رابطه بین انگیزه و تاب‌آوری دوطرفه است
سلامت روان به عنوان یک مفهوم چندبعدی، فراتر از عدم وجود بیماری‌های روانی است و شامل احساس شادکامی، تعادل عاطفی و توانایی مقابله با چالش‌هاست . انگیزه، به عنوان نیروی درونی که رفتارهای انسان را جهت‌دهی می‌کند، نقشی اساسی در حفظ این سلامت دارد. مطالعات نشان می‌دهند که انگیزه‌های مرتبط با سلامت (مانند ورزش و فعالیت‌های بدنی هدفمند) می‌توانند سطح دوپامین را افزایش دهند و خلق را بهبود بخشند .
انگیزه به عنوان پیش‌بینی‌کننده اصلی رفتارهای سالم، از طریق افزایش تعهد به اهداف و کاهش اضطراب، به سلامت روان کمک می‌کند.
انگیزه در روان‌شناسی به معنای نیروی داخلی یا خارجی است که رفتار انسان را به سمت هدفی معین هدایت و نگه‌داری می‌کند. این نیروی محرک می‌تواند از نیازها، خواسته‌ها، ارزش‌ها و آرزوهای فرد ناشی شود و موجب شود تا فرد در جهت محقق‌کردن اهدافش تلاش کند و پایداری نشان دهد. به بیان دیگر، انگیزه علت اصلی شروع، جهت‌گیری و استمرار رفتارهاست. روان‌شناسان انگیزه را در چارچوب نظریه‌های مختلفی مانند نظریه‌های غریزی، شناختی، انگیزشی و انگیزه‌های درونی و بیرونی بررسی می‌کنند تا نحوه تأثیرگذاری آن بر موفقیت، یادگیری و سلامت روان را درک کنند.
بر اساس دیدگاه‌های روان‌شناسی، انگیزه به دو دسته کلی درونی و بیرونی تقسیم می‌شود. انگیزه درونی زمانی ایجاد می‌شود که فرد از انجام یک فعالیت احساس رضایت و خرسندی درونی می‌کند، مانند مطالعه کردن برای افزایش دانش شخصی. در مقابل، انگیزه بیرونی هنگامی شکل می‌گیرد که عوامل خارجی مانند پاداش‌ها، تنبیهات یا تحسین دیگران فرد را به انجام کاری ترغیب می‌کنند.
درک این تفاوت‌ها اهمیت زیادی در حوزه‌هایی مانند آموزش، مدیریت و مشاوره دارد، زیرا شناخت منابع انگیزشی می‌تواند به بهبود عملکرد و رشد فردی و اجتماعی کمک کند. به طور کلی، انگیزه یکی از اصول اساسی در فهم رفتار انسانی و زمینه‌ساز رشد و پیشرفت فردی است.
افراد انگیزه‌دار تمایل بیشتری دارند به منابع حمایتی دسترسی پیدا کنند و استرس را به‌صورت سازنده مدیریت کنند.
تحقیقات نشان داده است انگیزه‌های درونی (مانند تمایل به رشد شخصی) نسبت به انگیزه‌های بیرونی (مانند پاداش‌های مادی) پیوند قوی‌تری با سلامت روان دارند. چنین یافته‌هایی نشان می‌دهند که انگیزه به عنوان یک عامل مستقل و صدالبته به عنوان زمینه‌ساز برای تاب‌آوری عمل می‌کند.
تاب‌آوری به عنوان توانایی تحمل و بازیابی از شرایط سخت، یکی از عوامل پیش‌بینی‌کننده سلامت روان است. مطالعات نشان داده است که افراد با تاب‌آوری بالا بهتر می‌توانند استرس را مدیریت کنند و از بروز اختلالات روانی جلوگیری کنند.
برخی از مطالعات فراتحلیلی داخلی نشان داده اند ارتباط معناداری بین تاب‌آوری و کاهش علائم افسردگی برقرار است.
علاوه بر این بنظر میرسد تاب‌آوری با افزایش احساس کنترل بر زندگی و ارتقای خودکارآمدی، زمینه را برای پاسخ‌های مثبت به چالش‌ها فراهم می‌کند. چنین مطالعاتی اهمیت تقویت تاب‌آوری را در برنامه‌های سلامت روان برجسته می‌کنند.
دکتر محمدرضا مقدسی بنیانگذار رسانه تاب آوری در ادامه آورده است رابطه بین انگیزه و تاب‌آوری دوطرفه است بعبارت دیگر انگیزه بالا به توسعه تاب‌آوری کمک می‌کند و تاب‌آوری نیز انگیزه را تقویت می‌کند.
مطالعات نشان داده است که افراد با انگیزه پیشرفت بالا، تمایل بیشتری به مواجهه فعال با مشکلات دارند و این رفتارها به تقویت تاب‌آوری منجر می‌شود.
از سوی دیگر، تاب‌آوری بالا به افراد اجازه می‌دهد شکست‌ها را به عنوان فرصت‌های یادگیری درک کنند و انگیزه خود را حفظ کنند. یک مطالعه بر روی دانشجویان ایرانی نیز نشان داد که تاب‌آوری ۳۰٪ از تغییرات انگیزه را توجیه می‌کند یافته های چنین تحقیقاتی نشان داده است تقویت انگیزه و تاب‌آوری باید به‌صورت هم‌زمان در برنامه‌های سلامت روان مد نظر قرار گیرد.
ترکیب انگیزه و تاب‌آوری اثر قوی‌تری بر سلامت روان دارد. افرادی که هم انگیزه بالایی دارند و هم تاب‌آوری قوی، کمترین سطح علائم اضطراب و افسردگی را گزارش می‌کنند.
افراد با انگیزه‌های درونی و تاب‌آوری بالا، رضایت از زندگی بیشتری دارند و بهتر از دیگران با استرس کرونیک مقابله می‌کنند . این موضوعات ادغام رویکردهایی که هم انگیزه و هم تاب‌آوری را هدف قرار می‌دهند را در مداخلات سلامت روان برجسته می‌کنند.
انگیزه و تاب‌آوری به‌صورت متقابل سلامت روان را تحت تأثیر قرار می‌دهند. انگیزه به عنوان محرک رفتارهای سالم، زمینه را برای توسعه تاب‌آوری فراهم می‌کند، در حالی که تاب‌آوری انگیزه را در مواجهه با چالش‌ها حفظ می‌کند.
تقویت این دو عامل می‌تواند سلامت روان را به‌طور چشمگیری بهبود بخشد . آینده تحقیقات باید بر توسعه برنامه‌هایی متمرکز شود که هم انگیزه و هم تاب‌آوری را در جوامع مختلف افزایش دهند. این رویکرد نه تنها به فردی‌های مبتلا به اختلالات روانی کمک می‌کند، بلکه به پیشگیری از بروز این مشکلات نیز کمک خواهد کرد.
سلامت روان به عنوان یک مفهوم چندبعدی فراتر از عدم وجود بیماری‌های روانی است و شامل احساس شادکامی، تعادل عاطفی و توانایی مقابله با چالش‌هاست. انگیزه، که به عنوان نیروی درونی رفتارهای انسان را جهت‌دهی می‌کند، نقش اساسی در حفظ این سلامت دارد.
انگیزه به دو دسته کلی درونی و بیرونی تقسیم می‌شود. انگیزه درونی زمانی ایجاد می‌شود که فرد از انجام یک فعالیت احساس رضایت و خرسندی کند، در حالی که انگیزه بیرونی هنگامی شکل می‌گیرد که عوامل خارجی مانند پاداش‌ها یا تحسین دیگران فرد را به انجام کاری ترغیب می‌کنند.
رابطه بین انگیزه و تاب‌آوری دوطرفه است به این معنا که انگیزه بالا به توسعه تاب‌آوری کمک می‌کند و برعکس، تاب‌آوری نیز انگیزه را تقویت می‌کند. افراد با انگیزه پیشرفت بالا تمایل بیشتری به مواجهه فعال با مشکلات دارند و تاب‌آوری بالا به آن‌ها این امکان را می‌دهد که شکست‌ها را به عنوان فرصت‌های یادگیری درک کنند و انگیزه خود را حفظ کنند.