تاجیکستان در حوزه اطلس شناسی آثار ارزشمندی داشت

یک ایران شناس و استاد تاریخ، دعوت از تاجیکستان را به عنوان میهمان ویژه نمایشگاه کتاب 1402 گشایش فرهنگی در روابط ایران و تاجیکستان دانست که می تواند سرآغازی برای دیگر گشایش ها در حوزه های دیگر باشد..

گودرز رشتیانی در بازدید از غرفه تاجیکستان در سی و چهارمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران به خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) گفت: انتخاب خوبی بود که تاجیکستان به عنوان یک حوزه فرهنگی و تمدنی ایرانی به عنوان میهمان ویژه در نمایشگاه کتاب 1402 حضور داشت..

وی ادامه داد: اما این غرفه می توانست با برنامه ریزی بهتری مدیریت شود..

انتظار داشتم در این غرفه با برآیندی کلی از وضعیت نشر این کشور مواجه شوم، اما در آن ها اغلب کتاب هایی که عرضه شده در ایران هم دسترسی به آن آسان است ولی در حوزه اطلس شناسی، آثار شاخصی ارائه شده که شامل اطلس طبیعت، اطلس حیات وحش تاجیکستان و غیره می شود. رشتیانی تاکید کرد: در این غرفه آثار ارائه شده اطلاعات چندانی درباره آثار ادبی و مطالعات تاریخی تاجیکستان در اختیار بازدیدکننده قرار نمی داد و کارشناس مسلطی هم در غرفه حضور نداشت که با گفت وگو با او، در این زمینه کسب اطلاع کرد..

از دید من، تاجیکستان می توانست تصویر بهتری از کلیت نشر خود را در این غرفه ارائه کند..

این ایران شناس اما حضور تاجیکستان را به عنوان میهمان ویژه در نمایشگاه کتاب، مثبت و راهگشا در مناسبات کشورمان با آن ارزیابی کرد و گفت: اصل حضور تاجیکستان در نمایشگاه بسیار مهم است و از دید من این حضور توانسته انتظارات جوامع فرهنگی و علاقه مندان به روابط ایران با تاجیکستان را برآورده کند..

به هر حال، کشور ما در سال های گذشته با این کشور سوءتفاهم دوطرفه ای داشت که این گشایش فرهنگی می تواند موجب گشایش هایی در سایر حوزه ها با تاجیکستان شود..

به عقیده رشتیانی، بی شک حضور وزیر فرهنگ تاجیکستان در نمایشگاه کتاب موجب تلطیف روابط ایران با کشورش خواهد شد..

این استاد دانشگاه با اشاره به شعار نمایشگاه کتاب 1402 که «آینده خواندنی است»، گفت: واژه های زیبا و شکیلی برای این شعار انتخاب شده اما این شعار از نظر مفهومی برای من قابل درک نیست؛ چون متغیرهای متعددی در ساخت آینده نقش دارند که کتاب یکی از آن هاست. طبیعتا سرشت جامعه بشری خیلی پیچیده تر از این است که بتوان از قبل برای آن خوانشی داشت..

رشتیانی در بخشی دیگری از سخنان خود، مطالعات ایران شناسی را در سال های اخیر رو به پیشرفت معرفی کرد و افزود: ما دو طیف ایران شناس داریم که یک طیف در خارج از کشور و طیف دیگر در داخل که همان جامعه علمی ما را در برمی گیرد، به طور حرفه ای مشغول مطالعه روی ایران هستند و من به مطالعات هر دو گروه خوش بین هستم..

وی ادامه داد: هرچند ممکن است برخی از عوامل نظیر مسائل سیاسی یا مسائل اقتصادی نظیر بیکاری ایران شناسان در خارج از کشور گاه بر اقتصاد ایران شناسی تاثیر سوئی بگذارد ولی در مجموع مطالعات ایران شناسی هم در داخل و هم در خارج کشور به ویژه در اروپا، آمریکای شمالی و شرق آسیا در مقایسه با 20 سال گذشته روندی توسعه یافته پیدا کرده است..

رشتیانی تاکید کرد: خوشبختانه ضمن اینکه مطالعات ایران شناسی کیفی تر شده، ایران شناسان نیز از نظر کمی افزایش یافته اند؛ چون شرایط جغرافیایی، تاریخی و فرهنگی ایران به دلیل مسائل کنونی روزبه روز برای آن ها جذاب تر شده است..

این ایران شناس بر این باور است که عنوان ایران شناسی را در داخل کشور باید با احتیاط به کار ببریم؛ چون هر نویسنده و پژوهشگری که در ایران دارد درباره جغرافیا، زبان و ادبیات فارسی، تاریخ، آداب و رسوم و مسائل اجتماعی آن می نویسد، در طیف ایران شناسان قرار می گیرد، از این رو تاسیس یک رشته به نام ایران شناسی در ایران خطاست؛ چون نمی توان گزیده گزینش شده ای از هویت، زبان و تاریخ ایران را در قالب یک رشته به نام ایران شناسی تمام کرد و جمع کردن آن ها در قالب دروس یک دوره لیسانس یا دکتری اشتباه است..

رشتیانی سپس به فلسفه شکل گیری بنیاد ایران شناسی اشاره و تصریح کرد: زنده یاد دکتر حسن حبیبی بنیاد ایران شناسی را به منظور سیاستگذاری کلان در زمینه مطالعات ایران شناسی تاسیس کرد نه اینکه به عنوان یک مرکز پژوهشی رقیب در کنار سایر مراکز ایران شناسی در داخل و خارج از کشور قرار بگیرد..

بنابراین از دید من، اکنون ماموریت اصلی بنیاد ایران شناسی باید بر محوریت روندهای کلی و سیاست گذاری کلان در حوزه ایران شناسی قرار بگیرد..