطه دسترسی به محصولات فرهنگی کشورهای انگلیسی زبان و نیز توانایی قابل توجه در درک و مکالمه زبان، با ادبیات روز جهان پیوند خوردند. گروهی از این جوانان خود بعدها در حوزه های مختلف وارد تولید آثار ادبی و هنری شدند. بی دلیل نیست که در صف اول داستان نویسان ایران در دهه های 30 تا 50 گروه زیادی از داستان نویسان خوزستانی بخصوص آبادانی دیده می شوند. فقط کافی است به این فهرست نگاهی بیندازیم: ناصر تقوایی، احمد محمود، زویا پیرزاد، نسیم خاکسار، محمد ایوبی، صفدر تقی زاده، کورش اسدی، احمد بیگدلی و... البته این فهرست بسیار طولانی تر از این حرف ها است و نوشتن درباره داستان نویسان آبادانی، خود یک مقاله مفصل می شود.
تأثیر نفت بر عرصه فرهنگ بر داستان نویسی، محدود نمی شد و حتی حوزه شعر را هم دربر می گرفت. شاعران مسجدسلیمانی در دهه 1350 جریانی در شعر ایران ایجاد کردند که به موج ناب مشهور شد. آنان که تحت تأثیر ادبای خارجی و آثار ترجمه قرار داشتند، جریانی راست گرا و تعهدگریز را در شعر ایران پایه گذاری کردند که با شاعرانی چون هوشنگ چالنگی، هرمز علی پور، سیدعلی صالحی و یارمحمد اسدپور شناخته می شد. این جریان اگرچه زمانی طولانی دوام نیاورد اما در زمان خود و بخصوص با نقش هدایتگر منوچهر آتشی در فضای ادبی ایران تأثیرگذار بود.
یکی از مهم ترین تأثیرات فضای فرهنگی جنوب کشور تحت تأثیر شرکت نفت، رواج ترجمه در ایران بود. در آن زمان مترجمان زیادی برای ترجمه آثار نویسندگان آمریکایی و انگلیسی در جنوب تربیت شدند که از مهم ترین این افراد می توان به نجف دریابندری اشاره کرد که خود زاده آبادان بود. او در نوجوانی مترجمی فیلم های شرکت نفت را برای پخش در سینمای این شرکت برعهده گرفت و همین باعث شد به ترجمه علاقه مند شود و خیلی زود با ترجمه آثار نویسندگان بزرگ و مشهوری چون برتراندراسل، ارنست همینگوی، مارک تواین و ویلیام فاکنر به یکی از مهم ترین مترجمان ادبی ایران تبدیل شود.
دروغ بزرگ حزب توده در جریان ملی شدن صنعت نفت
جذب روشنفکران ایرانی
شرکت نفت ایران و انگلیس و بعدها شرکت نفت ایران، توجه خاص و مهمی به حوزه روابط عمومی داشت. آنها درپی این بودند که افکار عمومی ایران را در قضیه نفت، مدیریت کنند و به همین دلیل با جذب نیروهای برجسته ادبی و هنری ایران و سفارش پروژه های کاری به نویسندگان و فیلمسازان و شاعران سعی داشتند، تصویر خوبی از خویش در ذهن مردم کشور ایجاد کنند. به همین دلیل است که در فهرست کارکنان این شرکت به نام های مهم و مشهور بر می خوریم. برای مثال ابراهیم گلستان سال ها برای شرکت نفت کار کرد و بسیاری از آثار سینمایی او به سفارش و سرمایه گذاری این شرکت چه قبل از ملی شدن و چه بعد از ملی شدن صنعت نفت بود. صادق چوبک که یکی از مهم ترین داستان نویسان ایران در دوران خود بود، سال ها به عنوان مسئول کتابخانه شرکت نفت کار می کرد و هم او بود که اسماعیل فصیح را در سال 1342 برای کار در بخش مناطق نفت خیز جنوب معرفی کرد و او هم سال ها کارمند بخش آموزش این شرکت بود. چنانکه می بینیم تأثیرگذاری صنعت نفت بر فرهنگ و بخصوص ادبیات ایران چنان گسترده بوده است که نمی توان از آن چشم پوشید و کسانی که نفت را تنها بر اقتصاد ایران، تأثیرگذار می دانند، بخش مهمی از این اثربخشی را نادیده گرفته اند.
انتهای پیام/
امروز سالگرد ملی شدن صنعت نفت در ایران است. صنعتی که نه تنها باعث ایجاد تغییرات مهم و بزرگ در اقتصاد ایران شد، در دیگر عرصه های حیات اجتماعی از جمله فرهنگ نیز تأثیرگذار بود.
- اخبار فرهنگی -
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، 29 اسفند 1329 مجلس شورای ملی طرحی را به تصویب رساند که براساس آن صنعت نفت ایران، ملی اعلام شد. این یعنی پایان بخشیدن به حاکمیت انگلستان بر حیاتی ترین ماده خامی که از سرزمین ایران به دست می آمد. نفت از روزی که در ایران کشف شد، تأثیرات مهمی در ساحت های مختلف زندگی مردم ایران گذاشت و رد پای آن را در سیاست، اقتصاد و حتی در فرهنگ می توان دید. نفت نخستین بار در مسجدسلیمان کشف شد و بعدها انگلیسی ها تمام عیار به ایران آمدند و با تأسیس شرکت نفت ایران و انگلیس، بخش مهمی از درآمد ایران از این ماده حیاتی را به جیب می زدند. شهرهای خوزستان بخصوص مسجد سلیمان و آبادان که تأسیسات شرکت نفت در آنجا بیشتر مستقر بود، اندک اندک تحت تأثیر حضور خارجی ها و نیاز به کارگر برای استخراج نفت قرار گرفت و سیمای این مناطق، از اساس دیگرگون شد.
اثرگذاری نفت بر داستان نویسی و شعر
طبیعی بود که انگلیسی ها، همزمان با ورود به ایران به هوای نفت، فرهنگ خود را به کشور ما انتقال دهند. محصولات فرهنگی انگلیسی زبان در شهرهای نفتی ایران به عنوان نخستین محل مصرف، وارد می شدند. این محصولات از کتاب و رمان گرفته تا فیلم برای کارگران و کارمندان شرکت نفت و نیز مردم این شهرها در دسترس بود، ضمن اینکه وجود چندین کارشناس و مهندس و تکنسین انگلیسی، باعث رواج این زبان در سطح این شهرها می شد. به همین دلیل نسل جوانی در این شهرها رشد کرد که به واسطه دسترسی به محصولات فرهنگی کشورهای انگلیسی زبان و نیز توانایی قابل توجه در درک و مکالمه زبان، با ادبیات روز جهان پیوند خوردند. گروهی از این جوانان خود بعدها در حوزه های مختلف وارد تولید آثار ادبی و هنری شدند. بی دلیل نیست که در صف اول داستان نویسان ایران در دهه های 30 تا 50 گروه زیادی از داستان نویسان خوزستانی بخصوص آبادانی دیده می شوند. فقط کافی است به این فهرست نگاهی بیندازیم: ناصر تقوایی، احمد محمود، زویا پیرزاد، نسیم خاکسار، محمد ایوبی، صفدر تقی زاده، کورش اسدی، احمد بیگدلی و... البته این فهرست بسیار طولانی تر از این حرف ها است و نوشتن درباره داستان نویسان آبادانی، خود یک مقاله مفصل می شود.
ملی شدن صنعت نفت؛ دستاوری که با خوشبینی بر باد رفت
تأثیر نفت بر عرصه فرهنگ بر داستان نویسی، محدود نمی شد و حتی حوزه شعر را هم دربر می گرفت. شاعران مسجدسلیمانی در دهه 1350 جریانی در شعر ایران ایجاد کردند که به موج ناب مشهور شد. آنان که تحت تأثیر ادبای خارجی و آثار ترجمه قرار داشتند، جریانی راست گرا و تعهدگریز را در شعر ایران پایه گذاری کردند که با شاعرانی چون هوشنگ چالنگی، هرمز علی پور، سیدعلی صالحی و یارمحمد اسدپور شناخته می شد. این جریان اگرچه زمانی طولانی دوام نیاورد اما در زمان خود و بخصوص با نقش هدایتگر منوچهر آتشی در فضای ادبی ایران تأثیرگذار بود.
یکی از مهم ترین تأثیرات فضای فرهنگی جنوب کشور تحت تأثیر شرکت نفت، رواج ترجمه در ایران بود. در آن زمان مترجمان زیادی برای ترجمه آثار نویسندگان آمریکایی و انگلیسی در جنوب تربیت شدند که از مهم ترین این افراد می توان به نجف دریابندری اشاره کرد که خود زاده آبادان بود. او در نوجوانی مترجمی فیلم های شرکت نفت را برای پخش در سینمای این شرکت برعهده گرفت و همین باعث شد به ترجمه علاقه مند شود و خیلی زود با ترجمه آثار نویسندگان بزرگ و مشهوری چون برتراندراسل، ارنست همینگوی، مارک تواین و ویلیام فاکنر به یکی از مهم ترین مترجمان ادبی ایران تبدیل شود.
دروغ بزرگ حزب توده در جریان ملی شدن صنعت نفت
جذب روشنفکران ایرانی
شرکت نفت ایران و انگلیس و بعدها شرکت نفت ایران، توجه خاص و مهمی به حوزه روابط عمومی داشت. آنها درپی این بودند که افکار عمومی ایران را در قضیه نفت، مدیریت کنند و به همین دلیل با جذب نیروهای برجسته ادبی و هنری ایران و سفارش پروژه های کاری به نویسندگان و فیلمسازان و شاعران سعی داشتند، تصویر خوبی از خویش در ذهن مردم کشور ایجاد کنند. به همین دلیل است که در فهرست کارکنان این شرکت به نام های مهم و مشهور بر می خوریم. برای مثال ابراهیم گلستان سال ها برای شرکت نفت کار کرد و بسیاری از آثار سینمایی او به سفارش و سرمایه گذاری این شرکت چه قبل از ملی شدن و چه بعد از ملی شدن صنعت نفت بود. صادق چوبک که یکی از مهم ترین داستان نویسان ایران در دوران خود بود، سال ها به عنوان مسئول کتابخانه شرکت نفت کار می کرد و هم او بود که اسماعیل فصیح را در سال 1342 برای کار در بخش مناطق نفت خیز جنوب معرفی کرد و او هم سال ها کارمند بخش آموزش این شرکت بود. چنانکه می بینیم تأثیرگذاری صنعت نفت بر فرهنگ و بخصوص ادبیات ایران چنان گسترده بوده است که نمی توان از آن چشم پوشید و کسانی که نفت را تنها بر اقتصاد ایران، تأثیرگذار می دانند، بخش مهمی از این اثربخشی را نادیده گرفته اند.
انتهای پیام/