ملعون است كسى كه از برادرش غيبت كند.

امام کاظم علیه السلام در یکی از احادیث خود به بیان مهمی درباره غیبت پرداختهاند و فرمودهاند: «ملعون است کسی که از برادرش غیبت کند». این حدیث به وضوح بر اهمیت آبرو و کرامت انسانی تأکید دارد و هشدار میدهد که غیبت به عنوان یک عمل ناپسند، از نظر دینی و اخلاقی به شدت نکوهیده است.
غیبت به معنای نقل و گزارش حرف یا عمل فردی در غیاب اوست، به گونهای که اگر او حضور داشت، از شنیدن آن ناراحت میشد. این عمل نه تنها روح انسان را آلوده میکند، بلکه روابط اجتماعی را نیز مختل میسازد. در جوامع مختلف، غیبت ممکن است به علت حسادت، کینهتوزی یا حتی ناآگاهی افراد صورت بگیرد و پیامدهای منفی بسیاری برای فرد غیبتکننده و غیبتشونده ایجاد کند.
امام کاظم علیه السلام با این حدیث به مسلمانان یادآوری میکند که انجام غیبت نه تنها عملی ناپسند است، بلکه عواقب روحی و اجتماعی آن میتواند برای فرد غیبتکننده گران تمام شود. در واقع، غیبت یکی از بزرگترین آفتهای اجتماعی محسوب میشود که علاوه بر تخریب اعتماد و دوستیها، میتواند به بروز تنشها و درگیریها نیز منجر شود.
غیبت در قرآن نیز از جمله اعمال نهی شده است؛ در آیهای به روشنی بیان میشود که غیبت همانند خوردن گوشت مرده برادر است: ̎ أَيُحِبُّ أَحَدُكُمْ أَنْ يَأْكُلَ لَحْمَ أَخِيهِ مَيْتًا فَكَرِهْتُمُوهُ ۚ وَاتَّقُوا اللَّهَ ۚ إِنَّ اللَّهَ تَوَابٌ رَحِيمٌ ̎ . این تشبیه قوی تأکید بر زشتی این عمل دارد و همگان را به خودداری از غیبت و حفظ حرمت یکدیگر دعوت میکند.
یکی از دلایل اصلی که مردم به غیبت متوسل میشوند، احساس عدم امنیت و اعتماد به نفس است. بعضی افراد به دلیل ضعف شخصیتی یا ناکامی در زندگی خود، تلاش میکنند با صحبتهای منفی درباره دیگران، خود را بهتر و بالاتر از جامعه معرفی کنند. این نوع رفتار نه تنها برای خود فرد تخریبکننده است، بلکه به محیط اجتماعی نیز آسیب میزند.
امام کاظم علیه السلام با طرح این حدیث، جامعه را به فرهنگسازی در زمینه غیبت و ادای دین نسبت به یکدیگر تشویق میکند. با رعایت حقوق یکدیگر و نشان دادن احترام به آبرو و شخصیت افراد، میتوانیم جامعهای سالم و همدل ایجاد کنیم. به عنوان مسلمان، وظیفه ماست که علاوه بر خودداری از غیبت، دیگران را نیز به این مسئله آگاه کنیم و در راستای ایجاد روابط مثبت و ساختارهای اجتماعی سالم تلاش کنیم.
غیبت همچنین ممکن است در محیطهای کاری و اجتماعی به بروز مشاجرات و اختلافات منجر شود. زمانی که افراد در مورد یکدیگر در غیابشان صحبت میکنند، اعتماد و دوستی را زیر سئوال میبرند و این امر میتواند به تبعات منفی برای آینده روابط آنها منجر شود. بنابراین، انتظار میرود که هر فردی با توجه به این حدیث، از غیبت و سخنچینی نسبت به دیگران پرهیز کند و در عوض، به تقویت روابط سالم و مثبت بپردازد.
در نهایت، میتوان گفت که سخن امام کاظم علیه السلام در خصوص غیبت، نه تنها یک دعوت به رعایت اخلاق و قوانین اسلامی است، بلکه یک یادآوری از ضرورت برقراری پیوندهای قوی و محترم در زندگی اجتماعی امروز نیز میباشد. احترام به یکدیگر و حفظ حرمت متقابل، کلید ساختن جامعهای با نشاط، سالم و عاری از کینه و حسد است. پیروی از این تعالیم میتواند به تحقق یک جامعه اسلامی پویا و متعهد به اصول انسانی منجر شود.