چین به دنبال تاج‌گذاری در بازار آهن آلات و فولاد خاورمیانه!
به‌گزارش آهن آنلاین؛ در هفته اخیر، بازار آهن آلات و فولاد در حالی با نوسانات جدیدی مواجه شد که نه‌تنها عرضه‌های داخلی در بورس کالا تصویر متعادلی نداشت، بلکه شرایط خارجی نیز خبر از آینده‌ای پرنوسان برای صادرکنندگان ایرانی می‌دهد. از یک‌سو، فروش بالای آهن اسفنجی و افت محسوس کنسانتره سنگ‌آهن در معاملات داخلی، و از سوی دیگر، تحولات بین‌المللی مانند اعمال تعرفه‌های سنگین از سوی آمریکا، رقابت سنگین چین در بازارهای منطقه‌ای و تشدید تنش‌های ژئوپلیتیکی، فشار مضاعفی را بر صنعت فولاد کشور وارد کرده است.
بازار فولاد ایران در هفته گذشته با نوساناتی روبه‌رو شد؛ افزایش فروش آهن اسفنجی، افت کنسانتره و فشار تحولات خارجی، قیمت‌ها را تحت تأثیر قرار داد.
رونق آهن اسفنجی در بورس کالا و افت کنسانتره
در جریان عرضه روز گذشته بورس کالا، از مجموع 71 هزار تن آهن اسفنجی عرضه‌شده، حدود 76 درصد آن با رشد 5.61 درصدی نسبت به هفته گذشته، به قیمت میانگین موزون 159,613 ریال به فروش رفت. این رشد درحالی رخ داد که متوسط قیمت پایه این محصول نیز با افزایش 2.49 درصدی، به 149,491 ریال رسید و حجم عرضه آن نیز رشد 29.09 درصدی را تجربه کرد.
در نقطه مقابل، بازار کنسانتره سنگ‌آهن با افت قابل‌توجهی مواجه شد؛ از 45,500 تن عرضه‌شده، تنها 32,000 تن به فروش رفت. قیمت پایانی این محصول نیز با کاهش 9.98 درصدی به 45,030 ریال رسید. کاهش 2.87 درصدی قیمت پایه و افت 18.35 درصدی عرضه نیز نشان‌دهنده تقاضای ضعیف‌تر در این بخش است؛ مسأله‌ای که می‌تواند بر زنجیره تأمین محصولات میانی فولاد نیز اثرگذار باشد.
در تازه‌ترین اطلاعیه عرضه بورس کالا، حجم عرضه شمش فولادی با کاهش 29.63 درصدی به 262,575 تن رسید. قیمت پایه این محصول نیز با افت 1.36 درصدی نسبت به هفته قبل، به 282,896 ریال در هر کیلوگرم کاهش یافت. کاهش همزمان قیمت و عرضه، بیانگر تلاش عرضه‌کنندگان برای تحریک بازار در شرایطی نسبتاً راکد است.
ثبات ورق گرم وارداتی در خاورمیانه؛ تاثیر تابستان و سیاست
در بازارهای منطقه‌ای، قیمت ورق گرم وارداتی طی هفته اخیر تقریباً ثابت باقی ماند. مطابق گزارش بیگ‌مینت، قیمت انواع ورق گرم چین برای بازار امارات حدود ۴۷۵ دلار به ازای هر تن CFR باقی مانده، در حالی که ورق‌های ژاپنی در بازه ۴۸۰ تا ۴۸۵ دلار سی‌اف‌آر عرضه می‌شوند. بورس آتی شانگهای نیز قیمت ماه اکتبر را ۴۴۵ دلار اعلام کرده است.
این ثبات در شرایطی رخ داده که رکود تابستانی و تنش‌های ژئوپلیتیکی در منطقه، فضای معاملات را محتاطانه کرده‌اند. به‌نظر می‌رسد فعلاً بازار در انتظار مشخص‌شدن تکلیف روندهای کلان اقتصادی و سیاسی باقی خواهد ماند.
همزمان با کاهش ثبات داخلی، تنش‌های نظامی در منطقه دریای سرخ و حملات متقابل ایران و اسرائیل نیز صادرات فولاد ایران را با چالش جدی روبه‌رو کرده‌اند. ایران که بزرگ‌ترین صادرکننده فولاد خاورمیانه محسوب می‌شود، با وجود مزیت‌های قیمتی و موقعیت ژئوپلیتیکی، به‌دلیل افزایش ریسک‌های کشتیرانی و تشدید محدودیت‌های بین‌المللی، سهم خود را در برخی بازارها از دست داده یا در آستانه از دست دادن آن است.
چین؛ رقیبی قدرتمند با سوبسید و مازاد تولید!
در سوی دیگر، چین با بهره‌گیری از مازاد تولید داخلی و تقاضای ضعیف داخلی، استراتژی صادرات تهاجمی را در پیش گرفته است. طی پنج ماه نخست ۲۰۲۵، صادرات فولاد این کشور با رشد ۹ درصدی به ۴۸ میلیون تن رسید. این رشد عمدتاً از طریق قیمت‌های پایین‌تر، حمایت‌های دولتی و استفاده از کاهش هزینه‌های حمل‌ونقل ناشی از افت قیمت نفت حاصل شده است.
تحلیل‌گران معتقدند اگرچه آمریکا و اتحادیه اروپا تلاش دارند این روند را محدود کنند، اما چین با تمرکز بر بازارهای آسیایی، همچنان تهدیدی جدی برای صادرکنندگان منطقه‌ای از جمله ایران باقی خواهد ماند؛ به‌ویژه در بازار محصولات طویل فولادی که مزیت رقابتی ایران در آن بیشتر احساس می‌شود.
تعرفه‌های جدید آمریکا و تهدید زنجیره جهانی فولاد
در جدیدترین تحولات سیاست تجاری، ایالات متحده تصمیم گرفته از ابتدای آگوست ۲۰۲۵، تعرفه واردات سنگ آهن و مواد اولیه فولادی از برزیل را از ۱۰ درصد به ۵۰ درصد افزایش دهد. این تصمیم، که تحت «بخش ۲۳۲» قانون تجارت آمریکا اجرایی می‌شود، پیش‌تر تنها شامل محصولات نیمه‌تمام فولادی می‌شد، اما اکنون مواد اولیه نیز مشمول آن هستند.
دونالد ترامپ این سیاست را بخشی از استراتژی «زمین بازی هموار» برای صنعت داخلی آمریکا عنوان کرده و هشدار داده که در صورت اقدامات تلافی‌جویانه از سوی برزیل، تعرفه‌ها ممکن است باز هم افزایش یابد. این اقدام می‌تواند ثبات زنجیره تأمین جهانی فولاد، به‌ویژه در بخش مواد اولیه را با اختلال جدی مواجه کند و به‌طور غیرمستقیم بر قیمت‌ها در سایر بازارها نیز تأثیر بگذارد.
ضرورت حمایت داخلی و توسعه بازارهای غیرغربی
در این شرایط پیچیده، برخی کارشناسان و نمایندگان مجلس از لزوم تمرکز بر ارتقای کیفیت داخلی و توسعه بازارهای غیرغربی مانند کشورهای عضو بریکس سخن می‌گویند. احمد آریایی‌نژاد، نماینده مردم ملایر، با اشاره به ظرفیت‌های موجود در صنایع فولاد، بر صادرات محصولات با ارزش افزوده و هدف‌گیری بازارهایی که آمریکا در آن نفوذ ندارد تأکید کرده است. وی بر این باور است که با ارتقای کیفیت و توسعه بازارهای نوظهور، می‌توان تهدید تحریم‌ها را به فرصت همکاری‌های منطقه‌ای تبدیل کرد.
ترکیب تهدیدهای داخلی و خارجی باعث شده چشم‌انداز بازار فولاد و آهن آلات ایران نسبت به گذشته پیچیده‌تر و پرریسک‌تر باشد. اگرچه همچنان مزیت‌های نسبی در دسترس هستند، اما رقابت فزاینده چین، سیاست‌های تجاری آمریکا و افزایش ناامنی‌های منطقه‌ای، همگی نشان از لزوم بازنگری در راهبردهای صادراتی و تولیدی کشور دارد. تمرکز بر بازارهای منطقه‌ای، کاهش خام‌فروشی، توسعه تکنولوژی تولید و حمایت هوشمندانه از صادرکنندگان، مهم‌ترین اولویت‌هایی هستند که صنعت فولاد ایران نباید از آن‌ها غفلت کند.