تحلیل نقش گروه‌های حمایتی در تاب آوری اجتماعی

تاب‌آوری اجتماعی به معنای توانایی افراد و جوامع در مواجهه با چالش‌ها و بحران‌ها است. این مفهوم نه تنها به قدرت فردی، بلکه به تعاملات اجتماعی و حمایت‌هایی که از سمت دیگران دریافت می‌شود نیز بستگی دارد. گروه‌های حمایتی، به عنوان نهادها و شبکه‌های اجتماعی که افراد در آن‌ها می‌توانند به تبادل تجربیات و اطلاعات بپردازند، نقشی کلیدی در تقویت تاب‌آوری اجتماعی ایفا می‌کنند. این مقاله به تحلیل این نقش خواهد پرداخت و همچنین به بررسی مثال‌های واقعی از گروه‌های حمایتی با هدف نشان دادن تأثیر آن‌ها بر تاب‌آوری اجتماعی خواهد پرداخت.

چیستی و اهمیت تاب‌آوری اجتماعی

تاب‌آوری اجتماعی به معنای توانایی برای غلبه بر مشکلات و فشارهایی است که ممکن است بر فرد یا جامعه‌ای تأثیر بگذارد. بر اساس تحقیقات انجام‌شده، عوامل زیادی بر این تاب‌آوری تأثیر می‌گذارند که از آن جمله می‌توان به کیفیت روابط اجتماعی، دسترسی به منابع و توانمندی‌های فردی اشاره کرد. لوتز و همکاران (2020) این مسئله را به خوبی در مقاله‌ای مورد بررسی قرار داده و به اهمیت روابط اجتماعی در بهبود تاب‌آوری اشاره کرده‌اند.

تعریف تاب‌آوری اجتماعی

تاب‌آوری اجتماعی به نوعی به توانایی جامعه برای انطباق و پاسخ به فشارها و بحران‌ها اشاره دارد. این تاب‌آوری بر اساس تعاملات انسانی و ارتباطات اجتماعی شکل می‌گیرد. در واقع، فردی که در یک جامعه با گروه‌های حمایتی قوی زندگی می‌کند، بیشتر قادر به مقابله با مشکلات خواهد بود.

تأثیرات مثبت حمایت اجتماعی

حمایت اجتماعی می‌تواند انواع مختلفی از تأثیرات مثبت را بر تاب‌آوری اجتماعی به همراه داشته باشد. پژوهش‌ها نشان می‌دهند که افرادی که از حمایت اجتماعی برخوردارند، کمتر دچار مشکلات روانی و جسمی می‌شوند و به طور کلی کیفیت زندگی بالاتری دارند. در این راستا، یکی از تحقیقات انجام‌شده توسط کلاپف و همکاران (2019) نشان داد که حمایت اجتماعی می‌تواند به کاهش استرس و نگرانی‌های افراد کمک کند.

انواع گروه‌های حمایتی

گروه‌های حمایتی می‌توانند انواع مختلفی داشته باشند، از جمله گروه‌های خانواده، دوستان، همکاران، گروه‌های آنلاین و غیره. این گروه‌ها می‌توانند به عنوان منابع اطلاعاتی و عاطفی عمل کنند و به افراد کمک کنند تا به چالش‌های خود برخورد کنند.

گروه‌های خانوادگی

خانواده یکی از مهم‌ترین گروه‌های حمایتی است. خانواده‌ها می‌توانند با ارائه حمایت عاطفی و مادی، تاب‌آوری فرزندان و دیگر اعضای خود را افزایش دهند. یک مطالعه بر روی نوزادان و مادران نشان داد که مادرانی که از حمایت خانوادگی بیشتری برخوردار بودند، توانایی بیشتری در مدیریت استرس داشتند (برادلی و همکاران، 2021).

گروه‌های دوستانه

دوستان نیز می‌توانند به عنوان منابع حمایتی قوی عمل کنند. دوست‌های صمیمی معمولاً افرادی هستند که در مواقع سختی به کمک یکدیگر می‌شتابند. پژوهش‌ها نشان می‌دهند که افراد دارای دوستان صمیمی بیشتر در برابر مشکلات تاب‌آوری بیشتری دارند (دیویس و همکاران، 2020).

گروه‌های حرفه‌ای و اجتماعی

در محیط کار، گروه‌ها و شبکه‌های حمایتی می‌توانند نقش به‌سزایی در بهبود تاب‌آوری افراد ایفا کنند. مشاغل و سازمان‌هایی که دارای شبکه‌های حمایتی قوی هستند، کارمندان خود را در برابر چالش‌های حرفه‌ای حمایت می‌کنند و این امر موجب افزایش تاب‌آوری آن‌ها خواهد شد. پژوهشی که در 2022 توسط جانسون انجام شده، نشان‌دهنده این ارتباط مثبت است.

تأثیر گروه‌های حمایتی بر تاب‌آوری اجتماعی

تحقیقات نشان می‌دهند که وجود گروه‌های حمایتی قوی می‌تواند تأثیر مثبت زیادی بر تاب‌آوری اجتماعی داشته باشد. این تأثیرات معمولاً به صورت کاهش اضطراب و افزایش احساس خوشبختی و رضایت از زندگی خود را نشان می‌دهند.

کاهش استرس

حمایت اجتماعی می‌تواند به میزان قابل توجهی استرس را کاهش دهد. زمانی که افراد احساس می‌کنند که کسی در کنارشان هست که می‌تواند کمک کند، این احساس به آنها اطمینان می‌دهد و میزان استرس کاهش می‌یابد (لوک و همکاران، 2019).

افزایش احساس تعلق

افرادی که در گروه‌های حمایتی فعال هستند، احساس تعلق و وابستگی بیشتری دارند. این احساس تعلق به نوبه خود می‌تواند به تقویت تاب‌آوری اجتماعی کمک کند. بر اساس مطالعه‌ای که مک‌فرسون و همکاران (2021) انجام داده‌اند، افرادی که در گروه‌های حمایتی عضویت دارند، احساس تعلق بیشتری را تجربه می‌کنند، که این امر موجب افزایش تاب‌آوری آن‌ها می‌شود.

ایجاد فرصت‌های یادگیری

گروه‌های حمایتی همچنین می‌توانند فرصتی برای یادگیری و تبادل اطلاعات فراهم کنند. افراد می‌توانند از تجارب یکدیگر استفاده کرده و دانش جدیدی کسب کنند. در پژوهشی که در دانشگاه استنفورد انجام شد، نشان داده شد افرادی که در گروه‌های یادگیری مشترک فعالیت می‌کنند، نسبت به افرادی که در این گروه‌ها نیستند، تاب‌آوری بیشتری دارند (هنر و همکاران، 2022).

مثال‌های واقعی از گروه‌های حمایتی

برای درک بهتر تأثیر گروه‌های حمایتی بر تاب‌آوری اجتماعی، به بررسی چند مثال واقعی می‌پردازیم.

برنامه‌های حمایتی محلی

در بسیاری از جوامع، برنامه‌های حمایتی محلی وجود دارند که به افراد کمک می‌کنند تا با چالش‌های اجتماعی، اقتصادی و روانی خود مقابله کنند. این برنامه‌ها معمولاً شامل گروه‌های مشاوره، کارگاه‌های آموزشی و فعالیت‌های اجتماعی هستند. بر اساس داده‌های به‌دست‌آمده از مرکز تحقیقات اجتماعی (2023)، افرادی که در این برنامه‌ها شرکت کرده‌اند، 40 درصد بیشتر از کسانی که شرکت نکرده‌اند، احساس تاب‌آوری بالاتری داشتند.

گروه‌های آنلاین و مجازی

در دنیای دیجیتال امروز، گروه‌های آنلاین نیز نقش مهمی در حمایت از افراد دارند. این گروه‌ها به افراد این امکان را می‌دهند که بدون توجه به مکان جغرافیایی، به یکدیگر متصل شوند. برای مثال، در طول بحران جهانی COVID-19، گروه‌های آنلاین به افراد کمک کردند تا احساس تنهایی نکنند و با بحران‌ها بهتر کنار بیایند (کرافورد و همکاران، 2021). طبق گزارش‌های موجود، 60 درصد از افرادی که در گروه‌های آنلاین حضور داشتند، اعلام کردند که این گروه‌ها به آن‌ها در مقابله با مسائل روانی و عاطفی کمک کرده‌اند.

انجمن‌های حمایتی مردمی

بسیاری از جوامع دارای انجمن‌های حمایتی مردمی هستند که به افراد در مواجهه با بحران‌ها کمک می‌کنند. به عنوان مثال، در پی حوادث طبیعی مانند زلزله یا سیل، این انجمن‌ها به سرعت به افراد آسیب‌دیده کمک می‌کنند. در یک پژوهش که در سال 2023 در انتهای یک بحران طبیعی در ایالت کالیفرنیا انجام شد، 75 درصد از افرادی که به این انجمن‌ها مراجعه کرده بودند، احساس تاب‌آوری بیشتری نسبت به افرادی که از این خدمات استفاده نکرده بودند، داشتند.

جدول: تأثیر گروه‌های حمایتی بر تاب‌آوری اجتماعی

نمودار: تأثیر انواع گروه‌های حمایتی بر تاب‌آوری اجتماعی

نتیجه‌گیری

در نهایت، می‌توان گفت که گروه‌های حمایتی نقشی اساسی در تقویت تاب‌آوری اجتماعی ایفا می‌کنند. این گروه‌ها با ارائه حمایت عاطفی، اجتماعی و اطلاعاتی، می‌توانند به بهبود کیفیت زندگی افراد و افزایش تاب‌آوری آن‌ها کمک کنند. به همین دلیل، توجه به برقراری و تقویت این گروه‌ها در جوامع مختلف باید مورد توجه قرار گیرد تا بتوان به بهبود اجتماعی و فرهنگی دست یافت. گروه‌های حمایتی به عنوان منابعی با ارزش برای ارتقاء تاب‌آوری اجتماعی، می‌توانند زمینه‌ساز تغییرات مثبت در جامعه باشند.

منابع:
1. برادلی، س. و همکاران (2021). ‘’The Role of Family Support in Managing Stress: A Study of New Mothers.‘’ Journal of Psychological Research.
2. کلاپف، م. و همکاران (2019). ‘’The Impact of Social Support on Mental Health.‘’ International Journal of Psychosocial Rehabilitation.
3. دیویس، ج. و همکاران (2020). ‘’Friendship and Resilience: A Study of Close Friendships.‘’ Social Psychology Journal.
4. جانسون، ل. (2022). ‘’Professional Networks and Employee Resilience: An Empirical Study.‘’ Journal of Occupational Health.
5. کرافورد، ج. و همکاران (2021). ‘’Digital Support Groups During COVID-19: Impacts on Mental Health.‘’ Global Health Journal.
6. لوک، ای. و همکاران (2019). ‘’Stress and Social Support: A Detailed Study.‘’ Psychology Today.
7. مک‌فرسون، م. و همکاران (2021). ‘’Belonging and Resilience in Support Groups.‘’ Community Psychology Journal.
8. هنر، گ. و همکاران (2022). ‘’Learning from Others: Support Groups in Times of Crisis.‘’ Educational Research Review.
9. مرکز تحقیقات اجتماعی (2023). ‘’The Impact of Local Support Programs on Community Resilience.‘’ Social Research Center.

×