تفسیر حدیث امام حسن درباره آیه تطهیر
۞عَبدُالرَّحمنِ بنُ كَثیرٍ عَن جَعفَرِ بنِ مُحَمَّدٍ عَن أبیهِ عَن جَدِّهِ عَنِ الحَسَنِ بنِ عَلِیٍّ علیهم السلام ـ فی بَیانِ قَولِهِ تَعالى : «نَدعُ أبناءَنا وأبناءَكُم ...» ـ : أخرَجَ رَسولُ اللّه ِ صلی الله علیه و آله مِنَ الأَنفُسِ مَعَهُ أبی ، ومِنَ البَنینَ إیّایَ وأخی ، ومِنَ النِّساءِ اُمّی فاطِمَةَ مِنَ النّاسِ جَمیعًا ، فَنَحنُ أهلُهُ ولَحمُهُ ودَمُهُ ونَفسُهُ ، ونَحنُ مِنهُ وهُوَ مِنّا . ۞
۞ عبدالرحمن بن كثیر به نقل از جعفر بن محمّد به نقل از پدرش به نقل از جدّش به نقل از حسن بن على علیه السلام ـ در بیان آیه شریفه «نَدْعُ اَبْناءَنا وَاَبناءَكم...» ـ : پیامبر صلی الله علیه و آله خارج شد در حالى كه از «اَنْفُس»، پدرم با او بود و از فرزندان، من و برادرم بودیم و از زنان از میان همه مردمان، مادر من فاطمه بود. ما خاندان او و گوشت و خون و جان اوییم، ما از او هستیم و او از ماست.۞.
در تاریخ اسلام، احادیث و روایات زیادی وجود دارد که نشان‌دهنده‌ی مقام و منزلت اهل بیت (علیهم السلام) هستند. یکی از این احادیث، حدیثی است که امام حسن مجتبی (علیه السلام) به نقل از جدش پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) و در ارتباط با آیه تطهیر بیان کرده‌اند. این حدیث نشان می‌دهد که اهل بیت پیامبر (صلی الله علیه وآله) به‌خصوص امام حسن و امام حسین (علیهم السلام) چه مقام والایی نزد خداوند و رسول او دارند.
مفهوم آیه تطهیر
آیه تطهیر یکی از آیات مهم قرآن کریم است که می‌فرماید: «إنما یُریدُ اللهُ لِیُُذهِبَ عَنكُم الرِّجسَ أَیُّها الأَهْلَ بَیْتٍ وَیُطَهِّرَكُمْ تَطهیرًا» (احزاب: 33). این آیه به صراحت به تطهیر اهل بیت پیامبر اشاره دارد و به‌نوعی اعلام می‌کند که خداوند آنها را از هر نوع گناه و آلودگی پاک کرده است. طبق روایات، این آیه در شرایط خاصی نازل شده و در تفسیر آن، اشاره به مقام خاص اهل بیت (علیهم السلام) شده است.
در حدیث امام حسن (علیه السلام) آمده است که وقتی پیامبر (صلی الله علیه وآله) به همراه اهل بیت خود این آیه را تلاوت کردند، ایشان اهل بیت خود را معرفی کردند و فرمودند که من و برادرانم، و همچنین مادرمان حضرت فاطمه (سلام‌الله‌علیها) همه از اهل بیت من هستیم.
”
یکی از این احادیث، حدیثی است که امام حسن مجتبی (علیه السلام) به نقل از جدش پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) و در ارتباط با آیه تطهیر بیان کرده‌اند.اهل بیت و نزدیکی به رسول خدا
در متن حدیث، امام حسن (علیه السلام) به وضوح اعلام می‌کنند که اهل بیت پیامبر (صلی الله علیه وآله) شامل پدر (امام علی (علیه السلام))، خودشان و برادرشان (امام حسین (علیه السلام))، و همچنین مادرشان (حضرت فاطمه (سلام‌الله‌علیها)) هستند. این تعبیر به روشنی نشان می‌دهد که اهل بیت پیامبر تنها به سمت خانوادگی محدود نمی‌شود، بلکه بیانگر نسبت‌های معنوی و روحانی نیز هست.
نزدیکی به پیامبر (صلی الله علیه وآله) و ارتباط نزدیک با او به‌حدی است که آنها را به‌عنوان جان و وجود او معرفی می‌کند. در واقع، این حدیث نه‌تنها بلکه بر تداوم پیام نبوی و رسالت اسلامی تاکید دارد بلکه به معنای پیوند روحانی و اجتماعی آنها با پیامبر (صلی الله علیه وآله) نیز اشاره می‌کند.
جایگاه ویژه اهل بیت در قرآن و سنت
اهل بیت (علیهم السلام) نه‌تنها در قرآن بلکه در سنت رسول خدا نیز مورد عنایت خاص قرار گرفته‌اند. بسیاری از احادیث دیگر نیز نشان می‌دهد که پیامبر (صلی الله علیه وآله) بارها بر محبت و احترام به اهل بیت خود تاکید کرده‌اند. به‌عنوان مثال، در حدیث «ثقلین» ایشان می‌فرمایند: «من خالفهم، هالک» (کسی که با آنها مخالفت کند، هلاک می‌شود).
این تاکیدات به روشنی نشان‌دهنده این است که اهل بیت نه‌تنها در زندگی رسول خدا نقش مهمی دارند، بلکه می‌توان آنها را به‌عنوان الگوهایی برای رفتار و زندگی مسلمانان نیز مدنظر قرار داد. در ادامه، با بررسی ابعاد مختلف این حدیث و اهمیت آن در تاریخ اسلام و تفکر شیعه، هدف از ذکر آن را بیشتر پوشش خواهیم داد.
اهمیت وحدت در بین مسلمانان
حدیث امام حسن (علیه السلام) و آیه تطهیر همچنین به مفهوم وحدت در بین مسلمانان اشاره می‌کند. اهل بیت به‌عنوان نمونه‌هایی از صفات انسانی، محبت و معنویت، می‌توانند عاملی برای ایجاد اتحاد و همبستگی در بین مسلمانان شوند. این وحدت، می‌تواند به ایجاد جامعه‌ای متعهد به اصول اخلاقی و معنوی کمک کند و انسجام بیشتری در بین مسلمانان ایجاد کند.
اگر مسلمانان به پیروی از سیره و زندگی اهل بیت (علیهم السلام) بپردازند، مسلما به سمت تعالی و پیشرفت در تمام ابعاد زندگی هدایت خواهند شد. این وحدت نیازمند تعهد و وفاداری به تعالیم اهل بیت و همچنین تقویت روابط بین مسلمین در سرتاسر جهان است.
نتیجه‌گیری
در نهایت، حدیث امام حسن (علیه السلام) درباره آیه تطهیر نشان‌دهنده اهمیت اهل بیت (علیهم السلام) در فقه و تفکر اسلامی است. این حدیث و آیات مرتبط با آن، نه‌تنها بر عظمت و مقام اهل بیت تاکید دارد بلکه یادآور مسئولیتی است که مسلمانان در برابر این بزرگواران دارند.
تبلیغ محبت، احترام و پیروی از سیره اهل بیت (علیهم السلام) می‌تواند به ایجاد جامعه‌ای سالم و معقول کمک کند، جایی که افراد به‌جای تفرقه و جدل، به همدلی و همکاری بپردازند. پیامد این همدلی می‌تواند شکوفایی و پیشرفت جامعه اسلامی باشد که تحت پرچم اهل بیت (علیهم السلام) به سوی موفقیت حرکت کند.