نشانه‌های صالحان در زبان مردم

۞ قالَ عَلِىٌّ علیه السلام:یُسْتَدَلُّ عَلَى الصّالِحینَبِما یُجْرِى اللّهُ لَهُمْ عَلى اَلْسُنِ عِبادِهِ. ۞

۞ على علیه السلام (در نامه خود به مالك اشتر) مى فرماید:نشان مردم صالح و شایسته، یاد نیكى است كه خداوند، از آنان بر زبان مردم جارى مى سازد.۞.

در تاریخ اسلام، احادیث زیادی از ائمه معصومین (علیهم‌السلام) وجود دارد که هر یک به نوبه خود می‌تواند آموزنده و راه‌گشا باشد. یکی از این احادیث که در حقیقت یادآور صفات نیک انسان‌های صالح است، بیان امام علی (ع) است که می‌فرمایند: «یُسْتَدَلُّ عَلَى الصّالِحین بِما یُجْرِى اللّهُ لَهُمْ عَلى اَلْسُنِ عِبادِهِ». این حدیث به ما دلیلی برای شناخت صالحان و انسان‌های نیک می‌دهد؛ دلیلی که به قابل فهم و ساده‌ترین شکل ممکن است و آن هم این است که مردم درباره آنان نیکو سخن می‌گویند.

اهمیت یاد نیک در جامعه

بی‌تردید، یاد نیک از دیگران یکی از بزرگ‌ترین نشانه‌های اخلاق و شخصیت آنان است. انسان‌های صالح، به دلیل برخورداری از ویژگی‌های مثبت و رفتارهای نیکو، در ذهن و دل دیگران جای می‌گیرند. خداوند متعال، در دوران‌های مختلف زندگی انسان‌ها، خود به یادآوری این نکته پرداخته است که انسان‌های مومن و صالح همواره در دل‌های دیگران مورد محبت و احترام قرار می‌گیرند. 

این یاد نیک نه تنها نشانه‌ای از شایستگی وجودی آنان بلکه علامت تأثیرگذاری آنان در جامعه نیز می‌باشد. یاد نیک بر زبان مردم، حکایت از خوبی و عظمت کردار و رفتار آن افراد دارد.

زمانی‌که نام یک شخص صالح بر زبان‌ها جاری می‌شود، این امر به نوعی نشان‌دهنده این است که او در زندگی خود بر اصول اخلاقی و انسانی پایبند بوده و اعمالش بدون گناه و ناپاکی بوده است. برعکس، اگر شخصی برای دیگری در جامعه مطرح شود که همواره با منفی‌نگری و رفتارهای زشت یاد می‌شود، این نشان می‌دهد که او در جایگاه مطلوب‌تری از اخلاق و کردار قرار ندارد.

تأثیر کلام خداوند بر زبان مردم

امام علی (ع) در نامه خود به مالک اشتر، اشاره به این مسأله دارد که خداوند به وسیله زبان بندگانش، نشانه‌های صالحان را به دیگران منتقل می‌کند. این نکته می‌تواند درک عمیق‌تری از چگونگی قضاوت مردم نسبت به یکدیگر را به ما ارائه دهد. 

وقتی که خداوند بخواهد عنایتی به یکی از بندگانش کند، او را در نظر بندگان خود محبوب خواهد کرد و یاد نیکو از او بر زبان‌ها جاری می‌شود. این تأثیر زبان بر شناخت انسان‌ها به عنوان یک واقعیت اجتماعی غیرقابل انکار است. جامعه انسانی، همواره در حال ارزیابی و قضاوت افراد است و یک انسان، فارغ از هر تعداد فعل نیک و بزرگ که انجام دهد، اگر در غیاب کلام خوب بر زبان دیگران قرار نگیرد، در شناخت او نقصی از این حیث به وجود خواهد آمد. 

درست به همین دلیل، ائمه معصومین بر اهمیت حفظ اخلاق و انجام کارهای نیک تأکید فراوان دارند.

مراحل ایجاد یاد نیک در دل‌ها

از سویی دیگر، یاد نیک در دل‌ها بر خلاف آنچه که یک تصور ممکن است به ذهن متبادر سازد، حاصل یک فعل پلکانی است. به عبارتی، برای اینکه فردی در میان مردم به عنوان یک شخص صالح و برجسته شناخته شود، لازم است چندین مرحله را طی کند. 

1. یافتن نیکوکاران: اولین گام برای ایجاد یاد نیک، انجام کارهای نیک و صالحانه است. این اعمال می‌تواند شامل خدمات اجتماعی، عملیات امدادی، برقراری دوستی و کمک به نیازمندان باشد. 

2. تداوم محبت: در مرحله بعدی، استمرار در انجام کارهای نیک، به صورت پیوسته و مداوم ضرورت دارد. گاه یک عمل خوب به تنهایی کافی نیست، بلکه تلاش مداوم در راستای برقراری روابط نیکو و تعاملات مثبت می‌تواند یاد نیک را در دل‌ها حک کند. 

3. حفظ شخصیت اخلاقی: سومین مرحله شامل حفظ شخصیت و اخلاق نیکو در تمامی ابعاد زندگی است. فرد باید به دور از خودخواهی و مرعوب‌سازی در معاملات و رفتارهای روزمره خود، به کاربران خود یادآور شود که انسانی صالح و با فضیلت است. 

4. گفت‌وگوی مثبت: در نهایت، به کارگیری زبان در جهت بهبود و ایجاد راه‌های گفتگو پیرامون اخلاق و نیک‌کرداری نیز می‌تواند زندگانی جدیدی را به یاد نیکوکاران بدهد.

نتیجه‌گیری

بدین ترتیب، یاد نیک به عنوان شاخص و نشانه‌ای از انسان‌های صالح در جامعه اسلامی، به نقش بسیار مهم و اثرگذاری بر تعاملات اجتماعی ما اشاره دارد. امام علی (ع) با ذکر این حدیث، به ما می‌آموزد که توجه به یاد نیک، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و هیچگاه نباید از یاد برد که انسان‌ها با کردار و رفتار خود در یاد دیگران ثبت می‌شوند. 

هر چه نیکوکارتر باشیم، یاد نیک بیشتری را نزد مردم به جا خواهیم گذاشت و این، شاید بهترین ماحصل زندگی و تلاش ما باشد. پس بیایید هوشمندانه و با دید مثبت به زندگی ادامه دهیم و سعی کنیم که به یکی از آنان تبدیل شویم که «بر زبان مردم یاد نیکو جاری است».