تفسیر حدیث امام مهدی (عج) درباره اموال اهل بیت (ع)

۞ وَ عَنْهُ علیه السلام:وَ أمّا ما سَئلْتَ عَنْهُ مِنْ أمْرِمَنْ یَسْتَحِلُّ ما فىیَدِهِ مِنْ أمْوالِنا أوْ یَتَصَرَّفَ فیهِ تَصَرُّفُهُ فى مالِهِ مِنْ غَیْرِ أمْرِنا فَمَنْ فَعَلَ ذلِكَ فَهُوَ مَلْعُونٌ وَ نَحْنُ خُصَماؤهُ یَوْمَ الْقیامَةِ. ۞

۞ امام علیه السلام خطاب به محمد بن جعفر اسدى فرمود:اما آنچه در مورد كسى پرسیدى كه اموال ما در دست اوست و حلال مى شمارد یا بدون دستور ما در آن تصرف كند همانگونه كه در مال خود تصرف مى كند، بدان كسى كه چنین كند، ملعون است و ما روز قیامت دشمنان او خواهیم بود.۞.

احادیث و روایات معصومین (علیهم السلام) همواره مورد توجه مسلمانان بوده و همگان به دنبال فهمید بهتر معانی و مفاهیم این احادیث هستند. یکی از احادیث مهمی که به نقش اموال اهل بیت (علیهم السلام) در جامعه اسلامی اشاره دارد، حدیثی است که امام مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) در پاسخ به سؤال یکی از یاران خود، محمد بن جعفر اسدی بیان کرده است. این حدیث اشاره بسیاری به تعلق اموال به اهل بیت (علیهم السلام) و ممنوعیت تصرف در آنها بدون اجازه آن بزرگواران دارد.

مفهوم استحلال اموال اهل بیت (ع)

در این حدیث، امام مهدی (عج) به مسئله استحلال اموال اهل بیت (علیهم السلام) اشاره کرده است. سوال اینجاست که «استحلال» به چه معناست و چرا چنین موضوعی مهم است؟ استحلال به معنای حلال شمردن یا مجاز دانستن کاری است که در واقع از ناحیه شرع ممنوع است. در مورد اموال اهل بیت (ع)، به معنای این است که برخی افراد بدون اجازه و رضا از اهل بیت (علیهم السلام) به تصرف و استفاده از اموال ایشان می‌پردازند و این عمل را صحیح می‌دانند.
امام مهدی (عج) در این حدیث به صراحت اعلام می‌کند که افرادی که بدون دستور و اجازه اهل بیت (ع) به تصرف در اموال آن بزرگواران بپردازند، ملعونند. واژه «ملعون» یک اصطلاح سنگین در فرهنگ اسلامی است که به معنای دوری از رحمت خداوند و مستوجب عذاب شدن در آخرت نیز می‌باشد. این مؤلفه به بهتر درک کردن جایگاه و شان اهل بیت (ع) در زندگی روزمره مسلمانان کمک می‌کند.

عواقب تصرف غیرمجاز در اموال اهل بیت (ع)

امام مهدی (عج) همچنین به پی‌آمدهای خطرناک چنین تصرفاتی اشاره کرده و بیان می‌دارد که در روز قیامت، خود اهل بیت (ع) خصم و دشمن این افراد خواهند بود. این موضوع نشان‌دهنده این نکته است که کسانی که در اموال اهل بیت (ع) تعرض می‌کنند تنها با موضوع مالی روبرو نیستند؛ بلکه با اصول و باورهای اسلامی و اعتقادی نیز بازی کرده و خود را در موقعیتی قرار می‌دهند که در آخرت باید به حسابرسی شدید خداوند پاسخگو باشند.
این عواقب می‌تواند شامل مواردی مثل تنفر و دور شدن از رحمت الهی، عدم پذیرفته شدن اعمال نیک در قیامت و همچنین قرار گرفتن در دایره عواقب سوء اجتماعی باشد. بنابراین، نه تنها به لحاظ دینی بلکه به لحاظ اجتماعی و اخلاقی نیز این اقدام نامناسب خواهد بود.

ضرورت احترام به اموال اهل بیت (ع)

هر مسلمان باید در ذهن خود این نکته را حفظ کند که اموال اهل بیت (ع) به معنای حاکمیت الهی و شؤون الهی بر رویکرد انسان‌ها به دارایی‌ها و اموال پیرامون خود است. اینکه مسلمانان باید در پیروی از اهل بیت (ع) دقت کافی داشته باشند و اموال را به عنوان امانتی از جانب آنان در نظر بگیرند؛ این امانتداری به معنای پذیرفتن مسئولیت اخلاقی و معنوی در برابر معصومین (علیهم السلام) است.
تشخیص خرافات و دعوای بین گروه‌های مختلف در مراجعه به اموال اهل بیت (ع) همواره وجود داشته است. با این وجود، تنها راه صحیح وفق با دستورات و احکام معصومین (ع)، احترام به اراده آنان در نحوه مدیریت اموال و دارایی‌ها و پرهیز از تعرض به آن است. این کار نشان‌دهنده درک صحیح از واقعیت‌های دینی و فرهنگی جامعه اسلامی بوده و تقویت اعتقادات و ارزش‌های اسلامی خواهد بود.
در پایان، همگان باید به این نکته توجه داشته باشند که رعایت قوانین و قواعد مربوط به اموال اهل بیت (ع) نه تنها یک ضرورت دینی بلکه یک وظیفه شرعی است که باید به دقت مورد توجه قرار گیرد. امام مهدی (عج) در این حدیث به خوبی این حقیقت را متذکر می‌شوند و مسلمانان را به معرفت و درک عمیق‌تری از مسئله اموال اهل بیت (ع) دعوت می‌کنند. در نتیجه، همه ما باید با این آموزه‌ها زندگی کنیم و در رفتارهای خود نشان دهنده احترام و عشق به اهل بیت (ع) باشیم.