قیام 15 خرداد: جرقه‌ای برای نهضت اسلامی و آغاز فصل جدیدی در تاریخ معاصر ایران
قیام 15 خرداد 1342، یکی از مهم‌ترین رویدادهای تاریخ معاصر ایران به شمار می‌آید که به‌عنوان نقطه عطفی در روند انقلاب اسلامی مطرح است. این قیام به‌دلیل مخالفت مردم با رژیم پهلوی و سیاست‌های نادرست آن در زمینه‌های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی شکل گرفت. در این روز، مردم به رهبری روحانیون و به‌ویژه امام خمینی (ره) به خیابان‌ها آمدند و خواستار تغییرات اساسی در حکومت شدند.از مهم‌ترین عواملی که به وقوع این قیام منجر شد، صدور پیام امام خمینی در انتقاد از برنامه اصلاحات ارضی و همچنین مخالفت با سیاست‌های آمریکایی در ایران بود. در این مقطع زمانی، رژیم شاه تلاش داشت تا از طریق اجرای طرح‌هایی مانند «انقلاب سفید» و به‌ویژه اصلاحات اجتماعی، پایه‌های سلطنت خود را مستحکم‌تر کند. اما این برنامه‌ها به‌جای حل مشکلات معیشتی مردم، به افزایش نارضایتی‌ها و بی‌اعتمادی‌ها منجر شد.
در روز 15 خرداد، مردم در پاسخ به دستگیری امام خمینی، به‌طور گسترده‌ای به خیابان‌ها ریختند. این حرکت اعتراضی به‌سرعت در نقاط مختلف کشور گسترش یافت و با سرکوب شدید نیروهای امنیتی مواجه شد. این سرکوب خونین، باعث شد که تعداد زیادی از مردم شهید شوند و جمعیت بیشتری به قیام ضد شاه اضافه شوند.
قیام 15 خرداد 1342 نه‌تنها نشان از نارضایتی عمومی از رژیم پهلوی داشت، بلکه به‌نوعی زمینه‌ساز حرکت‌های بعدی انقلابیون و شکل‌گیری نهضت اسلامی در سال‌های بعد شد. این واقعه به تاریخ معاصر ایران هویتی جدید بخشید و به‌عنوان یک الگو و الهام‌بخش برای نسل‌های آینده در مبارزه علیه ظلم و جور شناخته می‌شود.