به گزارش خبرنگار
خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)؛ سال 1401 روزهای پایانی خود را طی می‌کند و همین مناسبت بهانه خوبی است که به سراغ درگذشتگان هنر در سال 1401 برویم و از آن‌ها یادی کنیم.
امیراشرف آریان‌پور- موسیقی دان امیراشرف آریان‌پور، موسیقی‌دان، پژوهشگر، مدرس موسیقی و نویسنده اهل ایران بود. او یکی از نخستین مروجان هنر اپرا در ایران بود و سال‌ها مدیریت تالار رودکی تهران را بر عهده داشت. امیراشرف آریان‌پور کاشانی 1 تیر 1317 در تهران متولد شد. او که فارغ‌التحصیل هنرستان موسیقی ملی و از شاگردان فاخره صبا بود در سال 1336 مدرک کارشناسی خود را از دانشکده ادبیات دانشگاه تهران و در سال 1339 مدرک کارشناسی ارشد مدیریت را از دانشکده حقوق ایران دریافت کرد. وی در ادامه تحصیلات دانشگاهی، مدرک دکترای خود را در ادبیات فارسی، روزنامه‌نگاری و علوم اداری از دانشگاه تهران و در سال 1352 دکترای تخصصی را در رشته موزیکولوژی از دانشگاه گوته وین اتریش اخذ کرد. پس از آن تحصیلات خود را در رشته تاریخ هنر در دانشگاه فرانکفورت پی گرفت. از امیراشرف آریان‌پور بیش از 350 مقاله علمی پژوهشی و چند کتاب منتشر شده‌است. او همسر پری ثمر، خواننده اپرا، برادر امیرحسین آریان‌پور، جامعه‌شناس، نویسنده، فرهنگ‌نویس، مترجم، داییِ مهرداد مشایخی، جامعه‌شناس، پژوهشگر، فعال سیاسی و جامعه‌شناسی و پسرخاله سهراب سپهری، شاعر معاصر و نقاش بود. وی در بهمن 1391 در مراسم پایانی بیست و هشتمین جشنواره بین‌المللی موسیقی فجر مورد تجلیل قرار گرفت. امیراشرف آریان‌پور صبح 6 مرداد 1401 به علت ایست قلبی، در تهران درگذشت. پیکر او 9 مرداد 1401 در قطعه هنرمندان بهشت زهرای تهران به خاک سپرده شد.
سید حسین ابراهیمیان - بازیگر سینما و تلویزیون و کشتی‌گیر سید حسین ابراهیمیان، بازیگر سینما و تلویزیون و کشتی‌گیر پیشین اهل ایران بود. وی در مسابقات قهرمانی جهان 1957 در دسته62 کیلوگرم کشتی آزاد، با شکست مقابل مصطفی داغستانلی (کشتی‌گیر روسی الاصل کشور ترکیه) صاحب نشان نقره شد. وی سپس با تغییر رشته به کشتی فرنگی رفت و در رقابت‌های قهرمانی جهان سال 1961 در وزن 67 کیلوگرم و سال 1962 در 70 کیلوگرم به ترتیب در جایگاه ششم و پنجم قرار گرفت. وی در دو المپیک تابستانی 1960 و 1964 شرکت کرد و در بازی‌های 1960 به مقام ششم رسید. وی از شاگردان حبیب‌الله بلور بود و بازی در سینما را از سال 1345 و با «مرد و نامرد» به کارگردانی «سیاوش شاکری» آغاز کرد. ملاقاسمی که به دلیل بیماری سرطان در بخش مراقبت‌های ویژه بیمارستانی در آمستردام بستری بود، در 5 اردیبهشت 1401 در سن 89 سالگی درگذشت.
حسن ارژنگ نژاد – مجسمه ساز میرحسن ارژنگ‌نژاد نقاش، طراح و مجسمه‌ساز ایرانی بود. ارژنگ‌نژاد در سال 1300 در شهر مشهد زاده شد و دوره دبستان را دبستان عنصری در همین شهر گذراند. در نوجوانی (دوازده سالگی) با پدر و مادرش و هفت خواهر و برادر، به شهر تهران رفت. او در سال 1323 با ستاره دختر غلامرضا رحیم زاده ارژنگ ازدواج کرده‌است و سه فرزند به نام‌های فرامرز، فرزانه و فرامه داشت. او از دوازده سالگی در کارگاه غلامرضا رحیم زاده ارژنگ که پسرخاله او بود؛ مشغول به کار شد و به همراه اسماعیل ارژنگ در پروژه‌های مختلف زیباسازی شهر تهران نظیر تندیس نبرد گرشاسب با اژدها واقع در میدان باغشاه و نقش برجسته بهرام گور و خسرو پرویز در کاخ سفید واقع در کاخ سعدآباد همکاری داشتند. در دهه 30، به همراه اسماعیل ارژنگ، مغازه ای تحت عنوان «پاپانوئل» در خیابان جمهوری داشتند. از آثار او می‌توان به تندیس 12 تن از بزرگان ایرانی مانند اشک اول، نادر شاه افشار، یعقوب لیث صفاری و در پارک ملت مشهد، نیم تنه یپرم‌خان در موزه کلیسای ارامنه در جلفای اصفهان، نیم تنه جبار باغچه بان در مدرسه ناشنوایان تهران، نیم تنه لیمجی مانوکچی زرتشتی در مدرسه انوشیروان تهران، نقش‌برجسته بهرام گور و خسروپرویز در ورودی کاخ ابیض و مجسمه حیوانات در محوطه دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران اشاره کرد. ظهر 25 مرداد 1401 استاد میرحسن ارژنگ‌نژاد که در پی ابتلاء به کرونا در بیمارستان بستری بود در سن صد و یک سالگی درگذشت.
مهین افشان پور – نگارگر مهین افشان‌پور هنرمند و نگارگر اهل ایران بود. وی نخستین زن ایرانی بود که در نگارگری موفق به اخذ مدرک درجه یک هنری از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در ایران شد. مهین افشان‌پور در سال 1348 وارد هنرستان کمال الملک شد و کار خود را با طراحی سیاه‌قلم، نقاشی رنگ روغن، و تذهیب آغاز و در سال 1360 آموزش را در دانشگاه‌های هنر، سوره، و میراث فرهنگی در پیش گرفت. افشان‌پور سال‌ها در دانشگاه‌های گوناگون سابقه تدریس داشت. مهین افشان‌پور از دوران نوجوانی و جوانی به نقاشی و صورت گری علاقه داشت و نزد استادانی چون حسین شیخ طبیعت، مشیری سیاه قلم، یوسفی، و الطافی به تحصیل هنر پرداخت اما علاقه زیاد افشان‌پور به نگارگری او را به مکتب جلالی سوسن آبادی کشاند تا سرانجام نزدیک 30 سال در این زمینه به خلق بیش از 100 اثر منحصر به فرد بپردازد. فیلم مستند بانوی خیال: این فیلم مستند کوتاه، نگاهی گذراست به زندگی مهین افشان‌پور دارد که به مناسبت بزرگداشت او در همایش آداب معنوی در هنرهای سنتی که در تاریخ 1387 برگزار گردید به کارگردانی آرش رئیسیان و به سفارش دبیرخانه همایش آداب معنوی در هنرهای سنتی ساخته شده‌است. سرانجام مهین افشان‌پور هنرمند پیشکسوت نگارگری صبح دوشنبه، 31 مرداد ماه پس از سال‌ها مبارزه با بیماری درگذشت.
سیروس افهمی – بازیگر سیروس افهمی دوبلور، نمایشنامه نویس و بازیگر قدیمی سینما و تلویزیون بود. سیروس افهمی که مردم او را بیشتر با ایفای نقش پهلوان نایب در سریال «پهلوانان» می‌شناسند امروز در امریکا دار فانی را وداع گفت. مرحوم افهمی فعالیت هنری خود را از دهه چهل و با دوبله فیلم‌های سینمایی آغاز کرد. وی کار بازیگری‌اش در سینما را در سال 1352 و با بازی در فیلم «باجناق» به کارگردانی نصرت‌اله وحدت آغاز کرد. او سپس در سال 1354 در فیلم سینمایی «مرد ناآرام» هم حضور یافت. افهمی پس از پیروزی انقلاب به امریکا مهاجرت کرد و اقدام به فعالیت سیاسی علیه جمهوری اسلامی کرد. وی در تاریخ 18 اسفند 1401 در آمریکا در گذشت.
مسعود اسداللهی - کارگردان مسعود اسداللهی با نام اصلی محمود اسداللهی کارگردان، تهیه‌کننده، فیلم‌نامه‌نویس و هنرپیشه سینما و تلویزیون بود. وی در سال 1347 با بازی در فیلم آرامش در حضور دیگران به کارگردانی ناصر تقوایی برای نخستین بار در سینما ظاهر شد. عمده شهرت وی در سینما به خاطر کارگردانی دو فیلم همسفر (با بازی گوگوش و بهروز وثوقی) و علی کنکوری (با بازی خودش) و در تلویزیون به خاطر کارگردانی و بازیگری در مجموعه تلویزیونی طلاق است. اسداللهی پس از یک دوره بیماری، در 20 مرداد 1401 در لس آنجلس درگذشت.
منوچهر اسماعیلی- دوبلور منوچهر اسماعیلی در 8 فروردین 1318 در کرمانشاه دیده به جهان گشود. او در سال 1336 به‌دلیل علاقه به فعالیت هنری ترک تحصیل کرد و در آژانس هنرپیشگان ثبت نام کرد و وارد کار تئاتر و سینما شد اما در کار بازیگری موفق نشد. منوچهر اسماعیلی در سال 1336 از طریق یک آگهی در روزنامه تست داد و کار دوبله را از سال 1336 و با گویندگی در نقش‌های کوتاه یا دوم و سوم آغاز کرد. در سال 1338 در فیلم دروازه‌های پاریس با مدیریت دوبلاژ علی کسمایی درخشید و اوج کارش را در دوبله فیلم بن هور به مدیریت دوبلاژ احمد رسول‌زاده در سال 1341 تجربه کرد. اسماعیلی به صحبت کردن به جای چند شخصیت در یک فیلم با صداهای متنوع و تیپ‌گویی شهرت دارد؛ برای نمونه در سریال هزاردستان او به جای شعبان استخوانی با بازی محمدعلی کشاورز، رضا تفنگچی با بازی جمشید مشایخی و همچنین عزت‌الله انتظامی و جمشید لایق صحبت کرده‌است. منوچهر اسماعیلی دوشنبه 31 مرداد 1401 پس از گذشت چند روز از ترخیص از بیمارستان، به دلیل عوارض ناشی از ابتلا به کرونا در خانه شخصی خود درگذشت و در بهشت سکینه کرج به خاک سپرده شد.
منوچهر انصاری – نوازنده ویولن منوچهر انصاری در سال 1325 در تهران متولد شد. او در سال 1338 با تشویق پدر و دایی خود وارد هنرستان موسیقی شد. پس از ورود به هنرستان فراگیری ویلن را نزد والودیا تارخانیان آغاز کرد در ادامه تا مرحله دریافت دیپلم تحت تعلیم حشمت سنجری و پس از آن تا دریافت لیسانس از کلاس‌های سرژ خوتسیف بهره برد. پس از فارغ‌التحصیلی از هنرستان راهی کشور بلژیک شد و در کنسرواتوار سلطنتی بروکسل به مدت 2 سال به تکمیل فراگیری ویلن پرداخت. سپس در کشورهای اسپانیا و فرانسه دیپلم موسیقی گرفت. در بیستمین جشنواره موسیقی فجر بهمن 1383 با اهداء لوح تقدیر و جایزه، از منوچهر انصاری تجلیل شد. منوچهر انصاری، 21 مرداد 1401 در سن 76 سالگی به دلیل ابتلا به بیماری کرونا درگذشت. پیکر او 22 مرداد 1401، در قطعه هنرمندان بهشت زهرای تهران، در کنار آرامگاهِ فریدون ناصری به خاک سپرده شد.
شاهین بازیل – فروش فیلم بین الملل شاهین بازیل در سال 1331 در تهران و در خانواده‌ای ارمنی که از نوادگان سلسله پادشاهی بازیل، ارمنستان بود بدنیا آمده بود. او دانش‌آموخته رشته معماری دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه ملی بود. وی سپس در رشته مترجمی زبان انگلیسی دانشگاه آزاد ادامه تحصیل داد. او به عنوان پایان‌نامه مجموعه داستان‌های کوتاه ارنست همینگوی به عنوان در زمان ما را ترجمه و منتشر کرد. وی فعالیت‌های هنری‌اش را از سال 1369 در بنیاد سینمایی فارابی به عنوان مسئول خرید فیلم‌های خارجی و برنامه‌ریز آغاز کرد که تا سال 1382 ادامه داشت. وی همزمان در دفاتر تلویزیون ایران نیز حضوری فعال داشت. شاهین بازیل پس از تحمل یک دوره سخت بیماری روز یکشنبه 16 مرداد 1401 به علت بیماری سرطان در خانه‌اش درگذشت.
علی برجسته – بازیگر علی برجسته بازیگر و تهیه‌کننده سینما اهل ایران بود. وی برادر بزرگتر مرتضی برجسته، خواننده مشهور ایرانی ساکن آمریکا بود. وی فعالیت هنری در سال 1346 با سرودن ترانه بهار برای غلامعلی روانبخش خواننده رادیو شروع کرد و سپس در سال 1347 با خواندن ترانه نور امید به جمع خوانندگان رادیو پیوست، وی بازیگری را نیز با حضور در فیلم زیر گنبد کبود آغاز کرد
بابک برزویه – عکاس و بازیگر سینما بابک برزویه عکاس سینما و مطبوعات و بازیگر بود. برزویه برای اولین بار در سن یازده سالگی در فیلم مدرسه‌ای که می‌رفتیم به‌کارگردانی داریوش مهرجویی نقشی ایفا کرد. او در دوران نوجوانی با توجه به علاقه به رشته عکاسی به این رشته روی آورد و با ادامه تحصیلات خود در این رشته فعالیت‌های خود را به صورت حرفه‌ای در عکاسی خبری، عکاسی صنعتی و عکاسی هنری ادامه داد. وی همکاری با کارگردان‌هایی همچون رسول ملاقلی‌پور، مسعود کیمیایی و مهران مدیری را در کارنامه خود دارد. برزویه سال 1375 برنده دیپلم و سیمرغ بلورین بهترین عکاس فیلم برای عکاسی فیلم سفر به چزابه ساخته رسول ملاقلی‌پور شد. بابک برزویه از سال 1391 در سمت مدیریت تولید، مدیر فیلم‌برداری و کارگردان تلویزیونی اقدام به تولید ده‌ها فیلم تئاتر نمود. او از سال 1368 با عکاسی از مراسم خاکسپاری سید روح‌الله خمینی به عنوان اولین تجربه حرفه‌ای عکاسی خبری کار خود را در حوزه فعالیت خبری آغاز نمود. وی از آن زمان با خبرگزاری‌های مختلفی از جمله فارس، ایسنا، جام جم به صورت ناپیوسته همکاری داشت. همچنین وی عکاس خبرگزاری مهر و دبیر عکس خبرگزاری آنا بود. وی همچنین با ماهنامه سینمایی فیلم نیز همکاری داشته‌است. بابک برزویه که از دی 1400 به دلیل بیماری مغزی در کما به سر می‌برد و در بخش مراقبت‌های ویژه بستری بود در سه‌شنبه 25 مرداد 1401 درگذشت.
