تداوم چالش مالیات بر دخانیات

رئیس دبیرخانه ستاد کشوری کنترل دخانیات وزارت بهداشت با اشاره به افزایش حدودا 10 تا 15 درصدی مالیات بر مبنای نرخ خرده فروشی محصولات دخانی، گفت: البته در مالیات بر ارزش افزوده هنوز بحث اجرایی شدن قانون بر مبنای نرخ خرده فروشی را نداریم و حلقه آخر خرده فروشی در زنجیره توزیع، مالیات بر ارزش افزوده نمی دهد و این خود یک چالش است..

مهندس بهزاد ولی زاده در هفته مبارزه با دخانیات در گفت وگو با ایران اکونومیست، درباره وضعیت مالیات بر دخانیات در قانون بودجه 1402 کل کشور، گفت: مبلغی که برای امسال مصوب شد 50 تومان به ازای هر نخ سیگار با نشان ایرانی، 100 تومان به ازای هر نخ با نشان بین المللی، 800 تومان به ازای هر نخ سیگار وارداتی، 20 هزارتومان برای هر بسته 50 گرمی تنباکوی تولید داخل و 35 هزار تومان برای تنباکوی وارداتی است..

او تاکید کرد: البته از آنجایی که واردات سیگار در کشور انجام نمی شود، مالیات این بخش عملا منتفی است و دولت از این بخش درآمدی نخواهد داشت مگر اینکه به صورت موردی، سیگار خاصی وارد کشور شود..

ارزش درآمدی این تبصره حدود 10 هزار میلیارد تومان در قانون بودجه برآورد شده است..

افزایش مالیات بر دخانیات در سال 1402 وی افزود: در مجموع مالیاتی که برای سال جاری تصویب شده است نسبت به مالیات قانون بودجه سال 1400 برای سیگار 2 برابر، برای تنباکوی تولید داخل تقریبا 5 برابر و برای تنباکوی وارداتی 3/5 برابر شده است..

لزوم فروش دخانیات از طریق پوزهای مخصوص او ادامه داد: در این راستا سال گذشته با اتاق اصناف و وزارت صمت به این توافق رسیدیم که هماهنگی لازم برای الزام به فروش دخانیات از طریق پوزهای مخصوص در اجرای قانون پایانه های فروشگاهی برای عاملین فروش دخانیات انجام شود تا انتظار قانون گذار در اخذ مالیات بر مبنای نرخ خرده فروشی هم محقق شود..

ما رسما از سازمان امور مالیاتی درخواست کردیم با توجه به نرخ های مصوب محصولات دخانی، متوسط نرخ مالیات دخانیات بر مبنای قیمت خرده فروشی اعلام شود و حمایت لازم برای اجرای قانون پایانه های فروشگاهی برای عاملین فروش دخانیات انجام شود..

سیگار به قیمت درج شده بر پاکت فروخته نمی شود ولی زاده با اشاره به اینکه قیمتی که الان روی پاکت سیگار درج می شود با آنچه که فروخته می شود متفاوت است، تصریح کرد: اجرایی شدن قانون پایانه های فروشگاهی تا حد زیادی به شفافیت زنجیره عرضه و وصول مالیات کمک می کند..

اگر قرار باشد محصول دخانی مانند نان از طریق دستگاه پُز مخصوص فروخته شود مشخصا اعلام می شود که چه مقدار سیگار فروخته شده است و چه میزان مالیات از این محل به خزانه دولت واریز شده است..

در واقع کل فرایند با شفافیت قابل روئیت و ارائه به سازمان های جهانی خواهد بود..

بهبود نسبی وضعیت مالیات بر دخانیات در کشور او با اشاره به اینکه وضع ایران در بین کشورهای جهان در زمینه مالیات بر دخانیات وضعیت خوبی نبوده است، اظهار کرد: ما در شرایط قرمز قرار داشتیم ولی اگر این محاسبات به روزرسانی شود و اعداد جدید احصا شود تا حدودی وضعیت مالیات بر دخانیات در ایران نسبت به گذشته بهبود خواهد یافت..

تا شرایط مطلوب فاصله داریم وی با اشاره به اینکه آخرین گزارش سازمان بهداشت جهانی در سال 2020 نرخ مالیات دخانیات بر مبنای قیمت خرده فروشی را 15/5 درصد اعلام کرده است، ادامه داد: ولی اکنون قطعا این نرخ افزایش یافته است به شکلی که برآورد ما این است به حدود 20 تا 25 درصد نرخ خرده فروشی رسیده باشد که البته کماکان با نرخ موثر بر کاهش مصرف که 75 درصد قیمت خرده فروشی است، فاصله زیادی داریم..

چرا نرخ مالیات دخانیات تولید داخل و خارج متفاوت است؟.

وی در ادامه با تاکید بر اینکه سیاست افزایش مالیات بر دخانیات در کشور برای کاهش مصرف در شرایطی که بین برند داخلی و خارجی اختلاف قائل می شوند، ممکن است موثر نباشد، اظهار کرد: طبق دستوالعمل اجرایی ماده 5/3 کنوانسیون کنترل دخانیات، به دولت های عضو توصیه شده است که در اجرای سیاست های کنترل دخانیات از جمله وضع و افزایش مالیات، اختلاف ترجیحی بین صنایع دخانی تولید داخل نباید گذاشته شود..

رئیس دبیرخانه ستاد کشوری کنترل دخانیات وزارت بهداشت تاکید کرد: دلیل این امر این است که در صورت افزایش ترجیحی مالیات، اختلاف قیمتی که بین برندهای موجود ایجاد می شود موجب تغییر رفتار مصرف کننده از محصولات دخانی گران به ارزان قیمت می شود و این موضوع موجب عدم تحقق هدف کاهش مصرف می شود..

این در حالی است که در ماده 26 قانون ارزش افزوده 15 درصد تفاوت بین نشان ایرانی و بین المللی در نظر گرفته شده است..

او با تاکید بر اینکه ما به کاهش 30 درصدی مصرف دخانیات تعهد داریم، گفت: این چالش های مالیاتی ما منتج از سیاست هایی است که باید با عزم ملی اصلاح شوند..

بازی صنایع دخانی با قوانین و مقررات وی افزود: زمانی اعلام کردیم که افزودن عطر و طعم به ماده دخانی مصداق تبلیغ است ولی در عمل، صنایع فشارهایی وارد کردند که نباید عطر و طعم را مصداق تبلیغ بدانیم؛ ولی آیا واقعا اضافه کردن عطر جذاب به تنباکو مصداق تبلیغ نیست؟.

بعدتر توجیه آوردند تولید تنباکوی قلیان فرایند ساده ای دارد و اگر فشارها افزایش پیدا کند سبب تولید زیرزمینی می شود به همین خاطر هیئت مقررات زدایی مصوبه ستاد را زیر سوال برد و صنعت رسما مجاز به صدور مجوز تولید تنباکوی معسل و اضافه کردن عطر و طعم به ماده دخانی شد..

ولی زاده ادامه داد: حال جالب است که بعد از تصویب مالیات 20 هزار تومانی بر تنباکوی 50 گرمی در قانون بودجه امسال، خبرهایی در خصوص این که تولید تنباکوی معسل و آغشته به عطر و طعم از نظر اقتصادی به صرفه نیست و احتمال تولید زیرزمینی این محصولات زیاد می شود، منتشر شده است..

یعنی تولید زیرزمینی (همان دلیلی که به خاطر آن مجوز تولید رسمی داده شد) برای زیر سئوال بردن سیاست های کاهش مصرف مطرح می شود..

حذف پرداخت حق الکشف به کاشفین محموله های قاچاق دخانیات رئیس دبیرخانه ستاد کشوری کنترل دخانیات وزارت بهداشت، تاکید کرد: اگر سیاست های مالیاتی برای کاهش مصرف مواد دخانی وضع می شود باید از محل درآمد حاصل از آن برای شناسایی و مقابله جدی با عوامل قاچاق هزینه شود..

زمانی به کاشفین محموله های قاچاق که با به خطر انداختن جان خود به مبارزه با عاملین قاچاق می پرداختند حق الکشف پرداخت می شد، ولی ظاهرا این قانون برداشته شده است..

قاچاق معکوس دخانیات در ایران وی افزود: موضوع مبارزه با قاچاق فقط با پایین آوردن میزان مالیات بر دخانیات کنترل نمی شود بلکه باید به سایر ابعاد آن هم پرداخته شود..

همین الان میزان مالیاتی که در کشور ما وضع شده است به مقدار زیادی از سایر کشورهای هم جوار کمتر است و شاهد قاچاق معکوس دخانیات هستیم؛ بنابراین ما به یک نظام شفاف عرضه نیاز داریم که در موارد تخلفات به کمک ما بیاید و در سطح عرضه در مراکز فروش دخانیات به هیچ وجه نباید حتی یک پاکت سیگار قاچاق را مشاهده کنیم..

شهرداری ها مالک درآمد مالیات بر ارزش افزوده دخانیات او درخصوص سهم وزارت بهداشت از محل مالیات بر دخانیات، تصریح کرد: درآمد مالیات بر ارزش افزوده دخانیات به طور کامل به حساب وزارت کشور واریز می شود چرا که قانون، مالک این درآمد را شهرداری ها می داند اما می گویند سیاست هزینه کرد این مبلغ را وزارت بهداشت تعیین کند..

در حال حاضر موضوع پیشگیری از مصرف دخانیات را در شبکه بهداشتی درمانی کشور وارد کرده ایم اما این کار هزینه خیلی بالایی دارد؛ سیاست های شورای عالی سلامت به وزارت کشور برای هزینه کرد این درآمد از جمله توسعه شهرها و روستاهای بدون دخانیات، آموزش و اطلاع رسانی و توسعه خدمات ترک دخانیات و غیره ابلاغ شده است و در انتظار گزارش عملکرد هستیم..

افزایش سهم دولت از مالیات بر دخانیات چگونه میسر می شود؟.

وی افزود: اگر قانون مالیات بر ارزش افزوده بر اساس نرخ خرده فروشی اخذ شود، راه اندازی پایانه های فروشگاهی اجرایی شود، اصلاح قیمت های پشت پاکت سیگار بر اساس قیمت واقعی که به فروش می رسد، رخ دهد و مالیات هم بر اساس همین قیمت گرفته شود، درآمدهای دولت هم از این محل افزایش می یابد و سهمی که به دستگاه های مرتبط نظیر وزارت ورزش و جوانان، وزارت آموزش و پرورش و غیره می دهند، افزایش می یابد..

موثرترین مداخله برای برخورداری از نسل بدون دخانیات سرمایه گذاری بر امر فرهنگسازی، آموزش و ورزش از دوران کودکی است که نیاز به هزینه بالایی دارد..

و یک نگرانی بابت یک بدهی غیره ولی زاده درباره بدهی وزارت بهداشت بابت حق عضویت دو معاهده بین المللی دخانیاتی، اظهار کرد: وزارت بهداشت درآمدی دریافت نکرده است که بدهی خود را بپردازد به همین دلیل نگران هستیم که در آبان ماه که جلسه دهم کنفرانس اعضای کنوانسیون برگزار می شود ما حق رای خود را از دست بدهیم..