از آلاسکا تا تهران؛ اثر نشست پوتین و ترامپ بر بازار فولاد و آهن آلات
به گزارش آهن آنلاین؛ تحولات سیاسی و اقتصادی جهان در هفته‌های اخیر بار دیگر نگاه‌ها را متوجه آینده بازارهای استراتژیک از جمله صنعت فولاد و بازار آهن آلات کرده است. دیدار پر سر و صدای دونالد ترامپ و ولادیمیر پوتین در آلاسکا اگرچه به توافق مشخصی درباره پایان جنگ اوکراین منجر نشد، اما پیامدهای ژئوپلیتیک آن می‌تواند بر جریان انرژی و تجارت مواد خام تأثیر بگذارد. از سوی دیگر، توافق تازه چین و ایالات متحده برای کاهش تعرفه‌ها به سطحی بی‌سابقه طی سال‌های اخیر، نشانه‌ای روشن از تلاش دو اقتصاد بزرگ دنیا برای کاستن از تنش‌های تجاری است. در چنین فضایی، فعالان بازار داخلی ایران نیز نمی‌توانند خود را از بازتاب این تحولات جدا بدانند؛ چراکه هر تغییر در عرصه بین‌الملل، دیر یا زود بر روند صادرات، واردات و همچنین قیمت آهن آلات کشور تأثیر می‌گذارد.
وقتی سیاست به فولاد گره می‌خورد
دیدار ترامپ و پوتین بیش از آنکه یک نشست دیپلماتیک معمولی باشد، یک پیام سیاسی به جهان داشت؛ اینکه دو بازیگر بزرگ می‌توانند گفت‌وگو را جایگزین تقابل کنند، حتی اگر نتیجه فوری حاصل نشود. در ظاهر، خبری از توافق نبود و اختلاف‌ها بر سر اوکراین باقی ماند، اما نفس برگزاری این نشست از نگاه بازارها اهمیت دارد. فولاد و مواد اولیه آن به شدت از فضای ژئوپلیتیک اثر می‌پذیرند. هر نشانه‌ای از کاهش تنش میان روسیه و غرب می‌تواند بر صادرات انرژی، دسترسی به مواد اولیه و حتی هزینه حمل‌ونقل اثرگذار باشد. روسیه یکی از بازیگران مهم در عرضه جهانی فولاد و مواد معدنی است و هر تغییر در روابط این کشور با غرب، می‌تواند قیمت تمام‌شده فولاد در بازارهای بین‌المللی را بالا یا پایین ببرد. برای ایران، که به دنبال توسعه صادرات فولاد به بازارهای منطقه‌ای است، هر نرمش در سیاست‌های روسیه یا بازگشت احتمالی این کشور به جایگاه شریک تجاری، می‌تواند فرصت‌های تازه‌ای ایجاد کند.
کاهش تعرفه‌ها؛ تنفس تازه در جنگ تجاری
هم‌زمان با این دیدار، تصمیم چین و آمریکا برای کاهش چشمگیر تعرفه‌ها از ۱۴۵ درصد به ۳۰ درصد در ایالات متحده و از ۱۲۵ درصد به ۱۰ درصد در چین، بازار جهانی را غافلگیر کرد. این تغییر نه‌تنها نشانگر عقب‌نشینی از یک جنگ تجاری فرسایشی است، بلکه می‌تواند منجر به افزایش حجم مبادلات کالاهای پایه از جمله فولاد شود. کاهش هزینه‌های واردات و صادرات، انگیزه تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان بزرگ فولاد را برای معامله بیشتر تقویت می‌کند و در نهایت بر حجم عرضه و تقاضا در بازار جهانی اثر می‌گذارد. پیامد مستقیم این تصمیم، ایجاد ثبات نسبی در قیمت فولاد خام و محصولات پایین‌دستی خواهد بود؛ موضوعی که برای کشوری مانند ایران اهمیت زیادی دارد. چراکه ایران در شرایطی قرار دارد که باید میان نوسانات داخلی ناشی از هزینه انرژی و محدودیت‌های صادراتی، با تغییرات خارجی نیز هماهنگ شود.
بازتاب جهانی در تجارت ایران
گزارش‌های رسمی از گمرک ایران نشان می‌دهد که حجم تجارت غیرنفتی کشور در چهار ماه نخست امسال به بیش از ۳۴ میلیارد دلار رسیده است؛ رقمی که نسبت به سال قبل از نظر وزنی افزایش اما از نظر ارزشی کاهش داشته است. نکته قابل توجه، کاهش سهم روسیه از میان شرکای اصلی تجاری ایران است؛ مسئله‌ای که می‌تواند در پرتو تحولات اخیر دوباره تغییر کند. در شرایطی که چین با ۴.۵ میلیارد دلار همچنان اصلی‌ترین مقصد صادراتی ایران است، توافق تجاری این کشور با آمریکا برای ایران نیز پیام دارد. اگر هزینه واردات مواد اولیه به چین کاهش یابد، توان این کشور در خرید بیشتر از صادرکنندگان فولاد از جمله ایران تقویت می‌شود. به بیان دیگر، تصمیم پکن و واشنگتن برای کاهش تعرفه‌ها می‌تواند در میان‌مدت به نفع صادرات فولاد ایران باشد، به شرطی که موانع داخلی همچون زیرساخت‌های حمل‌ونقل و محدودیت‌های مالی مانع از بهره‌گیری از این فرصت نشوند
فرصت‌ها و تهدیدهای بازار داخلی آهن آلات
بازار آهن آلات ایران همواره ترکیبی از اثرگذاری عوامل داخلی و خارجی بوده است. از یک سو، بحران انرژی و کمبود برق در تابستان هزینه تولید را بالا برده و ظرفیت کارخانجات را محدود می‌کند. از سوی دیگر، تحولات جهانی مانند نشست ترامپ و پوتین یا کاهش تعرفه‌های چین و آمریکا، می‌تواند جریان تقاضا و عرضه را دگرگون کند.
در چنین شرایطی، فعالان بازار داخلی نیازمند نگاهی دوگانه هستند: هم باید تحولات سیاسی و اقتصادی بین‌المللی را رصد کنند و هم بر عوامل ساختاری داخل کشور اشراف داشته باشند. اگرچه کاهش تعرفه‌ها می‌تواند فرصت تازه‌ای برای صادرات ایران فراهم کند، اما بدون برنامه‌ریزی دقیق در حوزه حمل‌ونقل ریلی و دریایی و بدون رفع محدودیت‌های بانکی، این فرصت‌ها به سرعت از دست می‌رود. به همین دلیل، صنعت فولاد ایران بیش از هر زمان دیگر نیازمند سیاست‌گذاری هماهنگ میان بخش خصوصی و دولتی است تا بتواند در موج تغییرات جهانی، سهم خود را در بازارهای منطقه‌ای و بین‌المللی تثبیت کند.
نشست پرحاشیه پوتین و ترامپ، توافق تجاری چین و آمریکا و آمارهای تازه از تجارت ایران، همه یک پیام مشترک دارند: بازار آهن آلات و صنعت فولاد بیش از هر زمان دیگر با سیاست و اقتصاد جهانی پیوند خورده است. در شرایطی که تغییر تعرفه‌ها می‌تواند حجم تجارت جهانی را افزایش دهد و مذاکرات سیاسی می‌تواند مسیر عرضه انرژی و مواد اولیه را هموارتر کند، ایران باید با نگاهی واقع‌بینانه و آینده‌نگر، راهبردهای تازه‌ای برای حضور در بازارهای جهانی طراحی کند. آینده صنعت فولاد ایران در گروی آن است که چگونه میان محدودیت‌های داخلی و فرصت‌های جهانی تعادل برقرار کند.