بررسی حدیث حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها)

۞ دَخَلَتْ اُمُّ سَلْمَةَ عَلَى فاطِمَةَ علیهاالسلامفَقالَتْ لَها:كَیْفَ اَصْبَحْتِ عَنْ لَیْلَتِكِ یا بِنْتَ رَسُولِ اللّهِ صلی الله علیه و آله؟قالَتْ: اَصْبَحْتُ بَیْنَ كَمَدٍ وَ كَرْبٍ، فُقِدَ الْنَبِىُّ وَ ظُلِمَ الْوَصىُّ، هُتِكَوَ اللّهِ حِجابُهُ. ۞

۞ ام سلمه بر حضرت فاطمه علیهاالسلام وارد شد و به او گفت:اى دختر رسول خدا شب را چگونه صبح كردى؟ فرمود: همدم غم و اندوه. پیامبر از دست رفت، به جانشین او ظلم شد و قسم به خدا كه حریم او شكست.۞.

حدیثی که در مورد حال حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) به هنگام ورود ام سلمه به دیدن او نقل شده، نشان‌دهنده عمق اندوه و درد او پس از رحلت پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) و ظلم‌هایی است که بر وصی او، امیرالمؤمنین علی (علیه السلام) روا داشته شده است. این حدیث نه تنها احساسات عمیق فاطمه (سلام الله علیها) را منتقل می‌کند، بلکه وضعیت اجتماعی و سیاسی آن زمان را نیز به نمایش می‌گذارد.

ابعاد اندوه حضرت فاطمه (سلام الله علیها)

حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) به عنوان دختری از خاندان پیامبر اسلام، همواره نماد محبت، صبر و استقامت در برابر بحران‌ها و چالش‌های اجتماعی تاریخ اسلام بوده است. در این حدیث، او به ام سلمه می‌گوید که صبح را در حال کمد و کرب سپری کرده است؛ این دقت در انتخاب کلمات، بیانگر عمق احساسات فاطمه (سلام الله علیها) است. 

- کمد و کرب: کمد به معنای اندوه و درد است و کرب به معنای گرفتاری و بحران. ترکیب این دو واژه، نشان‌دهنده آن است که فاطمه زهرا (سلام الله علیها) به شدت تحت تأثیر فقدان پیامبر و ظلم به علی (علیه السلام) قرار گرفته است. این واژه‌ها احساس غم و ناامیدی را به تصویر کشیده و تأکید بر وضعیت بحرانی جامعه پس از رحلت رسول خدا (صلی الله علیه و آله) می‌کند.

- فقدان پیامبر: رحلت پیامبر (صلی الله علیه و آله) نه تنها برای خانواده او بلکه برای کل جامعه مسلمانان یک فاجعه بود. وفاداری و محبت به پیامبر و اجرای دستورات او از سوی مسلمانان، پس از این واقعه به چالش کشیده شد. حضرت فاطمه (سلام الله علیها) به عنوان نزدیکترین فرد به پیامبر، این فقدان را به شدت احساس می‌کند.

ظلم به وصی پیامبر (علیه السلام)

قسمت دوم حدیث به ظلمی اشاره دارد که بر وصی پیامبر، علی (علیه السلام) روا داشته شده است. این ظلم نه تنها شامل شکست‌های سیاسی و اجتماعی است، بلکه به تضعیف حقوق و مقام او در جامعه اسلامی نیز مربوط می‌شود. 

- ظلم به علی (علیه السلام): امام علی (علیه السلام) پس از رحلت پیامبر (صلی الله علیه و آله) به عنوان وصی و جانشین او، انتظار داشت که نقش مهمی در رهبری جامعه ایفا کند. اما به جای آن، با چالش‌های بسیاری از جمله غصب مقام خلافت و تضعیف حقوقش مواجه شد. این ظلم و نادیده گرفتن حق او به عنوان وصی پیامبر، همسرش فاطمه (سلام الله علیها) را به شدت آزرده خاطر ساخت. 

- هتک حرمت: حضرت فاطمه (سلام الله علیها) در این حدیث به هتک حرمت خداوند اشاره می‌کند. این بیان یک کنایه به شرایط طاقت‌فرسا و ظالمانه‌ای است که بر خانواده پیامبر و به خصوص بر علی (علیه السلام) رفته است. این هتک حرمت باید به عنوان یک زنگ خطر برای مسلمانان آن زمان و نسل‌های آینده در نظر گرفته شود.

پیام حدیث برای مسلمانان

این حدیث نه تنها به تاریخ اسلام مربوط می‌شود بلکه درسی بزرگ برای مسلمانان به همراه دارد.حضرت فاطمه (سلام الله علیها) با بیان احساسات و دلتنگی‌های خود، به مسلمانان یادآوری می‌کند که همواره باید در برابر ظلم و ستم ایستادگی کنند و از حقوق خود و دیگران دفاع کنند. 

- ایستادگی در برابر ظلم: این حدیث بر اهمیت استقامت و ایستادگی در برابر ظلم تأکید دارد. مسلمانان باید بدانند که در هر وضعیتی که قرار دارند، نباید از حق خود و دیگران کوتاه بیایند. 

- محبت و پیوند خانواده: پیام حدیث همچنین تأکید بر اهمیت پیوندهای خانوادگی و محبت میان اعضای خانواده است. فاطمه زهرا (سلام الله علیها) پس از رحلت پیامبر (صلی الله علیه و آله) به عنوان بزرگترین حامی و پشتیبان امام علی (علیه السلام) باقی ماند و این موضوع نشان‌دهنده اهمیت پشتیبانی از یکدیگر در خانواده و جامعه است. 

به‌طور کلی، حدیث حضرت فاطمه (سلام الله علیها) نه‌تنها احساسات عمیق او را به نمایش می‌گذارد، بلکه به نسل‌های آینده نیز پیامی قوی از استقامت و دفاع از حق و عدالت ارائه می‌دهد.