تجربههای موفق در مدیریت پسماندهای ساختمانی
مدیریت پسماندهای ساختمانی یکی از چالشهای عمده در صنعت ساختمان و ساختوساز محسوب میشود. با توجه به افزایش روزافزون جمعیت و نیاز به ساختوسازهای جدید، لازم است که توجه ویژهای به این موضوع شود. این مقاله به بررسی تجربیات موفق در مدیریت پسماندهای ساختمانی و تحلیل روشهای مختلفی که در این زمینه به کار گرفته شدهاند، میپردازد.
آمار و ارقام در مدیریت پسماندهای ساختمانی
مدیریت پسماندهای ساختمانی به دلایلی همچون کاهش هزینهها، حفظ محیط زیست و ایجاد ارزش افزوده برای متریالهای قابل بازیافت مهم است. به عنوان مثال، براساس آمارهای منتشر شده توسط سازمانهای بینالمللی، 35 درصد از کل پسماندهای جامد شهری به پسماندهای ساختمانی تعلق دارد. این بدان معناست که اگر نگاهی به میزان تولید پسماندها در پروژههای ساختمانی داشته باشیم، متوجه میشویم که این پسماندها بخش عمدهای از مشکلات زیستمحیطی را تشکیل میدهند (OECD, 2020).
جدول 1: درصد اجزای مختلف پسماندهای ساختمانی
| نوع پسماند | درصد تولید پسماند (%) |
| بتن | 30 |
| چوب | 20 |
| فلز | 15 |
| مصالح سرامیکی | 10 |
| دیگر (پلاستیک، شیشه و ...) | 25 |
تجزیه و تحلیل روشهای مدیریت پسماند
مدیریت پسماندهای ساختمانی نیازمند یک رویکرد چندجانبه است. در این زمینه، تکنیکهای مختلفی وجود دارد که از آن جمله میتوان به بازیافت، بازاستفاده، و کاهش تولید پسماند اشاره کرد. هر یک از این روشها میتواند به تنهایی یا در ترکیب با یکدیگر به کاهش اثرات منفی بر روی محیط زیست کمک کند.
بازیافت
بازیافت یکی از مؤثرترین شیوههای مدیریت پسماند ساختمانی است. طبق گزارشات، بازیافت بتن میتواند تا 90٪ از پسماندهای تولیدشده در یک پروژه ساختوساز را کاهش دهد (EPA, 2019). به عنوان مثال، در پروژه ساخت یک پارکینگ طبقاتی در ایالت کالیفرنیا، حدود 95 درصد بتنهای خارجشده از این پروژه بازیافت شده و به عنوان مصالح جدید در پروژههای دیگر مورد استفاده قرار گرفت.
بازاستفاده
یکی دیگر از مؤلفههای کلیدی در مدیریت پسماند، بازاستفاده از مصالح قدیمی است. بسیاری از مصالح قدیمی در صورت درست طراحی و سازماندهی میتوانند دوباره به کار گرفته شوند. به عنوان مثال، در پروژهای در لندن، با استفاده از مصالح قدیمی در دیوارها و کف، صرفهجویی مالی و کاهش پسماند تا 60 درصد حاصل شده است.
چالشهای موجود در مدیریت پسماندهای ساختمانی
با وجود تمام نکات مثبت در مورد مدیریت پسماندهای ساختمانی، چالشهایی نیز وجود دارد. یکی از این چالشها، نبود زیرساختهای کافی برای بازیافت و مدیریت پسماند است. در بسیاری از کشورها، به ویژه در کشورهای در حال توسعه، زیرساختها به طور کافی توسعه نیافتهاند و این موضوع مانع از پیادهسازی روشهای مؤثر مدیریت پسماند میشود (World Bank, 2021).
آگاهی و آموزش
آگاهی و آموزش در حوزه مدیریت پسماندهای ساختمانی نیز اهمیت زیادی دارد. بسیاری از پیمانکاران و کارفرمایان به دلیل ناکافی بودن اطلاعات در مورد روشهای مؤثر مدیریت پسماند، از پیادهسازی این روشها اجتناب میکنند. به همین دلیل، برگزاری دورههای آموزشی و کارگاهها میتواند به افزایش آگاهی و توانمندی در این حیطه کمک کند.
موفقیتهای جهانی در مدیریت پسماندهای ساختمانی
در سطح جهانی، کشورهای مختلف تجربیات موفقی را در مدیریت پسماندهای ساختمانی کسب کردهاند. به عنوان مثال، در سوئد، قوانینی به تصویب رسیده است که بر اساس آن شرکتهای ساختمانی موظف هستند که تا 80 درصد از پسماندهای خود را بازیافت کنند. این کشور توانسته است با اجرای برنامههای منظم، به کاهش پسماندهای ساختمانی تا 50 درصد دست یابد (Swedish Environmental Protection Agency, 2020).
تجربههای موفق در ایالات متحده
در ایالات متحده، کالیفرنیا به عنوان یک الگو در مدیریت پسماندهای ساختمانی شناخته شده است. در این ایالت، برنامههایی وجود دارد که به توسعه استراتژیهای مدیریت پسماند میپردازد و هدف آن کاهش 75 درصدی پسماندهای تولیدشده تا سال 2025 است. به عنوان مثال، در پروژههای بزرگ ساختمانسازی در کالیفرنیا، با استفاده از تکنیکهای نوین و استراتژیهای بازیافت، در سال 2020 نزدیک به 10 میلیون تن پسماند ساختمانی بازیافت شده است.
نوآوری در مدیریت پسماند
توسعه فناوریها و نوآوریها میتواند به بهبود مدیریت پسماندهای ساختمانی کمک کند. برای مثال، استفاده از تکنولوژیهای دیجیتال و نرمافزارهای مدیریت پروژه میتواند به کنترل و مدیریت بهتر پسماندها کمک کند. یکی از پروژههای موفق در این زمینه، استفاده از سیستمهای اطلاعات جغرافیایی (GIS) در شیکاگو بود که به تحلیل و مدیریت بهتر پسماندهای ساختمانی کمک کرد.
جدول 2: پروژههای موفق در مدیریت پسماند
| نام پروژه | مکان | درصد کاهش پسماند (%) | روشهای استفادهشده |
| پارکینگ کالیفرنیا | کالیفرنیا | 95 | بازیافت بتن |
| پروژه لندن | لندن | 60 | بازاستفاده از مصالح |
| پروژه شیکاگو | شیکاگو | 70 | سیستمهای اطلاعات جغرافیایی |
نتیجهگیری
مدیریت پسماندهای ساختمانی یکی از جنبههای مهم در صنعت ساختوساز محسوب میشود. با توجه به اینکه این صنعت به شدت بر محیط زیست تأثیر میگذارد، سرمایهگذاری در روشهای مؤثر مدیریت پسماند ضروری است. علاوه بر این، افزایش آگاهی و آموزش در این زمینه میتواند به تقویت زیرساختها و بهبود فرآیندهای مدیریت پسماند کمک کند. با به کارگیری تجربیات موفق از کشورها و پروژههای مختلف، میتوان به دستیابی به یک آینده پایدارتر و سبزتر امیدوار بود.
منابع
1. OECD (2020). “Waste Management in the Construction Sector”. Retrieved from OECD
2. EPA (2019). “Construction and Demolition Waste Management”. Retrieved from EPA
3. World Bank (2021). ‘’What a Waste 2.0: A Global Snapshot of Solid Waste Management to 2050‘’. Retrieved from World Bank
4. Swedish Environmental Protection Agency (2020). ‘’Waste Management in Sweden‘’. Retrieved from Swedish EPA
نمودار 1: کاهش پسماند از طریق بازیافت
